زعفران؛ یکی‌از محصولات استراتژیک کشاورزی در کشور‌مان محسوب می‌شود که توسعه صادرات آن می‌تواند ارزش افزوده مناسبی را نصیب کشور کند. این‌درحالی‌ست‌که مسائل و موضوعات مختلف با سد راه صادرات، از سرخی روز‌افزون آن کاسته و آتشی بر جان تولیدکنندگان انداخته است. آمارها نشان می‌دهد به‌رغمِ‌آنکه زعفران؛ جزو سه محصول عمده صادراتی در بخش کشاورزی‌ست اما همچنان بیشترین حجم صادرات این محصول به زعفران فله‌ای اختصاص دارد که به‌این‌ترتیب با وجود تولید بیش‌از 90درصد زعفران دنیا در ایران؛ سهم چندانی از بازارهای جهانی نداریم؛ چرا‌که پس‌از صادرات فله به کشورهای اروپایی و به‌ویژه اسپانیا و همچنین افغانستان، این محصول پس‌از فرآوری و بسته‌بندی مجدد به‌عنوانِ تولیدات داخلی به دیگر‌کشورها صادر می‌شود که این امر موجب شده نام زعفران ایرانی در بازارهای جهانی بر سر زبان‌ها نباشد. به‌گزارشِ باشگاه خبرنگاران جوان؛ ماجرای زعفران تنها به اینجا ختم نمی‌شود؛ چرا‌که قاچاق پیاز زعفران در سایه غفلت مسئولان در‌حالِ خروج از مرزهای کشور است که این، برای بزرگ‌ترین تولیدکننده زعفران، یک خطر به‌شمار می‌رود. اگر متولیان این صنعت توجهی به‌این‌موضوع نداشته باشند، در آینده‌ای نه‌چندان‌دور با افزایش سطح زیر‌کشت محصول در کشورهای رقبا، دیگر جایی در بازارهای هدف نخواهیم داشت.
رضا نورانی؛ رئیس اتحادیه ملی محصولات کشاورزی، با انتقاد از صادرات فله‌ای طلای سرخ ایرانی اظهار کرد: «با‌توجه‌به‌آنکه بیش‌از 90درصد زعفران دنیا در ایران تولید می‌شود اما متأسفانه این محصول ارزشمند ایرانی به‌اسمِ سایر کشورها ناشی‌از صادرات فله به بازارهای هدف صادر می‌شود». وی افزود: «بسیاری از کشورهای توسعه‌یافته روی برند و بسته‌بندی محصولات خود کار می‌کنند؛ در‌حالی‌که تجار ایرانی اقدام به صادرات فله‌ای محصولات نظیر کشمش، پسته، زعفران و... می‌کنند که درنهایت این امر موجب سوءِاستفاده بسیاری از رقبا می‌شود». نورانی با‌اشاره‌به‌اینکه در ایران چند شرکت به‌صورتِ محدود روی بسته‌بندی صادراتی محصولات خود کار می‌کنند، بیان کرد: «این امر کافی نیست؛ چرا‌که بسیاری از کشورهای پیشرفته برای هر‌یک از صادرکنندگان خود، کد شناسه‌ای روی محصول درج می‌کنند تا در‌صورتِ بروز مشکل؛ صادرکننده مربوط مورد انتقاد قرار گیرد». این مقام مسئول، با انتقاد از جدی‌نگرفتن بحث برندینگ در ایران گفت: «باوجودِآنکه این امر ضرر و زیان هنگفتی به محصولات با‌ارزش و منحصر‌به‌فرد ایرانی وارد کرده است؛ اما تاکنون در هیچ یک از رسانه‌ها تبلیغات وسیعی برای کالاهای ایرانی صورت نگرفته و از‌آنجاکه بسیاری از صادرکنندگان خرده‌پا و جزء هستند، نتوانسته‌اند برای تبلیغات نشان تجاری خود در دنیا هزینه‌های بازاریابی را پرداخت کنند. درنهایت این امر منجر به سوءِاستفاده افغان‌ها و دیگر‌رقبا از زعفران ایرانی و بسته‌بندی و صادرات مجدد آن به بازارهای هدف شده است». وی ادامه داد: «باوجودِآنکه بیش‌از 90درصد زعفران دنیا در