انجام بزرگترین پروژه تاریخ آبخیزداری کشور در منطقه بلوچستان اجرا و مطالعات آبخیزداری در سه‌میلیون هکتار از اراضی سیستان در دولت سیزدهم

استان سيستان و بلوچستان از جمله استانهاي بياباني كشور است كه با واقع شدن در اقليم گرم و خشك داراي محدوديتهاي ويژه اكولوژيكي و طبيعي نظير كمي و نامنظم بودن ريزشهاي جوي، درجه حرارت بالا، فقر پوشش گياهي، بادهاي فرساينده مانند باد 120 روزه سيستان، فرسايش شديد خاك و... می‌باشد. كل وسعت عرصه‌های بياباني و شنزار استان 4634235 هکتار می‌باشد كه شامل يك ميليون هكتار شنزار می‌باشد كه از اين مقدار 500 هزار هكتار را شنزار فعال تشكيل می‌دهد. این مهم خطری جدی برای اراضی کشاورزی تاسیسات راههای مواصلاتی و حتی مناطق مسکونی روستائیان بشمار می‌رود. استان سیستان‌و‌بلوچستان دارای 34 کانون بحرانی فرسایش بادی با مساحتی حدود 4/2 میلیون هکتار می‌باشد با توجه به اهمیت موضوع بیابانزدایی در استان سیستان‌و‌بلوچستان و نظر به شدت فرسایش بادی اقدامات بیابانزدایی در این نواحی مورد توجه خاصی قرار گرفته است به طوری که این اداره کل برحسب وظایف سازمانی خود اقدامات پیشگیرانه را جهت مهار و کاهش اثرات بیابانزدایی در سطح استان اجرایی نموده است. اگر به تاریخچه اقدامات بیابانزدایی در استان می‌توان گفت: در سال 1348 در منطقه نیاتک زابل عملیات تثبیت شن در استان سیستان‌و‌بلوچستان به صورت مکانیکی و بیولوژیکی آغاز شد و سپس در سال 1356 با مالچ‌پاشی برروی تپه‌های ماسه‌ای ادامه یافت. ودر شهرستان ایرانشهر نیزعملیات بیابانزدایی در سال 1353 با نهالکاری و بذر‌پاشی شروع شده و به دنبال آن در سال 1354 عملیات بیابانزدایی با شیوه نهالکاری بوسیله گونه‌های تاغ ادامه یافت. ودر شهرستان چابهار در سال 1359 ایستگاه تثبیت شن رادیو با هدف حفظ تاسیسات رادیویی چابهار با نهالکاری گونه کهور پاکستانی آغاز به کار نموده است. سیستان‌و‌بلوچستان با نزدیک ۱۸.۲ میلیون هکتار مساحت، وسیع‌ترین استان ایران است که با وجود برخوداری اندک از سرانه پوشش گیاهی، دارای مسائل متعددی در حوزه منابع طبیعی است که عمده آن‌ها را می‌توان در دو بخش «فرسایش بادی» و «فرسایش آبی» تقسیم کرد. نرخ بالای فرسایش بادی به‌ویژه در شمال استان باعث شده است که اهالی منطقه سیستان در بسیاری از روزهای سال با پدیده ریزگردها دست‌وپنجه نرم کنند، موضوعی که وزش بادهای ۱۲۰ روزه به آن دامن می‌زند و ضرورت مقابله جدی با طوفان‌های ماسه و گرد و غبار را بیشتر می‌کند؛ آن هم در منطقه‌ای که بزرگترین پهنه آبی‌اش یعنی تالاب هامون، به دلیل عدم تأمین حقابه توسط کشور همسایه، سال‌هاست که رو به خشکی گذاشته و در معرض تبدیل شدن به منشأ ریزگردها قرارگرفته است. در این میان اما نه‌تنها حدود یک چهارم مساحت استان سیستان‌و‌بلوچستان را بیابان تشکیل می‌دهد و با توجه به سرعت بالای بیابان‌زایی در کشور، مساحت بیابان‌ها و کانون‌های گرد و غبار در این استان نیز رو به افزایش است، بلکه دست‌کم ۴ میلیون هکتار از عرصه‌های سیستان‌و‌بلوچستان نیز در معرض فرسایش آبی قرار دارد؛ وسعت بالای این عرصه‌ها در کنار وقوع باران‌های سیل‌آسا و ناگهانی در این استان که به دلیل تبعات تغییر اقلیم در سال‌های اخیر، افزایش پیدا کرده است، در چند سال گذشته باعث ایجاد سیل‌های مخربی شده که به زندگی و معیشت مردم بخصوص در منطقه بلوچستان ضربه