چه کشورهایی از تحریم نفتی ایران سود خواهند برد؟
درحالیکه آمریکا قصد دارد از اوایل نوامبر، تحریم نفتی ایران را بهاجرا بگذارد؛ برخی کشورها ازاینتحریم سود خواهند برد. بهگزارشِ تسنیم بهنقلاز اویل پرایس؛ بعداز خروج آمریکا از برجام، واشنگتن از متحدان خود خواست تا چهارم نوامبر خرید نفت از ایران را پایان دهند. علاهبراین، در 26 جون، یکیاز مقامات ارشد وزارت خارجه طی مصاحبهای عنوان کرد که آمریکا هیچ تغییری در تاریخ تعیینشده برای پایان واردات نفت از ایران نخواهد داد. بعداز انتشار این بیانیه؛ نفت با افزایش قیمت 3.5درصدی مواجه شد. بیژن زنگنه (وزیر نفت ایران) نیز طی مصاحبهای با سی.ان.ان اقدامات رئیسجمهوری آمریکا برای افزایش قیمت نفت را مورد سرزنش قرار داد. درنهایت باید گفت که افزایش قیمت بهنفع کشورهای اقتصادی وابسته به نفت مانند عربستان سعودی، روسیه و عراق خواهد بود؛ بهویژه آنکه بعضی از این کشورها میتوانند جایگزین خوبی برای نفت ایران باشند.
ایران؛ سومین تولیدکننده نفت در سازمان اوپک است و در مای سال 2018 این کشور توانست 2.7میلیون بشکه نفت خام درروز صادر کند. چین؛ بزرگترین مشتری نفتی ایران 27درصد از صادرات نفتی ایران را بهخود اختصاص داده و بهدنبالِآن هند 16درصد، کره جنوبی 10درصد، ژاپن هفتدرصد و ترکیه 10درصد خریدار صادرات نفتی ایران هستند. با درنظرگرفتن کاهش 1.5میلیونی صادرات نفت ایران درمیانِ سالهای 2013 تا 2015 و درنظرگرفتن آنکه چهتعداد از کشورهای وارکننده نفت ایران به دستورات کاخ سفید عمل خواهند کرد؛ باید پیشبینی کاهش 200هزار تا یکمیلیونبشکهای صادرات نفت ایران درروز را داشته باشیم. کاهش صادرات نفتی ایران در منطقه باعث میشود تا کشورهای خریدار بهدنبالِ جایگزینی دیگر باشند. برایِمثال، در کمبود نفت ایران، ترکیه مجبور به چرخش نیاز نفتی خود به روسیه خواهد شد. در سال 2017، ترکیه 50درصد از نیاز 24.9میلیونتنی نفت خام خود را از ایران تأمین کرده و باقی آن از کشورهایی مانند عراق، کویت، روسیه و عربستان سعودی بوده است. اگر ترکیه تحریمهای آمریکا علیه ایران را سرانجام بپذیرد؛ روسیه درکنارِ تأمین اکثریت گاز طبیعی ترکیه شانس تأمین 60درصد نیاز نفت خام این کشور را نیز خواهد داشت. علاوهبراین، نباید از تأسیس پروژه نیروگاه هستهای اکویو (Akkuyu) که قرار است توسط آژانس انرژی هستهای روسیه ساخته و اجرا شود، چشمپوشی کرد. درکنارِ تمام این مسائل؛ ما با ترکیهای مواجه خواهیم بود که کاملاً وابسته به کشور روسیه است. وزیر اقتصاد ترکیه (نایت زایبکی) در 29 جون گفت که تصمیمات گفتهشده توسط آمریکا برای ما الزامآور نیستند. البته ما تصمیمات سازمان ملل را عمل خواهیم کرد؛ درغیرِاینصورت فقط از منافع ملی خود پیروی خواهیم کرد. درصورتِ اعمال تحریمهای آمریکا بر ایران؛ دیگر برنده نفتی این موضوع، کشور عربستان سعودی خواهد بود. درصورتِ کاهش یکمیلیونبشکهای صادرات نفت ایران بیشک عربستان سعودی برای تأمین نیاز بازار، صادرات نفت خود را افزایش خواهد داد. ازسویِدیگر، کره جنوبی اعلام کرد که تا پایان ماه ژوئیه، واردات نفت خام ایران را متوقف و تمام همکاریهای کشتیرانی بهحالتِ تعلیق درخواهد آمد. طبق گزارش بلومبرگ؛ ایران با به غیر از متقاعدکردن چین برای خرید نفت خام خود گزینه چندانی نخواهد داشت. البته این امر میتواند باعث ایجاد روابط نامتعادل میان دو کشور شود و ایران را بیشازقبل وابسته به چین کند. چنین روابط نابرابری برای کشور چین بسیارمفید خواهد بود؛ زیرا درآنصورت چین خود را تنهاترین خریدار نفتی ایران بهحساب میآورد و درنهایت، سیطره خاصی بر اقتصاد کل ایران خواهد داشت.