فواید شگفت‌انگیز ورزش برای سلامت جسم و روان کودکان

فعالیت بدنی در دوران کودکی اهمیت زیادی دارد. چون کودکانی که ورزش می‌کنند ازنظر جسمی، ذهنی و عاطفی نسبت به همسالان خود سالم‌تر هستند و در دوران بزرگ‌سالی کمتر از سایرین به بیماری‌های مزمن مبتلا می‌شوند. قلب یک عضله است که مانند سایر عضلات، عملکرد آن با ورزش منظم بهبود پیدا می‌کند. تقویت عضله قلب در پیشگیری از بیماری‌های قلبی مؤثر است. بیماری‌های قلبی یکی از مهم‌ترین دلایل مرگ‌ومیر در سراسر جهان محسوب می‌شوند و به‌همین‌دلیل مراقبت از سلامت قلب کودکان به آن‌ها کمک می‌کند از یک زندگی طولانی و سالم برخوردار شوند. بی‌تحرکی احتمال ابتلا به بیماری قلبی را ۵۰‌درصد افزایش می‌دهد، اما فقط ۳۰‌دقیقه فعالیت بدنی در روز می‌تواند به کاهش خطر آن کمک کند. به‌گفته کارشناسان، به‌ازای هرساعت ورزش منظم، امید به زندگی حدود دوساعت بیشتر می‌شود؛ بنابراین، ورزش‌کردن مانند یک سرمایه‌گذاری خوب است که هرچقدر کودکان آن‌را زودتر شروع کنند، در آینده زندگی بهتری خواهند داشت. رسوب چربی‌ها و مواد دیگر در دیواره شریان‌ها باعث مسدودشدن آن‌ها شده و خطر حمله قلبی و سکته مغزی را بالا می‌برد. شواهد نشان می‌دهد که انسداد عروق خونی یک بیماری تدریجی‌ست که ممکن است از دوران کودکی شروع شود. ورزش باعث کاهش کلسترول و چربی‌های مضر در خون می‌شود. همچنین انعطاف‌پذیری دیواره عروق خونی را افزایش می‌دهد و به کاهش فشارخون کمک می‌کند. درنتیجه، می‌تواند از حمله قلبی و سکته مغزی در سنین بالاتر پیشگیری کند. علم راه مطمئنی برای تقویت سیستم ایمنی کشف نکرده است، اما تحقیقات نشان داده که سبک زندگی سالم دراین‌زمینه مؤثر است. فعالیت بدنی که یکی از بخش‌های مهم سبک زندگی‌ست، با بهبود گردش خون به سلول‌ها و مواد ایمنی اجازه می‌دهد که آزادانه در بدن حرکت کرده و کار خود را به‌بهترین‌نحو انجام دهند. فعالیت بدنی باعث افزایش ظرفیت ریه‌ها و بهبود کارایی آن‌ها در انتقال هوا به داخل و خارج از بدن می‌شود. درنتیجه، اکسیژن بیشتری وارد بدن می‌شود و دی‌اکسید کربن و سایر گازهای زائد به‌میزان بیشتری از بدن خارج می‌شوند. ورزش از کاهش دریافت اکسیژن که به‌طورطبیعی با افزایش سن یا دراثر بی‌تحرکی رخ می‌دهد، جلوگیری می‌کند. در گذشته، دیابت نوع ۲ فقط بزرگ‌سالان را تحت‌تأثیر قرار می‌داد؛ اما اکنون به‌دلیل تغییر سبک زندگی، تغییر رژیم غذایی و کم‌تحرکی بین کودکان‌ونوجوانان هم دیده می‌شود. دیابت احتمال ابتلا به سایر مشکلات سلامتی مانند بیماری قلبی، بیماری کلیوی و مشکلات چشمی را افزایش می‌دهد. وقتی کودکان ورزش می‌کنند، عضلات مقدار زیادی از قند موجود در گردش خون را جذب می‌کنند تا از آن به‌عنوان منبع انرژی استفاده کنند؛ بنابراین، از تجمع قند در خون جلوگیری می‌شود و احتمال ابتلابه‌دیابت کاهش پیدا می‌کند. برای‌اینکه وزن کودک بالا نرود، باید بین کالری دریافتی از رژیم غذایی و کالری مصرف‌شده در حین فعالیت تعادل وجود داشته باشد. وقتی کودک ورزش نمی‌کند، کالری‌های استفاده‌نشده به‌صورت چربی در بدن انباشته می‌شوند. افزایش