زده است؛ به‌ویژه آن که در این منطقه با پدیده فرسایش خندقی یا همان «گَرگَروها» مواجه هستیم که خسارات سیل را دوچندان می‌کند. با توجه به بادهای 120 روزه سیستان در چنین شرایطی، کنترل فرسایش‌های بادی و آبی با انجام اقداماتی نظیر مقابله با بیابان‌زایی، نهال‌کاری، تثبیت خاک در کانون‌های گرد و غبار و صد البته اجرای پروژه‌های آبخیزداری و آبخوان‌داری که نه‌تنها به کم کردن آثار ویران‌گر سیل کمک می‌کند، بلکه در کاهش تنش آبی سیستان‌و‌بلوچستان نیز مؤثر است، جزو ضروری‌ترین اقدامات حوزه منابع طبیعی این استان محسوب می‌شودودر بلوچستان در کنار اجرای طرح توسعه جنگل‌های دست‌کاشت حرا در سواحل جنوب استان به عنوان بخشی از ایفای نقش سیستان‌و‌بلوچستان در طرح مردمی کاشت یک میلیارد درخت در ایران، مهم‌ترین فعالیت‌های اداره‌کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان را تشکیل می‌دهد که در طول سه سال فعالیت دولت سیزدهم، اجرایی شده است. درباره عملکرد اداره کل منابع طبیعی وآبخیزداری سیستان وبلوچستان با دکتر عبدالله بامری؛ مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری سیستان‌و‌بلوچستان در گفت‌وگو انجام دادیم که حاصل این گفتگو را در زیر می‌خوانید:
دکتر بامری در ابتدا این گفتگو اظهار داشت: بیشترین سفرهای استانی نوبخت در دو سال اخیر یعنی یازده سفر، به این استان انجام شده است.وی در ادامه درباره مهمترین فعالیت‌های صورت‌گرفته توسط اداره‌کل متبوع خود در دولت سیزدهم گفت: معضلات محیط‌زیستی عمدتاً ناشی از دست‌درازی‌های انسان به طبیعت است، البته وقتی انسان‌ها دست‌درازی‌های کوچک و بچه‌گانه‌ای می‌کنند، طبیعت مثل پدر مهربانی که گاها اذیت و آزارهای فرزند خود را تحمل می‌کند، با لبخند از کنار مساله عبور می‌کند و آن را تلافی نمی‌کند، ولی اگر دست‌درازی‌های انسان‌ها از حدی بیشتر شود، در آن صورت، طبیعت چنان سیلی محکمی به گوش ما می‌زند که تا مدت‌ها نمی‌توانیم درد آن را فراموش کنیم و شاید هیچ‌گاه نتوانیم آثار مخرب ایجادشده را به صورت کامل برطرف کنیم.
مدیر کل منابع طبیعی وآبخیزداری سیستان وبلوچستان خاطر نشان کرد: در استان سیستان‌و‌بلوچستان به‌ویژه در زمینه فرسایش بادی، متاسفانه این اتفاق رخ داده و تشدید گرد و غبار در شمال استان، به نوعی نشان‌دهنده همین سیلی طبیعت است. در دشت سیستان و بالادست آن، یک حوضه آبخیز ۳۰ میلیون هکتاری وجود دارد که فقط ۲ میلیون هکتار از آن در داخل ایران و بقیه در خارج از کشور واقع شده است. سال‌هاست که انسان‌ها در این حوضه دست‌درازی کرده‌اند و اجازه نداده‌اند که آب به پایین بیاید، در چنین شرایطی صرف نظر از این که کدام دولت این کار را انجام داده است، طبیعت که مرزهای جغرافیایی را نمی‌شناسد، کار خودش را انجام می‌دهد. در واقع، طبیعت مجبور به تغییر می‌شود و یکی از مهمترین تغییراتی هم که در سال‌های اخیر در منطقه سیستان رخ داده، خشک شدن تالاب هامون است. وی افزود: تالاب هامون عرصه بسیار پهناوری است که وقتی سال‌ها دچار خشکیدگی باشد، مستعد تبدیل شدن به کانون گرد و غبار می‌شود و تأمین نشدن کافی حقابه ایران از رودخانه هیرمند طی سال‌های متمادی، چنین وضعیتی را برای این تالاب به وجود آورده است. این در حالی است که سیستان به صورت طبیعی درگیر پدیده وزش بادهای ۱۲۰ روزه است؛ یعنی حداقل در طول چهار ماه از سال، بادهای شدید گاها با سرعت ۱۲۰ کیلومتر بر ساعت در این منطقه می‌وزد. خشکیدگی هامون به همراه وزش بادهای شدید ۱۲۰ روزه باعث تشدید گرد و غبار در شمال استان سیستان‌و‌بلوچستان در سال‌های اخیر شده است و در بعضی روزها مشاهده کرده‌ایم که شهرهای منطقه سیستان، بالاترین نرخ را از نظر غلظت ریزگردهای موجود در هوا در سطح جهان ثبت کرده‌اند.