نقش مؤثر کشورهای همسایه به‌عنوان شرکای مهاجرتی
مصطفی رفعت
این داده‌نما درواقع، یک نقشه جهانی‌ست که رایج‌ترین خاستگاه مهاجران را به‌تفکیک کشورها نشان می‌دهد. طبق داده‌های بخش جمعیت سازمان ملل متحد؛ رایج‌ترین الگو دراین‌زمینه در سراسر جهان این است: «همسایگان، بیشترین مهاجر را به یکدیگر ارائه می‌کنند»؛ مثلاً «ایالات‌متحده» و «مکزیک» بزرگ‌ترین منبع مهاجرت به یکدیگر هستند. این تبادل، درمورد «آلبانی» و «یونان» یا «هندوراس» و «السالوادور» نیز صادق است. البته وقتی بسیاری از مردم، کشور خود را هم‌زمان به‌دلیل درگیری‌ها، جنگ یا فقر ترک می‌کنند، این الگو «مختل» می‌شود. مهاجران «ونزوئلا» درحال‌حاضر بزرگ‌ترین گروه در نُه کشور همسایه‌اند؛ در‌حالی‌که شش کشور همسایه «کنگو» گروه‌های زیادی از شهروندان آنجا را پذیرفته‌اند. برای «سومالی» این‌تعداد به پنج همسایه می‌رسد. مهاجران «اوکراین» (تا سال 2020) بزرگ‌ترین گروه در چهار کشور همسایه (برابر با «سوریه» و «بوسنی‌وهرزگوین») بودند. کشورهایی نیز در بحث مهاجرت، معروف به این‌هستندکه مهاجرانِ خود را به سراسر جهان می‌فرستند! از‌جمله «هند» و «چین» که شهروندان آن‌ها بزرگ‌ترین گروه مهاجران نه‌تنها در کشورهای همسایه؛ بلکه در جغرافیایی دورتر هستند. کشورهای عربی مقصد مهاجران از «هند»؛ و «کانادا» و «استرالیا» مقاصد دوردست مهاجران از «چین» محسوب می‌شوند. در اروپا، «لهستان» برجسته‌ترین کشور مهاجر است و لهستانی‌ها بزرگ‌ترین گروه مهاجران را در «بریتانیا»، «آلمان» و برخی از جوامع اسکاندیناوی تشکیل داده‌اند. تنها تعداد انگشت‌شماری نیز «شریک مهاجرتی» منحصر‌به‌فردتری دارند که همسایه آن‌ها نیست. این‌موارد اغلب با «استعمار» گره خورده است: بزرگ‌ترین گروه مهاجر در «گینه استوایی» و «مراکش»، از «فرانسه» هستند؛ در‌حالی‌که برای «هلند» سورینامی‌ها، برای «پرتغال» آنگولایی‌ها، برای «فرانسه» الجزایری‌ها، برای «کوبا» اسپانیایی‌ها و برای «نیوزیلند» بریتانیایی‌ها هستند.