نقدوبررسی فیلم «دوشیزه (Damsel)»
دوشیزه‌ای که به‌همراه اژدها به جنگ ملکه ستمگر می‌رود
پیام احمدی کاشانی
فیلم «دوشیزه (Damsel)» محصول کشور آمریکا به‌نویسندگیِ «دن مازو» و کارگردانیِ «خوان کارلوس فرسنادیو» در ۸ مارس ۲۰۲۴ و ازطریق «نتفلیکس» که «میلی بابی براون» نقش اصلی «پرنسس اِلودی» را دارد، منتشر شد. دراین‌فیلم، «ری وینستون» (در نقش «لرد بایفورد»)، «آنجلا باست» (در نقش «لیدی بایفورد»)، «بروک کارتر» (در نقش «فلوریا»)، «نیک رابینسون» (در نقش «شاهزاده هنری»)، «رابین رایت» (در نقش «ملکه ایزابل») و «شهره آغداشلو» (به‌عنوان صداپیشه «اژدهای غار مقدس») نیز به ایفای نقش می‌پردازند. «دوشیزه» در مارس سال ۲۰۲۰ معرفی شد. «جو روث» و «جف کرشنباوم» به‌عنوان تهیه‌کننده وارد عمل شدند و بودجه‌ای بین ۶۰ تا ۷۰میلیون‌دلار برای فیلم پیش‌بینی شد. فیلم‌برداری در فوریه ۲۰۲۲ آغاز شد و تا ۱ ژوئیه ۲۰۲۲ در «تومار» (ناحیه سانتاری؛ پرتغال) ادامه داشت و نهایتاً در ۸ مارس ۲۰۲۴ ازطریق «نتفلیکس» منتشر شد. این فیلم ابتدا قرار بود در ۱۳ اکتبر ۲۰۲۳ منتشر شود؛ اما به‌دلیل «اعتصابات ۲۰۲۳ سگ-افترا» به تاریخ کنونی موکول شد. در وب‌سایت «راتن‌تومیتوز»، 59درصد از ۸۱ بررسی منتقدین، مثبت است و این فیلم، میانگینِ امتیاز ۵٫۴/۱۰ را دراختیار دارد. اجماع این وب‌سایت چنین می‌نویسد: «دوشیزه، قهرمان اکشن جذابی در میلی بابی براون دارد که اجرای دلیرانه‌اش اغلب برای برابرکردن موازین در برابر داستان کم‌قدرت و جلوه‌های گهگاه غیرقابل‌قبول فیلم کافی‌ست». این فیلم در «متاکریتیک» که از میانگین وزنی استفاده می‌کند، طبق نظر ۲۷ منتقد؛ امتیاز ۴۶ از ۱۰۰ را کسب کرده که نشان‌گر «نقدهای مختلط یا متوسط» است. «متاکریتیک» یک وبگاه نقد آلبوم‌های موسیقی، فیلم، برنامه‌های تلویزیونی، کنسول‌های بازی، بازی‌های ویدیویی و کتاب است که در سال ۱۹۹۹ توسط «جیسون دیتز»، «مارک دوئل» و «جولی دوئل رابرتز» ایجاد شد. برای هر محصول میان نظرات و نمرات منتقدین مختلف میانگین وزن‌دار گرفته می‌شود و نمره‌ای به آن تعلق می‌گیرد. وزن نمره هر منتقد، با ملاک‌هایی نظیر شهرت منتقد، تجربه و میزان نقدهای او سنجیده می‌شود. این سایت به‌عنوان مهم‌ترین سایت جمع‌آوری نقد برای آثار صنعت بازی‌های ویدیویی درنظر گرفته می‌شود. «متاکریتیک» برنده دو جایزه «وبی» برای برتری به‌عنوان یک وب‌سایت تجمعی شد.
این فیلم در ژانر فانتزی از نوع تاریک، اکشن و ماجراجویی می‌گنجد. اثر فانتزی تاریک، فیلمی‌ست که به‌عنوان زیرمجموعه سبک خیال‌پردازی به‌شمار می‌رود. این‌نوع سبک می‌تواند به آثار ادبی، هنری و سینمایی اشاره داشته باشد که آمیزه‌ای از عناصر خیال‌پردازی و عناصر وحشت هستند. خیال‌پردازی تیره‌وتار اقتباسی از عناصر گونه وحشت؛ و دارای ویژگی‌های تیره‌وتار، ترس و مرگ، غمناک، موضوعات خشن و وحشیانه همراه با موجودات فراطبیعی شیطانی‌ست. بااین‌حال، برخلاف گونه وحشت، تمرکز داستان به‌منظور ترساندن مخاطب نیست. دراین‌سبک، محدودیتی برای نمایشِ بخش تاریک طبیعت انسان وجود ندارد و قهرمان اصلی داستان لزوماً دلسوز نیست. همچنین برخی از نویسندگان از واژه «فانتزی تاریک» یا «فانتزی گوتیک» به‌عنوان جایگزینی برای توصیف وحشت استفاده می‌کنند؛ چراکه احساس می‌کنند واژه دومی بیش‌ازحد ترسناک یا اثرگذار است. داستان ازاین‌قرار است: «پرنسس اِلودی»؛ دختری جوان و جسور است. او به‌جای ازدواج با «شاهزاده ریچارد»، به غار اژدهایی آتشین تبعید می‌شود. این تبعید ظالمانه درواقع، نقشه ملکه برای خلاصی از شر «اِلودی» و حفظ تاج‌وتخت خود است. در ابتدای فیلم نشان می‌دهد که اژدها صاحب سه فرزند می‌شود و شاه آن‌منطقه مطلع شده و به غار محل زندگی او می‌رود و سه فرزند او را