دکتر بامری با اشاره به انجام مطالعات آبخیزداری در ۳ میلیون هکتار از اراضی سیستان در دولت سیزدهم و با تاکید بر این که در شرایط موجود استحصال آب با کمک عملیات آبخیزداری می‌تواند تا حدی به اجرای برنامه‌های مقابله با بیابان‌زایی در منطقه سیستان کمک کنداظهار داشت: اگرچه دولت جمهوری اسلامی همواره برای تأمین حقابه هیرمند از طریق دیپلماسی محیط‌زیست تلاش کرده است اما بررسی‌ها نشان می‌دهد که اجرای پروژه‌های آبخیزداری، می‌تواند بخشی از مشکل کمبود آب که باعث افزایش سطح کانون‌های داخلی گرد و غبار شده است را جبران کند. سازمان منابع طبیعی در همین راستا از سال گذشته هم در غرب دشت سیستان و هم در شرق استان، مطالعاتی را در زمینه استحصال آب از طریق انجام عملیات آبخیزداری در دست انجام قرار داده و در مجموع ۳ میلیون هکتار از اراضی منطقه سیستان شامل ۲ میلیون هکتار از دشت سیستان و یک میلیون هکتار از اراضی بالادست غرب این منطقه زیر پوشش مطالعات آبخیزداری قرار گرفته است که تا ۶ ماه دیگر به پایان می‌رسد.مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری سیستان‌و‌بلوچستان خاطرنشان کرد: با پایان یافتن مطالعات آبخیزداری در ۳ میلیون هکتار از اراضی منطقه سیستان، می‌توان برنامه جدیدی را برای مقابله با بیابان‌زایی و تثبیت خاک در کانون‌های گرد و غبار این منطقه تدوین و اجرا کرد. البته باید توجه داشت که تنها ۲ میلیون هکتار از حوضه آبخیز ۳۰ میلیون هکتاری سیستان در داخل کشورمان قرار دارد و از نظر فنی، نمی‌توان با استحصال آب در این ۲ میلیون هکتار، آبی را که باید از طریق ۲۸ میلیون هکتار دیگر تأمین شود، به طور کامل جبران کرد؛ بنابراین مهمترین راهکار برای حل معضل بیابان‌زایی در منطقه تأمین کامل حقابه هیرمند است ولی نکته قابل توجه این است که تا پیش از روی کار آمدن دولت سیزدهم برای همین ۲ میلیون هکتار نیز هیچ برنامه‌ای وجود نداشت و با هدایت دکتر نوبخت، رئیس قبلی سازمان منابع طبیعی طی دو سال اخیر برای اجرای پروژه‌های آبخیزداری در این عرصه برنامه‌ریزی شد. وی ادامه داد: تا پیش از شروع فعالیت دولت سیزدهم و در طول تاریخ انجام مطالعات آبخیزداری در کشورمان، چنین مطالعاتی تنها در حدود ۱.۵ تا ۱.۶ میلیون هکتار از عرصه ۱۸ میلیون هکتاری سیستان‌و‌بلوچستان صورت گرفته بود و این در حالی است که در دو سال گذشته، تنها در شمال استان، مطالعاتی به اندازه حدود دو برابر فعالیت‌های انجام‌شده در چند دهه گذشته، در دست انجام قرار گرفته است و در جنوب استان نیز هم مطالعات آبخیزداری انجام و هم پروژه‌هایی اجرا شده و به بهره‌برداری رسیده است. در مطالعات و پروژه‌های انجام‌شده در شمال و جنوب سیستان‌و‌بلوچستان، به همه انواع روش‌های آبخیزداری اعم از بیولوژیک، بیومکانیک، مکانیک و پخش سیلاب توجه کرده‌ایم و در مطالعاتی که در شمال استان در دست انجام است، برای اولین بار در کشور مطالعات مرتع، بیابان و توسعه پوشش گیاهی نیزبه شرح مطالعات آبخیزداری اضافه شده است.
