از جراحی‌های زیبایی تا سفر به خاور دور بدون پرداخت نقدی
زندگی‌هایی که قسطی می‌شوند!
زندگی اقساطی در میان اقشار گوناگون جامعه به خصوص در طیف جوان جامعه از پدیده‌هایی به شمار می‌رود که در طول سالیان اخیر با شدت هرچه بیشتری نمود پیدا کرده است، شیوه‌ای از زندگی که به اعتقاد صاحب‌نظران، عامل بروز بسیاری از آسیب‌ها و تشنجات روحی و عصبی در ابتدای زندگی مشترک خواهد بود. به گزارش باشگاه خبرنگاران جوان، مصرف‌گرایی بلای جان بسیاری از طیف‌ها وگروه‌های اجتماعی شده است؛ پدیده‌ای که دارا و ندار نمی‌شناسد، پایین شهر و بالا شهر ندارد، هرکس بامش بیشتر است، بعضا به مصرف‌گرایی بیشتری نیز دچار است؛ معضلی که در میان لایه‌ها و قشرهای متعدد جوانان هم رسوخ و بروز پیدا کرده است. خرید عطرهای آنچنانی، عینک‌های آفتابی متعدد، تعویض مکرر گوشی‌های همراه، تهیه و خرید پوشاک و البسه‌های برند فراتر از حد نیاز، آنچنان توان اقتصادی خانوارها را تحت تاثیر قرار داده که بعضا رمقی برای بارورترکردن سبد کتاب، تغذیه سالم، ورزش و... باقی نمی‌گذارد. جامعه‌شناسان و آسیب‌شناسان مسائل اجتماعی معتقدند این سبک و شیوه از زندگی نه تنها برخلاف سیاست‌های اقتصاد مقاومتی است؛ بلکه در سطح جزء و خرد زندگی نیز علت علل بسیاری از اختلافات، تنش‌ها و نارسایی‌های روحی و روانی در قشر جوان محسوب می‌شود. رویا نفیس‌آبادی؛ جامعه‌شناس و آسیب‌شناس مسائل اجتماعی، در تشریح عوامل موثر در ظهور و بروز این پدیده (زندگی اقساطی) اظهار داشت: اساسا تلاش برای به دست آوردن اقلام و محصولاتی که به نوعی در ید توان خرید افراد نیست و لزوم و ضرورت تهیه و تامین آن احساس می‌شود، باعث بروز این پدیده خواهد شد. وی افزود: اگرچه در برخی مواقع بنا بر ضرورت، اتکای به چنین شیوه‌ای از زندگی در میان جوانان اجتناب‌ناپذیر به نظر می‌رسد، اما به هر ترتیب، واقعیت‌های کنونی جامعه بیانگر این موضوع است که بخش قابل توجهی از اقلام، محصولات و کالاهایی که به شیوه اقساطی تهیه می‌شوند، ضرورت و اضطراری برای آن وجود ندارد و به واقع این رویه، ریشه در فرهنگ غلطی دارد که تهیه کالاهای پر زرق و برق بر بسیاری از ابعاد زندگی همچون ارزش‌های واقعی انسان و تلاش برای تعالی از آنچه که هستیم در جهت رشد، پویایی و بالندگی سایه افکنده است و به نوعی مصرف‌گرایی بر پرورش وجوه واقعی انسانی و اخلاقی، پیشی گرفته است. نفیس‌آبادی گفت: دریافت و اخذ وام برای خرید محصولات غیر ضروری یا تهیه کالاهایی که اساسا لزومی برای استفاده از آن احساس نمی‌شود، با افزایش قیمت ناشی از سود اقساط، به تدریج آنچنان زوجین جوان را درگیر دغدغه‌های اقتصادی می‌کند که فرصتی برای پرداختن به زندگی عادی و معمولی آنها نخواهد داد. جامعه‌شناس و آسیب‌شناس مسائل اجتماعی عنوان کرد: تهیه کالاها و محصولات تجملاتی و مصرفی، در شرایطی که درآمد زندگی کفاف خرید نقدی آن را نمی‌دهد، جوانان را به وضعیتی دچار می‌سازد که بعضا باید تا پایان عمر درصدد پر کردن و پرداخت چک‌ها و اقساطی باشند که چشم و هم‌چشمی و حس رقابت با اطرافیان مسبب اصلی آن است. غلامرضا عسگری؛ محقق و پژوهشگر اجتماعی، با اشاره به چالش‌های زندگی اقساطی برای جوانان عنوان کرد: جراحی‌های زیبایی به صورت قسطی، سفر به خاور دور و حتی برخی از سفرهای سیاحتی داخلی به صورت اقساطی از نمونه مثال‌هایی است که در طول سالیان اخیر رایج شده و این وضعیت بیانگر عمق نفوذ شیوه اشاره شده در ابعاد مختلف زندگی جوانان در جامعه ایرانی است. وی افزود: اگرچه در ابتدا با خرید آن محصول