«العرب» گزارش داد؛
پرسشهای بیپاسخ درباره ظهور و افول داعش
کارشناسان امور مبارزه با تروریسم بر این اعتقادند که پایان جنگ موصل در عراق به منزله بستهشدن پرونده داعش نیست و بسیاری از حقایق وجود دارد که با وجود شکست این شبکه تروریستی هنوز فاشنشده است. به اعتقاد کارشناسان آزادسازی موصل از دست داعش پرسشهای بسیاری را بر سر قصه این شبکه و اسرار ظهور و افولش مطرح میکند. به گزارش روزنامه العرب، چاپ لندن، کارشناسان امور تروریسم درباره اسرار افول ناگهانی این شبکه تروریستی و پنهانشدنش از انظار و همچنین کاستن تواناییهای نظامیاش در حالی که گزارشهای نظامی غربی حاکی از آن بود که نزدیک به 35هزار نیروی مبارزه دارد و افرادی در بیش از 100 کشور جهان به آن گرایش دارند و میگفتند که حدود 15سال برای شکست آن زمان لازم است، پرسشهای متعددی را مطرح میکنند. یکی از سوالاتی که ناظران میپرسند این است که ظاهرا تعمدی در کار است تا اجساد نیروهای کشتهشده داعش در جایی منتشر نشود. همچنین هیچ تصویری از دهها یا صدها اسیری که انتظار میرود در پی هر جنگی از آنها دستگیر شود، منتشر نمیشود. همچنین هیچ تصویری هم درباره خودروهایی که نیروهای فراری داعش را از میدانهای جنگ دور میکنند، انتشار نمییابد. این مسائل شبهات بسیاری را موجب شده است. چه کسی مسئول مخفی نگهداشتن تواناییهای عظیم لجستیکی این شبکه تروریستی است که به آن کمککرد خودی نشاندهد و جهانیان را بترساند. با وجود این که استراتژیستهای نظامی دلایلی مطرح میکنند که ثابت میکند ابوبکر البغدادی دستور داده نیروهایش به مناطقی انتقالیابند که مورد نظرش بوده اما تا کنون این دلایل تنها در حد تحلیل و برداشت های شخصی است و هیچ سند و ادله ای که این تحلیل ها را ثابت کند در دسترس نیست. حتی ناظران امور گروههای تروریستی تا آن جا پیش میروند که نسبت به اطلاعات کلانی که طرفهای منطقهای و بینالمللی در طول چهار سال گذشته درباره این شبکه تروریستی منتشر کرده اند، تشکیک میکنند، همچنین نسبت به توانایی این شبکه عجیب و غریب که توانست 40درصد خاک عراق را به همراه بخش بزرگی از خاک سوریه را به تصرف خود درآورد نیز شبهه وارد میکنند و میگویند اگر ارادهای منطقهای و بینالمللی وجود نداشت سقوط این مناطق امکانپذیر نبود. برخی مراجع آگاه عراقی که از افتضاح سقوط موصل در سال 2014 اطلاعدارند میگویند که پیروزی داعش ربطی به ناکامی یا آن چه فروپاشی دولت وقت عراق می گویند، نداشت. به اعتقاد آنها عقبنشینی نیروهای نظامی عراقی در برابر چند صد تروریست توطئهای بود تا درباره قدرت این شبکه تروریستی بزرگنمایی شود تا داعش به قبله جهادیهای جهان تبدیلشود. این مراجع در ادامه میافزایند، آن افتضاح بزرگ آسیب چندانی به نظام عراق که نوری مالکی، نخست وزیر و در راس آن بود واردنکرد، کما اینکه میبینیم مالکی همچنان بخشی مهم از نظام سیاسی فعلی عراق است، و خود را آماده رسیدن دوباره به کرسی قدرت میکند و تلاش دارد حیدر العبادی، نخست وزیر فعلی را از این سمت دورکند. افکار عمومی و سیاسی عربی خواستار شفافیت کامل در تشریح و چگونگی شکلگیری داعش و افشای اسرار آن هستند و میخواهند بدانند که چه طرحها و سناریوهایی از قبل آن در منطقه به اسم مبارزه با تروریسم دنبال میشده، همچنین میخواهند به سوالهای رازآلود