خطر «ورشکستگی» در کمین صنعت کاشی و سرامیک
زیباروی ترک‌خورده بازار!
فعالان صنعت کاشی و سرامیک کشور، حمایت جدی مسئولان از این صنعت بومی را خواستارند و هشدار می‌دهند که در‌صورتِ بی‌توجهی دولت و حمایت‌نشدن این صنعت، خطر ورشکستگی، تعطیلی و بیکاری نیروها در کمین آن خواهد بود. به‌گزارشِ ایرنا؛ صنعت کاشی و سرامیک کشور در شمار صنایع بومی کشور محسوب می‌شود و به‌ادعایِ مسئولان؛ بیشترین خودکفایی صنعتی را در‌این‌بخش شاهدیم. این صنعت این‌روزها حال‌و‌روز خوبی ندارد و به‌گفته محمد روشنفکر (رئیس انجمن صنفی کاشی و سرامیک کشور)؛ چنانچه حمایت‌ها از‌این‌صنعت کاهش یابد، مشکلات آن افزایش خواهد داشت.
هفته گذشته تهران میزبان بیست‌و‌پنجمین نمایشگاه بین‌المللی صنعت کاشی و سرامیک بود؛ نمایشگاهی که گرچه با هدف افزایش بازده تولید کارخانه‌ها و واحدهای تولیدی، یافتن بازارهای صادراتی، شناسایی و معرفی مشکلات، موانع و نقاط ضعف موجود در‌این‌صنعت، ایجاد فضای رقابتی سالم میان تولیدکنندگان داخلی به‌منظورِ ارتقای کیفیت تولید، ایجاد ارتباط مستقیم و رو‌در‌رو میان تولیدکنندگان و مصرف‌کنندگان، تبادل فکر، فناوری و محصول میان شرکت‌کنندگان داخلی و خارجی و آشنایی با محصولات، نوآوری‌ها و ظرفیت‌های موجود این صنعت برگزار شد؛ اما گفت‌وگو با حاضران در نمایشگاه، حال ناخوش این صنعت را به‌ذهن متبادر می‌کرد.
در‌این‌پیوند، محمدابراهیم یزدی؛ مدیرعامل یک کارخانه تولیدکننده کاشی که در بیست‌و‌پنجمین نمایشگاه بین‌المللی صنعت کاشی و سرامیک حضور یافته بود، گفت: «178 کارخانه کاشی و سرامیک کشور، اکنون به 117 شرکت کاهش یافته است؛ زیرا تولید، به کاری سخت و پیچیده تبدیل شده و هر‌روز شاهد بسته‌شدن یکی‌از شرکت‌ها هستیم». یزدی افزود: «حتی 117 شرکت باقی‌مانده نیز با ظرفیت پائین کار می‌کنند و قادر به استفاده از همه توان تولیدی خود نیستند». وی خاطرنشان کرد: «با وجود دارا‌بودن رتبه دوم متراژ تولید و رتبه چهارم از‌نظرِ کیفیت، همچنین بهره‌گیری از بهترین ماشین‌آلات ایتالیایی و اسپانیایی؛ حیف است که تولید این محصولات حال‌و‌روز خوشی را تجربه نمی‌کند».
یکی‌دیگر از غرفه‌داران حاضر در نمایشگاه نیز اظهار داشت: «همین یک‌ماه‌پیش بود که یکی‌از کارخانه‌های کشور، به‌دلیلِ ناتوانی در واردات رنگ موردِنیاز، تعطیل شد». وی که خواست نامش ذکر نشود؛ بیان داشت: «حدود 40درصد مواد اولیه موردِنیاز این صنعت شامل رنگ، لعاب و زیرکونیوم (فلزی محکم، چکش‌‌خوار و شکل‌پذیر) از خارج وارد می‌شود و خط تولید آن نیز به‌طورِ‌کامل وابسته به خارج است؛ به‌طوری‌که حتی یک‌قطعه را نیز نمی‌توانیم در داخل تولید کنیم». این فعال اقتصادی گفت: «60درصد دیگر مواد اولیه که از داخل تأمین می‌شود، با متوسط افزایش 20درصدی قیمت‌ها مواجه شده که شامل خاک‌های موردِنیاز، کارتن، پلاستیک و غیره است و البته در تأمین آنها با مشکل مواجه نیستیم». وی تأکید کرد که برای جلوگیری‌از آسیب‌دیدن این صنعت از دور جدید تحریم‌های ظالمانه آمریکا باید فکری کرد.
دونالد ترامپ که از بهمن‌ماه سال 1395 به‌عنوانِ رئیس‌جمهوری آمریکا بر سر کار آمده است؛ شامگاه 18 اردیبهشت‌ماه سال جاری خروج از توافق هسته‌ای برجام را اعلام و دستور بازگشت تحریمها را در دوره 90 و 180روزه صادر کرد. در‌پیِ این تصمیم؛ برخی شرکت‌ها برای ماندن در بازار ایران یا ترک‌کردن آن مردد مانده‌اند؛ هرچند کمیسیون اروپا اعلام کرده است که برای مقابله با تحریم آمریکا، قانون انسداد را برای حفاظت از شرکت‌های اروپایی اجرا می‌کند.