به‌واسطه سربازان و دستور شاه می‌کشند و نسل اژدها را منقرض می‌کنند. اژدها با خود عهد می‌کند به‌جای سه فرزندش، سه شاهزاده را بکشد و انتقام بگیرد. ملکه برای نجات تاج‌وتخت و سرزمینش دست خود و عروسان را بریده و خون‌ها را به‌هم آغشته می‌کند تا اژدها فکر کند دختران از نژاد شاهنشاهی بوده و آن‌ها را پرت می‌کنند در غار اژدها. «اِلودی» در غار اژدها با موجودات جادویی و چالش‌های مختلفی روبرو می‌شود. درطول داستان، او حقایق ناگفته‌ای درباره گذشته خود و خانواده‌اش کشف می‌کند. او همچنین متوجه می‌شود که اژدها موجودی شرور نیست؛ بلکه قربانی طلسمی جادویی یا دروغی کهن است. نهایتاً با شجاعت و اراده خود، اژدها را از طلسم جادویی نجات می‌دهد و حقیقت را بازگو؛ و نقشه‌های ملکه را برملا می‌کند و به سرزمین خود بازمی‌گردد. او با کمک اژدها، ملکه ظالم را از تخت سلطنت پایین می‌کشد و شخصاً به‌عنوان ملکه جدید تاج‌گذاری می‌کند. «دوشیزه» داستانی کلاسیک درباره سفر یک قهرمان است. «اِلودی» درطول این سفر، با چالش‌های مختلفی روبرو می‌شود و با غلبه بر آن‌ها به قدرت درونی خود پی می‌برد. این فیلم، به مضامین مهمی مانند ظلم و ستم، عدالت، شجاعت و فداکاری نیز می‌پردازد. نکاتی را می‌توان درباره داستان فیلم بیان کرد:
1. داستان «دوشیزه» تاحدودی قابل‌پیش‌بینی‌ست و از عناصر داستانی تکراری استفاده می‌کند.
2. شخصیت‌های فیلم به‌طورکامل پرداخت نشده‌اند و می‌توانستند عمق بیشتری داشته باشند.
3. برخی از صحنه‌های فیلم می‌توانستند جذاب‌تر و هیجان‌انگیزتر باشند.
با وجود این ایرادات؛ داستان «دوشیزه» سرگرم‌کننده و آموزنده است و می‌تواند برای مخاطبان مختلف جذاب باشد.
نقاط قوت فیلم را این‌گونه می‌توان بیان کرد:
1. «میلی بابی براون» در نقش «پرنسس اِلودی»، بازی قوی و متقاعدکننده‌ای ارائه می‌دهد.
2. جلوه‌های ویژه فیلم؛ خاصه در به‌تصویرکشیدن اژدها، چشم‌نواز و خیره‌کننده است.
3. داستان فیلم، اگرچه تکراری؛ اما جذاب و سرگرم‌کننده است.
و اما نقاط ضعف فیلم را می‌توان به‌شرح‌زیر گفت:
1. فیلم‌نامه می‌توانست قوی‌تر باشد و شخصیت‌ها را عمیق‌تر معرفی کند.
2. کارگردانی فیلم در برخی از صحنه‌ها می‌توانست بهتر باشد و ریتم فیلم را جذاب‌تر کند.
3. پیام فیلم مبهم است و به‌طورکامل به مخاطب منتقل نمی‌شود.
اگر بخواهم نظر کلی خود را بیان کنم، باید گفت: «دوشیزه» یک فیلم فانتزی، اکشن و ماجراجویی سرگرم‌کننده است که با بازی قوی «میلی بابی براون» و جلوه‌های ویژه چشم‌نواز همراه است. البته فیلم‌نامه و کارگردانی می‌توانست قوی‌تر باشد تا پیام فیلم به‌طورکامل به مخاطب منتقل شود.
برای بررسی از زوایای مختلف و موشکافانه‌تر، از سه وجه این فیلم را نقدوبررسی می‌کنیم:
1. نقد روان‌کاوانه: «دوشیزه» را می‌توان از دیدِ روان‌کاوانه به‌عنوان سفری درونی برای خودشناسی و غلبه بر ترس‌ها تفسیر کرد. «پرنسس اِلودی» دراین‌سفر با چالش‌های مختلفی روبرو می‌شود که به او کمک می‌کند به قدرت درونی خود پی ببرد و بر ترس‌هایش غلبه کند.
2. نقد جامعه‌شناختی: «دوشیزه» را می‌توان به‌عنوان نقدی بر نقش‌های جنسیتی سنتی تفسیر کرد. «اِلودی» از نقش سنتی به‌عنوان دوشیزه‌ای که باید با شاهزاده ازدواج کند، سرپیچی می‌کند و به‌دنبال سرنوشت خود می‌رود.
3. نقد فمینیستی: «دوشیزه» را می‌توان به‌عنوان اثری تمجیدآمیز از قدرت زنان تفسیر کرد. «اِلودی» دراین‌فیلم به‌عنوان یک زن قوی و مستقل به‌تصویر کشیده می‌شود که می‌تواند از خود در برابر اژدها و سایر خطرات محافظت کند.
درنهایت، اینکه فیلم «دوشیزه» را دوست داشته باشید یا نه؛ به سلیقه شما بستگی دارد. اگر دنبال یک فانتزی، اکشن و ماجراجویی سرگرم‌کننده هستید، این فیلم می‌تواند گزینه مناسبی برای شما باشد.