سهم منابع انرژی تجدیدپذیر در تأمین برق ایران
مشکل ناترازی انرژی یکی از مهمترین مشکلات سالهای قبل و یکی از بحرانهای پیشروی کشور است؛ مشکلی که در سال جاری بیش از سالهای گذشته گریبان صنعت کشور را گرفت؛ بهطوریکه در تابستان امسال ابتدا مقرر شد یکروزدرهفته برق شهرکهای صنعتی مطابق برنامه قطع شود؛ اما گزارشها حاکیست اخیراً در برخی شهرکها قطعی برق به سهروزدرهفته رسیده است. بهگزارش زهرا اکرمی (ایسنا)؛ طی سالهای اخیر با افزایش دما، نقاط مختلف کشور بارها با قطع گسترده برق مواجه و برق واحدهای تولیدی نیز ابتدا پراکنده و بعد از رایزنیهای انجامشده برای جلوگیری از آسیب به تجهیزات با برنامهریزی قطع شد. دراینسالها کمبود برق در تابستان همزمان با محبوبشدن رمزارزها شدت گرفت و ازاینرو، دراینرابطه عدهای استخراج رمزارزها را مقصر میدانند؛ اما عدهای عقبماندگی وزارت نیرو در تولید برق را بهدلیل کمبود منابع مالی و مشکلات ناشی از تحریم عامل کمبود برق عنوان میکنند. علت هرچه که است، بسیاری از کارشناسان معتقدند بهترین راهحل برای خروج از اینوضعیت دراینشرایط، استفاده از انرژیهای تجدیدپذیر است. معاونت بررسیهای اقتصادی اتاق بازرگانی تهران اخیراً در گزارش «روند جهانی سرمایهگذاری در حوزه انرژیهای تجدیدپذیر» روند پیشرفت مناطق مختلف جهان در توسعه استفاده از منابع تجدیدپذیر انرژی را بررسی کرده و میزان سرمایهگذاریهای آتی آنها تا سال ۲۰۳۰ را تخمین زده است. بخشی از گزارش به ابزارهای فعلی جذب سرمایه در حوزه تجدیدپذیر ایران پرداخته است. براینمبنا؛ مهمترین ابزار فعلی مورداستفاده در ایران برای جذب سرمایه در حوزه تجدیدپذیر عبارتاند از ماده ۱۶ قانون جهش تولید دانشبنیان، ایجاد سازوکار تهاتر انرژی صنایع، خرید برق تضمینی توسط دولت (مطابق ماده ۶۱ قانون اصلاح الگوی مصرف)، ظرفیت ماده ۱۲ قانون رفع موانع تولید رقابتپذیر، امکان استفاده از بورس انرژی، ایجاد تعهد برای ادارات و نهادهای عمومی، ایجاد اولویتهای صادرات تجدیدپذیر و همچنین تسریع و تسهیل صدور مجوزهای مرتبط برای سرمایهگذاران و صاحبان پروژههای تجدیدپذیر. علاوهبراینها؛ که تاکنون در قالب طرح تصویب شده، مهمترین اقدامات دولت در سالهای اخیر جهت حفظ پویایی بازار انرژی تجدیدپذیر عبارتاند از افزایش نرخ خرید تضمینی برق، ایجاد امکان تغییرات نرخ خرید تضمینی برق برحسب تورم و تسریع در تسویه بدهیهای قبلی با صاحبان پروژههای انرژی تجدیدپذیر. ایجاد سازوکارهای قانونی لازم جهت انتقال سرمایه از بخش فسیلی به تجدیدپذیر با طرحهایی نظیر صدور حواله گاز که بهمعنای تخصیص منابع مالی معادل میزان گاز صرفهجوییشده بااستفادهاز منابع پاک انرژیست، توانسته که سرمایه ورودی به بخش تجدیدپذیر را تقویت کند. براساس گزارش اتاق بازرگانی تهران؛ در انتهای سال ۲۰۲۳ حدود ۸۷درصدِ برق ایران بهوسیله گاز طبیعی تأمین شده است. مشارکت منابع تجدیدپذیر کمتر از پنجدرصد بوده که باد و خورشید حدود یکدرصد سهم داشتند؛ درحالیکه میانگین جهانی مشارکت آنها بالاتر از ۱۳درصد است. طبق آمار منتشرشده در انتهای سال ۲۰۲۳؛ ایران دارای ۱۱۵۰مگاوات نیروگاههای تجدیدپذیر است که ۳۳درصد آن توربین بادی، ۵۶درصد پنل خورشیدی، نهدرصد برقآبی (کوچکمقیاس) و دودرصد سایر منابع تجدیدپذیر است. ضمناینکه حدود ۱۳۰۰۰ واحد پنل خورشیدی کوچکمقیاس نصبشده بر بام ساختمانهای مسکونی، اداری و صنعتی در کشور ثبت شده است.