دیگر شرکت‌کننده در نمایشگاه نیز گفت: «این‌روزها افزایش قیمت مواد اولیه، کارخانه‌ها را با ضرر و زیان مواجه کرده و کاهش تولید و تعدیل نیرو، از پیامدهای آن بوده است». وی یادآور شد: «در دور گذشته تحریمها در اوایل دهه 90، به‌دلیلِ نبود رکود اقتصادی و همچنین گردش پول در بازار، وضعیت مانند امروز نبود؛ اما اکنون بازار، کشش لازم را ندارد». این فعال تولیدی بیان داشت: «صنعت کاشی و سرامیک، با وجود برخورداری از مواد اولیه؛ همچنین آب، برق و گاز ارزان می‌توانست حتی تأمین‌کننده نیازهای جهانی باشد». این تولیدکننده کاشی خاطرنشان کرد: «صنعت کاشی و سرامیک با وجود تعرفه‌های گمرکی بالای سایر کشورها برای تولیدات ایرانی، سخت‌تر‌شدن واردات مواد اولیه موردِنیاز متأثر از تحریمها، مشخص‌نبودن وضعیت ارز و برخی مشکلاتی که داخلی‌ها برای تولید ایجاد می‌کنند، حتی به حمایت مستقیم دولت نیاز ندارد؛ اما درخواست ما این‌است‌که برخی با عملکرد نامطلوب خود به آن ضربه نزنند».
چندی‌پیش رئیس انجمن صنفی کاشی و سرامیک کشور عنوان کرد که بسته ارزی دولت، تهیه مواد اولیه صنعت کاشی و سرامیک را بسیار دشوار ساخته و انتظار می‌رود که دولت مشکلات را از پیشِ‌روی این صنعت بردارد. روشنفکر اضافه کرد: «وضع تحریم‌های جدید دشمنان علیه کشور فرصت هم‌پوشانی و همکاری را تشدید می‌کند و در‌این‌شرایط نباید به‌گونه‌ای رفتار شود که خودتحریمی را افزایش داد؛ بلکه باید سیاست‌ها و برنامه‌ها در‌جهتِ حمایت از تولید ملی باشد». این‌درحالی‌ست‌که معاون وزیر صنعت، معدن و تجارت گفته بود: «صنعت کاشی و سرامیک، از صنایع بومی و مزیت‌دار کشور است و ایران؛ ششمین تولیدکننده کاشی و سرامیک جهان محسوب می‌شود». رضا رحمانی در‌حاشیه بیست‌و‌پنجمین نمایشگاه بین‌المللی کاشی، سرامیک و چینی بهداشتی گفت: «صنعت کاشی و سرامیک در کشور از‌نظرِ ظرفیت تولید؛ رتبه چهارم در جهان را دارد». وی افزود: «این صنعت می‌تواند تمام نیاز داخل را تأمین کند و سال گذشته ۱۵۰میلیون‌متر‌مربع صادرات نیز صورت گرفته است». رحمانی با‌بیانِ‌اینکه امسال قصد داریم این میزان تولید و صادرات را افزایش دهیم؛ گفت: «برنامه دولت، حمایت جدی از تولید و ایجاد بازار مصرف و صادرات و به‌ویژه در کشورهای همسایه است. در‌این‌مسیر، تشکل‌های بخش خصوصی محور کار هستند؛ ضمنِ‌اینکه رأیزنی‌ها و سفارت‌های کشور و سازمان توسعه تجارت نیز در‌این‌زمینه همکاری می‌کنند». معاون وزیر صنعت گفت: «دستور‌کار وزارت صنعت و دستور ویژه وزیر صنعت، معدن و تجارت؛ حمایت از صادرات و به‌ویژه در صنایعی مثل کاشی سرامیک و سیمان است که در آنها مزیت داریم». رئیس انجمن کاشی و سرامیک نیز با‌بیانِ‌اینکه بیش‌از ۵۰۰میلیون‌متر‌مربع ظرفیت نصب‌شده در‌این‌صنعت داریم؛ بر ضرورت حمایت از تولید ملی در شرایط اقتصادی کشور تأکید کرد». محمد روشنفکر افزود: «افزایش تعرفه برخی مواد اولیه موردِنیاز صنعت کاشی و سرامیک با‌توجه‌به بسته ارزی اخیر دولت؛ یکی‌از مشکلات عمده این صنعت است که ورود و تهیه مواد اولیه را بسیار‌دشوار کرده است که امیدواریم بتوانیم این موضوع را حل کنیم».
گفتنی‌ست؛ بیست‌و‌پنجمین نمایشگاه بین‌المللی صنعت کاشی و سرامیک هفته گذشته (از 19 تیرماه تا 22 تیرماه) با‌حضور و مشارکت بیش‌از 200 شرکت داخلی و خارجی از ایران و 12 کشور جهان در محل دائمی نمایشگاه‌های بین‌المللی تهران آغاز‌به‌کار کرد. در‌این‌دوره از نمایشگاه، هفت‌گروه کالایی کاشی و سرامیک، ماشین‌آلات و تجهیزات، چینی بهداشتی، رنگ و لعاب، مواد اولیه، شیرآلات، سرویس‌های بهداشتی و شرکت‌های بازرگانی پخش کاشی در 12 سالن نمایشگاهی حضور داشتند.