ایران تولید می‌شود اما متأسفانه آمار صادراتی کمتر از اسپانیاست؛ در‌حالی‌که تولید زعفران در اسپانیا یک‌دهم ایران نیست». به‌گفته نورانی؛ توزیع زعفران با برند اسپانیا به بازارهای دنیا موجب شده که ترنول آن کشور بیش‌از ایران باشد. رئیس اتحادیه ملی محصولات کشاورزی با‌بیانِ‌اینکه گرفتن ضرر در هر زمانی، منفعت است؛ گفت: «این‌گونه نیست که مسئولان و صادرکنندگان ایرانی بگویند که دیگر نمی‌توان برای جلوگیری‌از سوءِاستفاده رقبا کاری را انجام داد؛ چرا‌که نبود متولی صادرات و هدف‌گذاری برای این امر، یکی‌از دلایل اصلی سوءِاستفاده رقبا در بازارهای هدف به‌شمار می‌رود». وی درپایان تصریح کرد: «در گذشته سازمان توسعه صادرات داشتیم که هم‌اکنون این سازمان به توسعه تجارت تغییر یافته است اما بیشترین حرف و حدیث‌ها متوجه واردات بوده و همواره از صادرات غافل شده‌ایم».
علی حسینی؛ عضو شورای ملی زعفران با‌بیانِ‌اینکه سرنخ اصلی سوءِاستفاده رقبا از زعفران ایرانی دست دولت است، اظهار کرد: «وقتی دولت شرایطی فراهم می‌کند که به‌صورتِ قانونی و غیر‌قانونی زعفران و پیاز زعفران توسط افغان‌ها یا شرکای ایرانی از کشور خارج شود، بدیهی‌ست که با معضل سوءِاستفاده از محصول به‌نامِ ایرانی در بازارهای هدف به اسم سایر کشورها روبه‌رو شویم». وی افزود: «با‌توجه‌به‌آنکه در سیاست جدید ارزی دولت؛ صادرات به افغانستان از سپردن تعهد ارزی و بازگشت ارز 4200تومانی به سیستم بانکی مستثنی‌ست؛ بنابراین، سوءِاستفاده از برند ایرانی ناشی‌از مقررات ایجاد‌شده توسط دولت است». حسینی ادامه داد: «باوجودِآنکه زعفران ایرانی به‌سمتِ افغانستان سرازیر می‌شود، این امر جای سؤال است که چرا باید مقررات صادرات زعفران به افغانستان مستثنی از کشورهای دیگر باشد و همواره ما با دست خود سودهای هنگفتی را نصیب افغان‌ها کنیم». این مقام مسئول با انتقاد از قاچاق بی‌رویه پیاز زعفران بیان کرد: «با‌توجه‌به توسعه سطح زیر‌کشت زعفران در افغانستان این امر جای سؤال است که چرا دولت از خروج غیر‌قانونی پیاز زعفران جلوگیری نمی‌کند». وی ادامه داد: «با وجود کشت زعفران در افغانستان و مصرف ناچیز محصول در‌این‌کشور، تاکنون هیچ‌یک از مسئولان از خود سؤال نکرده‌اند که چه بلایی سر این حجم از صادرات زعفران ایرانی به افغانستان می‌آید؟» عضو شورای ملی زعفران با‌اشاره‌به ضرورت توقف صادرات این محصول ارزشمند ایرانی به افغانستان بیان کرد: «بنده معتقدم که هرچه‌سریع‌تر باید جلوی صادرات رسمی و غیر‌رسمی این میزان زعفران به افغانستان گرفته شود؛ چرا‌که صادرات یک‌گرم زعفران به افغانستان خیانت به کشاورزان است». وی با‌بیانِ‌اینکه با صادرات فله‌ای زعفران به افغانستان، منافع ملی به‌تاراج می‌رود، تصریح کرد: «این‌درحالی‌ست‌که با وجود هشدارهای متعدد گوش شنوایی نیست؛ چرا‌که هم‌اکنون شاهد خروج انبوه زعفران و پیاز زعفران از مرزها هستیم، ما از افغان‌ها مهمان‌نوازی می‌کنیم اما آنها این سرمایه ملی را به‌تاراج می‌برند».