اختفای ناگهانی این شبکه تروریستی و متواریشدن نیروهایش و تاثیرات آن بر جنگ رقه در سوریه و همچنین جنگی که علیه آن در کل منطقه شکلگرفته است نیز پاسخداده شود. طرفهای آگاه عراقی میگویند که شکست داعش در موصل هیچ تضمینی ایجاد نمیکند که این شبکه به بهانه دیگری دوباره بازنگردد و دوباره ضربه تازهای را بر پیکره کشور واردنکند، به ویژه اگر بنا باشد عرصه سیاسی در عراق پیچیدهتر شود، به خصوص که درگیری ایران و آمریکا همچنان به قوت خود باقی است و کردستان نیز رفراندوم استقلال را مطرحکرده و هیچ آشتی حقیقی داخلی نیز بهدست نیامده است. این وضعیت میتواند زمینهساز سناریوی جدیدی با چارچوبهای متفاوت و اشکال جدید باشد. کارشناسان بینالمللی امور تروریسم بر این اعتقادند که داعش نقطه تقاطعی بود که سازمانهای امنیتی منطقه روی آن سرمایهگذاری کردند و حتی شاید پای کشورهای غیرمنطقهای نیز در میان باشد تا به این ترتیب با استفاده از داعش مشکلات منطقه را طولانیتر کنند. به اعتقاد آنها پایان کار داعش در موصل و به زودی در رقه به این معناست که بر کیف تاریخی کاری این سازمان ها قفلخورده است، اما این مسئله مانع از آن نمیشود که کیف دیگری به اسم تروریسم که عامل دست ابزارهای سیاسی باشد برای این دولتها یا دولتهای دیگر بازشود. به اعتقاد این تحلیلگران بستن راه تروریسم امکانپذیر نیست مگر این که جامعه جهانی همگی پایبند به مبارزه با آن باشند و روحی و جسمی به مبارزه با آن برخیزند. بسیاری از گزارشهای تخصصی حاکی از آن است که بسیاری از رهبران داعش از زندانهای عراق و سوریه فرارکردند یا آزادشدند. داعش خود را جانشین شبکه القاعده کرد تا بر تمامی میدانهای نبرد مستولیشود و از تروریسم و وحشیگری چیزی کمنگذاشت و حتی دامنه عملیات خود را به قلب اروپا رساند و جان بی گناهان بسیاری را گرفت. خیرالله خیرالله، نویسنده، روزنامه نگار و سیاستمدار لبنانی در اینباره میگوید: «هیچ بعید نیست که امروز کار داعش بعد از نقش مطلوبی که انتظار میرفت در سوریه انجامدهد تمام شود، چه بسا اصلا ظهور داعش با هدفی خاص بوده است. شاید بنا باشد داعش زمانی از رقه خارج شود که کردها که با حمایت آمریکا با آن جنگیدند، آن را به عنوان غنیمت پیروزی تصرفکنند و نقشه خود را بکشند.» وی در ادامه میگوید: «دیگر روشنشده که ظهور داعش ناگهانینبوده است، همانطور که ناپدید شدنش ناگهانی نیست. قطعا جانشینهای داعش در مناطق دیگری از جهان تحت عناوین مختلف فعال خواهند شد و در چارچوب تعریفی که برایشان شده کارشان را دنبال خواهند کرد». بعضی از تحلیلگران آمریکایی بر این اعتقادند که داعش واقعا شکست نخواهد خورد مگر زمانی که گزینههایی که محدود به تروریسم میشوند و برخی کشورها به آن تکیهدارند از بین بروند. یعنی اینطور نباشد که داعش هر وقت که قدرتهای بزرگ و قدرتهای منطقهای خواستند و به مصالحشان رسیدند، ناپدید شود و در جایی و در زمانی دیگر هر وقت مصالح ایجاب کرد دوباره ظاهر شود. خیرالله خیرالله تاکید میکند، با گذشت زمان روشنشد که داعش در عراق و سوریه وظایفی داشته است. کار داعش در عراق تمامشده است اما به نظر میرسد که کارش در سوریه هنوز تمام نشده باشد. وظیفه داعش در عراق ویرانکردن موصل، کوچ اجباری ساکنان آن، تغییر ماهیت و طبیعت شهر و ترکیب جمعیتی آن بود».