 وی با یادآوری این نکته که انجام مطالعات و اجرای پروژه‌های آبخیزداری به اجرای برنامه‌های کاهش فرسایش بادی و مقابله با گرد و غبار در سیستان کمک می‌کند، بیان کرد: با توجه به مشکل کم‌آبی که منطقه سیستان در چند سال گذشته به‌ویژه بعد از رویکرد کشور همسایه در عدم تأمین کافی حقابه هیرمند، دچار آن شده است، به گونه‌ای برنامه‌ریزی شده است که اجرای پروژه‌های آبخیزداری بتواند به تأمین آب برای مصارف دیگر از جمله مصارف شرب منطقه کمک کند. وی گفت: مطالعات اولیه نشان می‌دهد که با انجام عملیات آبخیزداری در غرب سیستان، می‌توانیم سالانه حدود ۱۰۰ میلیون متر مکعب آب را مدیریت کنیم البته باید مطالعاتی که در دست انجام است به اتمام برسد تا بتوانیم عدد دقیق‌تری را هم برای غرب سیستان و هم برای شرق این منطقه اعلام کنیم. دکتر بامری تاکید کرد: آبخیزداری و آبخوان‌داری بهترین راهکار کنترل سیل در سیستان‌و‌بلوچستان است. وی در بخش دیگری از صحبت‌های خود به اقدامات دولت سیزدهم در زمینه مقابله با فرسایش آبی و کاهش مخاطرات سیل در جنوب استان سیستان‌و‌بلوچستان اشاره کرد و گفت: میزان بارندگی در استان سیستان‌و‌بلوچستان حدوداً یک ‌سوم متوسط بارش کشور است و این در حالی است که مقدار کل بارش در سطح ایران نیز یک ‌سوم نُرم جهانی است. اقلیم استان ما تقریباً خشک و بیابانی است و متاسفانه همین میزان اندک بارش استان نیز پراکنش زمانی و مکانی مناسبی ندارد به نحوی که بعضاً اتفاق می‌افتد که کل بارش یک یا چند شهرستان استان در طول سال به شکل یک بارندگی شدید صرفاً در یک نوبت انجام می‌شود و این شکل از بارندگی‌ها وقوع سیل‌های شدید را به همراه دارد به عبارت دیگر شرایط اقلیمی سیستان‌و‌بلوچستان به گونه‌ای است که استان ما به صورت هم‌زمان هم درگیر خشکسالی و هم درگیر سیل‌های مخرب است.
مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری سیستان‌و‌بلوچستان ادامه داد: معادلات اقلیمی سیستان‌و‌بلوچستان دارای تعداد مجهول‌های زیاد و تعداد معلوم‌های اندک است به نحوی که در این استان هم شاهد نرخ بالای تبخیر سطحی هستیم و هم بادهای شدیدی که در کنار تبخیر شرایط را برای مدیریت آب دشوارتر می‌کند. همچنین در این استان شاهد بارندگی‌های شدیدی هستیم که تعدادشان اندک ولی حجم آن‌ها بسیار سنگین است. این موارد در کنار هم باعث می‌شود که کنترل سیل در سیستان‌و‌بلوچستان بسیار دشوار شود. در چنین شرایطی بهترین راهکاری که براساس علم روز دنیا به حل این معادله پیچیده کمک می‌کند، انجام عملیات آبخیزداری و آبخوان‌داری است یعنی باید تلاش کنیم که با این عملیات آب باران را به زیر زمین هدایت کنیم تا از گزند خورشید و باد و آلودگی دور بماند. وی افزود: در همین راستا از گذشته فعالیت‌های آبخیزداری و آبخوان‌داری در نقاط مختلف استان سیستان‌و‌بلوچستان آغاز شده است که در دولت سیزدهم با سرعت بیشتری پیگیری شد. وی همچنین یادآور شد: تغییرات اقلیمی شرایط دمایی و بارشی خاصی را در سراسر جهان از جمله در استان سیستان‌و‌بلوچستان ایجاد کرده است و یکی از مهمترین تبعات این اتفاق در منطقه بلوچستان افزایش احتمال وقوع بارندگی‌های شدید و سیل‌آسا است به نحوی که در حال حاضر شرایط به گونه‌ای شده است که تقریباً هر دو سال یک‌بار، شاهد رخداد بارش‌های بسیار سنگین در جنوب استان هستیم و این در حالی است که در گذشته، دوره بازگشت بارش‌های شدید، طولانی‌تر بود. این اتفاقات سبب شده است که ضرورت اجرای پروژه‌های آبخیزداری و آبخوان‌داری به‌ویژه در منطقه بلوچستان برای ذخیره‌سازی آب و کنترل سیل‌های ویران‌گر، دوچندان شود. با اجرای این پروژه‌ها در تلاش هستیم که هم خسارات سیل را کاهش دهیم و هم به آب فرصت بدهیم که در دل زمین نفوذ پیدا کند و هم از پروژه‌های پخش سیلاب برای توسعه پوشش