و کالا، فرد از احساس خوشایندی نسبت به محصول یا کالای خریداری شده یا جراحی و سفر انجام شده برخوردار می‌شود؛اما بعد از مدتی با فرا رسیدن اقساط پی در پی، جوانان به وضعیتی گرفتار می‌شوند که باید بخش قابل توجهی از درآمد ماهیانه خویش را به محض دریافت، صرف پرداخت اقساطی کنند که سال‌ها و ماه‌های پیش به دلایل غیر ضروری برای خود ایجاد کرده‌اند. محقق و پژوهشگر مسائل اجتماعی عنوان کرد: با فرض اینکه بخش قابل توجهی از اختلافات و تنش‌های درون‌خانوادگی ناشی از مشکلات و نارسایی‌های اقتصادی است، می‌توان اینچنین نتیجه‌گیری کرد که افراط در زندگی اقساطی، پایه‌های انسجام زندگی مشترک را سست خواهد کرد و در صورت مستعد بودن زوجین برای شکاف و انشقاق، این شیوه از زندگی می‌تواند زمان بروز گسست را سرعت بخشد. در این میان، برخی نیز معتقدند در زندگی که سراسر آن عرصه ظهور و بروز و تحمیل هزینه‌های سنگین است، بدون اقساط، امکان جمع کردن پول فراهم نخواهد شد. موسی زواری؛ یکی از ساکنان محله مهرآباد جنوبی تهران، در دفاع از این شیوه و رویه زندگی عنوان کرد: بنده با 29 سال سن و پنج سال زندگی مشترک به این نتیجه رسیده‌ام که عملا در شرایط سخت اقتصادی امکان جمع کردن پول وجود ندارد و به واقع تنها راهکاری که با اتکای به آن مجبور می‌شویم پول خویش را با خرید برخی محصولات و اقلام، به کالایی مشخص تبدیل کنیم، همین شیوه است و بس. وی افزود: البته نباید از نظر دور داشت که در صورت برنامه‌ریزی دقیق و اصولی و داشتن عزمی راسخ و جدی می‌توان به میزان اقساط پرداختی به جمع کردن پول و پس‌انداز مبادرت ورزید؛ اما واقعیت‌های کنونی جامعه به خوبی و روشنی اثبات می‌کند تعداد اندک و محدودی از جوانان قادرند با اتکای به این شیوه پس‌انداز داشته باشند و اکثریت قریب به اتفاق آنها در میان اقشار ضعیت یا متوسط آنچنان درگیر امور روزمره هستند که مجال و رمقی برای پس‌انداز باقی نمی‌ماند. محمدرضا غفوری‌نیا؛ دانش‌آموخته رشته اقتصاد، در تحلیل و بررسی پدیده زندگی اقساطی در میان جوانان عنوان کرد: البته نمی‌توان این شیوه را صرفا در میان اقشار جوان جامعه رایج قلمداد کرد و بعضا هستند خانوارها، افراد و گروه‌هایی میانسال یا حتی کهنسالی که با چنین رویکردی به تهیه اقلام و محصولات یا خدمات مورد نظر خویش مبادرت می‌ورزند. وی افزود: به هر ترتیب این شیوه در طول سالیان گذشته در برون‌رفت از وضعیت رکود و ورشکستگی کارخانجات و مراکز صنعتی و تولیدی موثر بوده که در حال حاضر نیز با دامنه‌ای وسیع در بخش‌ها و عرصه‌های گوناگون شاهد ظهور و بروز متوالی این شیوه‌ها هستیم. غفوری‌نیا عنوان کرد: عمده مشکل زندگی اقساطی به کالاهای مصرفی معطوف می‌شود و به واقع در صورت گرایش به پرداخت اقساط در حوزه کالاهای و عرصه‌های سرمایه‌ای تا حدودی (تاکید می‌شود تا حدودی) می‌توان به باز شدن روزنه‌هایی برای پیشرفت اقتصادی هرچه بیشتر امیدوار بود؛ اما گرایش افراطی به خرید کالاهای مصرفی به نوعی مروج شیوه و فرهنگ مصرف‌گرایی در جامعه است که به واقع بر خلاف سیاست‌های اقتصاد مقاومتی به عنوان نقشه راهی جامعه برای برون‌رفت از برخی نارسایی‌های اجتماعی و اقتصادی خواهد بود. وی در خاتمه یادآور شد: نقش تبلیغات شبکه‌های ماهواره‌ای در شیوع این پدیده بسیار موثر بوده و تنها راهکار مهار و کنترل این معضل اجتماعی و اقتصادی را باید در فرهنگ‌سازی و آموزش صحیح جست‌وجو کرد؛ در غیر این صورت هر آنچه تب مصرف‌گرایی در جامعه بالا رود، به همان میزان بر عمق زندگی اقساطی نیز افزوده خواهد شد.