وزن به قلب، کبد، ریه‌ها و سایر اندام‌های اصلی فشار وارد می‌کند. همچنین به مفاصل آسیب می‌زند و باعث می‌شود کودک از انجام فعالیت بیشتر خودداری کند. وقتی درباره کنترل وزن صحبت می‌شود، بیشتر افراد تصور می‌کنند که این‌کار مستلزم فعالیت بدنی شدید است، اما درحقیقت برای رسیدن به‌این‌هدف لازم نیست چندساعت از وقت خود را در باشگاه بگذرانید. حتی با انجام فعالیت‌های روزمره هم می‌توان سطح فعالیت بدنی را افزایش داد. هربارکه شما و فرزندتان یک توپ را پرتاب می‌کنید تا فروشگاه پیاده‌روی می‌کنید یا از پله‌ها بالا می‌روید، درحال‌بهبود سطح تناسب‌اندام خود هستید. از سایر فواید ورزش برای کودکان می‌توان به تأثیر آن روی استخوان‌ها اشاره کرد. از دهه ۲۰ زندگی تراکم استخوان شروع به کاهش می‌کند. افرادی‌که از دوران کودکی به‌طورمنظم ورزش می‌کنند، قبل‌ازاینکه به این سن برسند، نسبت به سایرین تراکم استخوان بالاتری دارند. افزایش تراکم استخوان به جلوگیری از پوکی استخوان کمک می‌کند. در مبتلایان به این بیماری استخوان‌ها ضعیف و شکننده می‌شوند. افرادی‌که منظم ورزش می‌کنند، در آینده کمتر دچار سرطان می‌شوند. به‌گفته مؤسسه تحقیقات سرطان ایالات‌متحده، سرطان‌هایی که بیشتر تحت‌تأثیر کم‌تحرکی قرار می‌گیرند عبارت‌اند از سرطان روده بزرگ، سرطان آندومتر رحم و سرطان ریه. تحقیقات نشان داده که ورزش سطح استرس را کاهش می‌دهد و این‌موضوع می‌تواند به کنترل فشارخون و پیشگیری از بیماری قلبی کمک کند. غالباً ورزش منظم باعث بهبود سطح انرژی بدن می‌شود. افراد پرانرژی درطول‌روز کمتر احساس خستگی می‌کنند و به‌همین‌دلیل می‌توانند فعال‌تر باشند. ورزش باعث کاهش هورمون‌های استرس بدن، یعنی آدرنالین و کورتیزول، می‌شود و تولید اندورفین را تحریک می‌کند. اندورفین ماده‌ای‌ست که به‌طورطبیعی در بدن ساخته می‌شود و نسبت به مورفین صدهابرابر قوی‌تر است؛ بنابراین، واضح است که فعالیت بدنی منظم می‌تواند به تنظیم خلق‌وخوی کودکان و کاهش استرس آن‌ها کمک کند. ورزش علاوه‌بر اندورفین روی ترشح سروتونین هم تأثیر دارد. سروتونین یک ماده شیمیایی تنظیم‌کننده خلق‌وخوست که در بدن تولید می‌شود و درطول ورزش افزایش می‌یابد. این ماده می‌تواند انرژی و قدرت سلول‌های عصبی را افزایش دهد و ازاین‌طریق به جلوگیری از اختلالات عصبی، ازجمله بیماری پارکینسون، کمک کند. علاوه‌براین، افزایش سطح سروتونین در سیستم عصبی مرکزی با کاهش افسردگی روانی مرتبط است. یکی از بزرگ‌ترین فواید ورزش برای کودکان بهبود خواب است. کودکانی که فعالیت بدنی دارند، کمتر از سایرین از اثرات روانی مرتبط با افزایش کورتیزول و آدرنالین رنج می‌برند. درنتیجه، راحت‌تر می‌خوابند. علاوه‌براین، تحقیقات نشان داده که نور آبی صفحه‌نمایش با کاهش ترشح ملاتونین، ماده‌ای که به خوابیدن کمک می‌کند، باعث مختل‌شدن خواب می‌شود. وقتی کودک زمان بیشتری از روز را صرف فعالیت بدنی می‌کند، احتمالاً میزان استفاده او از وسایل دیجیتال کاهش پیدا می‌کند. پس کمتر در مجاورت نور آبی قرار می‌گیرد و بیشتر می‌خوابد.
الهام زمانی/ دیجی‌مگ