گیاهی در سطح استان، استفاده کنیم. دکتر بامری به تشدید تنش‌های آبی سیستان‌و‌بلوچستان در سال‌های اخیر اشاره کرد و گفت: راهکارهای مختلفی مثل شیرین‌سازی آب دریا یا برداشت از چاه‌های ژرف یا بارورسازی ابرها برای حل معضل کمبود آب در استان سیستان‌و‌بلوچستان وجود دارد که برخی از این راهکارها همین حالا در دست انجام است، اما آنچه در کنار لزوم ذخیره‌سازی آب و کنترل سیلاب، ضرورت انجام عملیات آبخیزداری را به‌ویژه در جنوب استان بیشتر می‌کند، از بین رفتن خاک در این منطقه است؛ به نحوی که بالاترین نرخ فرسایش آبی خاک کشورمان همین حالا در منطقه بلوچستان مشاهده می‌شود که علت اصلی آن وقوع پدیده فرسایش خندقی است که در زبان محلی به «گَرگَروها» مرسوم است؛ یعنی با وجود این که متوسط میزان فرسایش خاک کشورمان حدود ۱۵ تُن در هر هکتار در سال است، در بلوچستان مشاهده شده است که صرفاً با وقوع یک پدیده سیل، ۵۰ تُن خاک در هر هکتار از دست رفته است.وی افزود: فرسایش خندقی یا همان پدیده «گرگروها» نوعی فرسایش آبی است که باعث انحلال حجم زیادی از خاک می‌شود و نتیجه آن، نابودی حجم عظیمی از خاک بر اثر وقوع سیل است و جزو بدترین انواع فرسایش آبی در سطح جهان محسوب می‌شود. با توجه به نوع بافت خاک و نحوه وقوع بارش‌های شدید در منطقه بلوچستان، فرسایش خندقی عملاً یک پدیده طبیعی محسوب می‌شود، ولی شکی نیست که دستکاری‌های انسانی در طبیعت به تشدید رخداد این پدیده در سال‌های اخیر دامن زده استمدیرکل منابع طبیعی وآبخیزداری استان سیستان وبلوچستان اظهار داشت: آسیب پدیده «گرگروها» بر طبیعت بلوچستان به گونه‌ای است که وقوع ۵ تا ۶ ساعت بارندگی سنگین در این منطقه، باعث می‌شود که حجم خاکی به اندازه یک دره با عمق ۱۰ متر و به عرض ۴۰ متر، در آب انحلال پیدا کند و همراه جریان سیل از بین برود خاکی که طبیعت برای تولید آن میلیون‌ها سال زمان صرف کرده است. وی در ادامه تاکید کرد: خسارت‌های سیل در منطقه بلوچستان به روستاها و اراضی کشاورزی، صرفاً این نیست که مقداری محصول یا تعدادی دام و آغل از بین برود که بعداً بتوان با کمک دولت آن را جایگزین کرد، بلکه وقوع پدیده فرسایش خندقی باعث می‌شود که در هنگام وقوع سیلاب‌های سنگین، هم محصول از بین برود و هم زمین؛ یعنی سیلی که همراه با فرسایش خندقی روی می‌دهد، هم محصولات کشاورزی و دام‌های روستاییان را نابود می‌کند و هم اراضی زراعی و مراتع آن‌ها را. متاسفانه سیل‌های شدید سال‌های اخیر باعث وقوع چنین اتفاقی در برخی روستاهای شهرستان دشتیاری شده و زیست‌پذیری منطقه را با مخاطره جدی مواجه کرده است پدیده «گرگروها» مثل اژدهای هفت‌سری است که همه‌چیز را از بین می‌برد و دستکاری‌های انسانی در طبیعت و پیامدهای ناشی از تغییر اقلیم باعث شده است که وقوع این پدیده در سال‌های اخیر به‌شدت تشدید شود. وی افزود: عملیات آبخیزداری، جلوی خسارت‌های سیل و فرسایش خندقی را می‌گیرد. دکتربامری با اشاره به نزدیک شدن شاخه‌های فرسایش خندقی به رودخانه کاجو در منطقه بلوچستان، خاطرنشان کرد: تا سه سال قبل فاصله شاخه‌های پدیده «گرگروها» با رودخانه کاجو به عنوان یکی از حیاتی‌ترین منابع تأمین آب شیرین منطقه به حدود یک کیلومتر رسیده بود و امکان داشت وقوع یک یا دو بارندگی شدید باعث شود که شاخه‌های گرگروها به طور کامل به رودخانه متصل شود و زه‌کش شدن کامل این رودخانه را به همراه داشته باشد. اگر این واقعه رخ می‌داد، وقوع سیل می‌توانست باعث از بین رفتن کامل بیش از ۲۰۰ روستا با نزدیک ۵۰ هزار نفر جمعیت شود. همچنین در صورت بروز این رخداد، مسیر رودخانه کاجو کاملاً تغییر می‌کرد و کشاورزی صدها هزار نفر در پایین‌دست آن دچار مشکل می‌شد که خوشبختانه با اجرای پروژه‌های موفق آبخیزداری در منطقه، توانستیم جلوی وقوع این فجایع را بگیریم.
مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری سیستان‌و‌بلوچستان با بیان این که پدیده گرگروها از سال ۱۳۳۶ آغاز شده اما در سال‌های اخیر به‌شدت گسترش پیدا کرده است عنوان کرد: در گذشته مطالعاتی درباره لزوم انجام عملیات آبخیزداری در عرصه‌های دچار فرسایش خندقی منطقه بلوچستان به مساحت حدود ۱۳۰ هزار هکتار انجام شده بود اما با توجه به این که سیل سنگین سال ۹۸ باعث تغییر بستر برخی رودخانه‌های فصلی منطقه شده بود، نیاز به بازنگری در انجام این مطالعات وجود داشت. در همین راستا از همان سال ۹۸ بازنگری در مطالعات آبخیزداری منطقه بلوچستان آغاز شد و حدود دو سال قبل با مدیریت دکتر نوبخت، رئیس وقت سازمان، اجرای فاز نخست عملیات آبخیزداری در منطقه بلوچستان آغاز شد که در شهریورماه ۱۴۰۲ به بهره‌برداری رسید. این پروژه که در انتهای آن یک بند خاکی به طول ۹.۶ کیلومتر در بخش عورکی شهرستان چابهار قرار گرفته است، بزرگ‌ترین پروژه تاریخ آبخیزداری کشورمان محسوب می‌شود. وی با تاکید بر این که احداث بند خاکی در شهرستان چابهار، باعث کاهش محسوس خسارات ناشی از سیل در بخشی از جنوب شرق این استان شداظهار داشت: سیل سال ۹۸ بلوچستان حاصل بارش حدود ۱۵۰ تا ۱۶۰ میلی‌متر باران در منطقه دشتیاری در یک بازه زمانی ۲۴ ساعته بود که ویرانی‌های فراوانی را ایجاد کرد، اما در سیل سال ۱۴۰۲، میزان بارندگی در همان منطقه در یک شبانه‌روز به ۳۰۰ میلی‌متر هم رسید، ولی خسارت ناشی از سیل سال گذشته در روستاهای پایین‌دست عرصه‌ای که در آن بند خاکی ایجاد شده بود، به شکل کاملاً محسوسی کمتر از سیل سال ۹۸ بود و این اتفاق، در عمل به ما نشان داد که اجرای عملیات آبخیزداری توانست هم سیل را کنترل کند و هم جلوی خسارات ناشی از پدیده «گرگروها» را بگیرد. وی در ادامه مطرح کرد: منظور از عملیات آبخیزداری صرفاً احداث سازه‌هایی مانند بندهای خاکی نیست، بلکه در این عملیات باید از تمام مکانیزم‌ها از جمله عملیات بیولوژیک، بیومکانیک، مکانیک و پخش سیلاب استفاده شود و در بالادست سازه‌ای هم که در بخش عورکی شهرستان چابهار احداث کرده‌ایم از تمام این مکانیزم‌ها بهره برده‌ایم. البته آنچه که تا کنون به بهره‌برداری رسیده، صرفاً فاز نخست پروژه است که ۱۰ درصد عرصه‌های هدف در شهرستان‌های چابهار و دشتیاری را تحت پوشش قرار می‌دهد و سایر بخش‌های پروژه هم‌اکنون در دست اجرا قرار دارد که می‌تواند ۱۳۰ هزار هکتار از اراضی این منطقه را که بخش زیادی از آن مربوط به زمین‌های زراعی مردم است، از آسیب‌های سیل‌های شدید و فرسایش خندقی نجات دهد.
دکتر بامری در بخش دیگری از اظهارات خود به اقدامات انجام‌شده توسط اداره‌کل منابع طبیعی و آبخیزداری سیستان‌و‌بلوچستان در حوزه نهال‌کاری و توسعه پوشش گیاهی استان در دوره فعالیت دولت سیزدهم اشاره کرد و گفت: کاشت نهال در عرصه‌های بیابانی، نوعی ایجاد بادشکن زنده محسوب می‌شود که هم خاک را تثبیت می‌کند و هم جلوی باد را می‌گیرد. به همین دلیل، از گذشته نهال‌کاری در عرصه‌های بیابانی به عنوان یکی از ابزارهای مقابله با گرد و غبار در شمال استان مورد توجه قرار گرفته است اما باید توجه داشت که یک درخت حتی اگر گونه بیابانی محسوب شوددر شرایطی رشد می‌کند که در طول سال مقدار مشخصی از آب حتی یک مقدار اندک طبق توازن زمانی خاصی به آن برسد. ولی تنش آبی ناشی ازعدم تأمین حقابه رودخانه هیرمند در کنار به هم خوردن پراکنش زمانی بارندگی‌ها باعث شده است که آب در توازن زمانی مناسبی به عرصه‌های نهال‌کاری‌شده سیستان، نرسد.
مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری سیستان‌و‌بلوچستان ادامه داد: در شرایط جدید پیش‌آمده در منطقه سیستان، رویکرد ما در زمینه نهال‌کاری به‌ویژه از منظر نوع گونه‌های انتخابی باید تغییر یابد. به همین دلیل است که در پژوهش‌های در دست انجام برای اجرای پروژه‌های آبخیزداری در ۳ میلیون هکتار از اراضی شمال استان، این موضوع هم در دست مطالعه قرار گرفته است که کدام گونه‌ها، با چه روشی و در چه عرصه‌هایی باید کاشته شوند. در جنوب استان اما شرایط متفاوت است و با عرصه‌هائی مواجه هستیم که به‌شدت سیل‌گیر هستند و از گذشته هم سازه‌های بومی نظیر «هوتَگ» و «دِگار» در آن‌ها وجود داشته است که آب حاصل از سیل را در خود ذخیره‌سازی می‌کردند و برای تأمین آب مورد نیاز برای کشاورزی و تولید و کشت نهال می‌توان از آن‌ها استفاده کرد بخصوص که نرخ تبخیر سطحی در جنوب استان از شمال آن کمتر است و با یک بار رخداد سیل، تا مدت‌ها آب در هوتگ‌ها و دگارها ذخیره می‌شود. وی در ادامه توضیح داد: سازه‌های هوتگ و دگار از قدیم به عنوان منابع مهم ذخیره‌سازی آب شیرین در منطقه بلوچستان وجود داشته‌اند، اما در دولت سیزدهم با هدف افزایش تعداد این منابع، سازه‌هایی فنی‌تر و مهندسی‌تر را نیز احداث کردیم و از آب حاصل از آن‌ها برای توسعه پوشش گیاهی منطقه بهره‌مند شدیم که از آن جمله می‌توان به عرصه‌ای ۲ هزار هکتاری در شهرستان چابهار اشاره کرد که در آن صرفاً با مدیریت روان‌آب‌ها توانستیم بدون این که حتی یک اصله نهال را کشت کنیم، جنگلی نسبتاً انبوه را در منطقه ایجاد کنیم که جلوی طوفان‌های ماسه را نیز گرفته است و در اطراف آن عرصه، دیگر هیچ خبری از وقوع پدیده ریزگردها نیست. همچنین در شهرستان قصرقند که در بالادست چابهار واقع شده است نیز توانستیم با مرمت یک بند خاکی، عرصه‌ای به وسعت ۶ هزار هکتار را ایجاد کنیم که پوشش گیاهی آن بدون دخالت انسانی رشد کرده است. دکتر بامری با بیان این که گسترش جنگل‌های دست‌کاشت حرا در جنوب سیستان‌و‌بلوچستان از دیگر اقدامات انجام‌شده در این استان در سه سال گذشته در زمینه توسعه پوشش گیاهی در سطح استان بوده است، اظهار داشت: در راستای اجرای طرح مردمی کاشت یک میلیارد درخت در ایران، در دولت سیزدهم با کمک بخش خصوصی و نهادهای عمومی، تا امروز ۳ میلیون اصله نهال حرا در منطقه بلوچستان تولید کرده‌ایم که طبق زمان‌بندی مشخصی به عرصه انتقال می‌دهیم. حدود ۵۰۰ هزار اصله نهال نیز در راستای اجرای طرح کاشت یک میلیارد درخت، در مناطق میانی و شمالی استان تولید شده که بخشی از آن‌ها در پروژه‌های مقابله با بیابان‌زایی استفاده شده است. همچنین بذرکاری‌های گسترده‌ای هم در سطح استان انجام داده‌ایم که با توجه به بارندگی‌های مناسب امسال، امیدواریم نتیجه مطلوبی از آن‌ها حاصل شود. وی تصریح کرد: اگرچه استان‌های هرمزگان و بوشهر، رویشگاه طبیعی درختان حرا محسوب می‌شوند، اما از گذشته رویشگاه‌های این گونه جنگلی در منطقه بلوچستان نیز وجود داشته است که البته با توجه به شرایط نامناسب خورهای این منطقه نسبت به دو استان دیگر، تعداد حراهای موجود در سیستان‌و‌بلوچستان همواره کمتر بوده است. با این حال، طبق استعدادیابی انجام‌شده، امکان گسترش جنگل‌های دست‌کاشت حرا در منطقه بلوچستان وجود دارد که این اقدام، هم منظر طبیعی مناسب‌تری را در بخشی از سواحل جنوب استان ایجاد خواهد کرد وهم می‌تواند به رونق گردشگری ودرآمدزایی برای اهالی منطقه کمک کند.
حضور تیم کارشناسی منابع طبیعی ایران در سمینار ساخت و ساز اکو سیتی در کشور چین
سمینار ساخت و ساز شهرهای زیست محیطی برای کشورهای در حال توسعه که از سوی وزارت بازرگانی جمهوری خلق چین (MOFCOM) حمایت می‌شود، توسط آکادمی ملی جنگلداری و مدیریت علفزار (NAFGA)، به مدت دوهفته، با شرکت 40 نفر از 10 کشور در حال توسعه‌ی ایران، سیرالئون، اتیوپی، موریس، کاستاریکا، مونته نگرو، نیجریه، ازبکستان، تایلندو مصر برگزار شد که لازم به ذکر است برای اولین بارسرکار خانم ریگی با لباس بومی بلوچی به عنوان یک بانوسیستان وبلوچستانی واز پرسنل وکارشناسان اداره کل منابع طبیعی وآبخیزداری سیستان وبلوچستان به عنوان یکی از اعضای تیم ایرانی در این سمینار حضور داشت. آکادمی ملی جنگلداری و مدیریت مرتع (NAFGA) (آکادمی دولتی سابق اداره جنگلداری، STAFA)، که در سال 1951 تأسیس شد، یک موسسه آموزشی زیر نظر اداره ملی جنگلداری و مرتع است و فرصت‌های آموزشی را برای کارمندان دولت و سایر کارمندان اداره ملی جنگل‌داری و مرتع، رهبران شهرستان‌هایی که برنامه‌های کلیدی جنگلداری در آنجا اجرا می‌شوند، رهبران و تکنسین‌های جنگلداری محلی، رهبران شرکت‌های جنگلی بزرگ و متوسط، کارآموزان بین‌المللی و کلیدی فراهم می‌کند. NAFGA باحمایت دولت چین، از سال 2007 پروژه‌های آموزشی کمک به چین را سازماندهی کرده است تا پایان سال 2023، NAFGA با موفقیت 80 سمینار در موضوعات مختلف از جمله اجرای قانون جنگل و حکومت داری، مدیریت جنگل‌های پایدار، مدیریت پارک‌های ملی و منابع طبیعی، سازمان ملل متحد برگزار کرده است. از جمله اهداف این دوره‌ای آموزشی می‌توان به تقویت همکاری و تشریک مساعی کشورهای همسایه و بخصوص کشورهای در حال توسعه، انتقال تجارت مدیریتی، نهادی، ساختار سازی اجرایی و نظارتی کشور چین در حوزه طبیعت و محیط زیست، شناخت ظرفیت‌ها و پتانسیل‌ها طبیعی و برنامه ریزی در جهت استفاده و بهره وری از آن‌ها، شناخت مؤلفه‌های اصلی طبیعی (مانند رودخانه‌ها و...) و بهره گیری از آنها در طراحی فضای شهری - طبیعی و زیست محیطی و استفاده از تجارب چین در ترکیب و آمیزه سازی سنت، مدرنیته و طبیعت (محیط زیست) در دانش اکوسیتی اشاره کرد. همچنین در این سفر علاوه بر کلاس‌های تئوری، از سه شهر چین و پروژه‌های مختلف مربوط به ساخت و ساز جدید اکو سیتی و دیوار بزرگ چین، دیوار شهر نانجینگ و رودخانه نانجینگ، نمایشگاه برنامه ریزی و ساخت نانجینگ بینجیانگ، معبد Da Bao'en، پارک زیست محیطی شهری یانگژو اسلندرو موزه گرند بازدید بعمل آمد.
در اختتامیه سمینار روح الله رستمی نماینده ایران ضمن تشکر از مسئولین برگزار کننده سمینار و مهمان نوازی دولت چین با بیان جملاتی زیبا با مضمون طبیعت از حضور در این بازدید ابراز خشنودی کرد.
وی در پایان گفت: ما از این تجربه ارزشمند برای پیشرفت و توسعه کشورمان استفاده خواهیم کرد.