بازار سرمایهای که ریزش و شکست ندارد
*محبوبه کاظمی دولابی
خبر سکته جمعی از هممیهنان دراثرِ تلاطمهای ناگهانی بازار ارزهای خارجی، باعث تأسف بسیار شد و این پرسش را بارِدیگر طرح کرد که چرا بازارهای امن، با ثبات و مطمئنی مانند بازار هنر، چنانکه باید، تبلیغ نمیشوند تا مردم عزیز ما راهکارهای صحیحی برای حفظ و ارتقای ارزش پول خود دردسترس داشته باشند؟ بیزینس هنر بهعنوانِ تجارت نوین بازارهای جهانی، بهجهتِ تضمین بالا در سوددهی و نیز تشخصهای فرهنگی اجتماعی، هرروز با اقبال بیشتری روبهرو میشود و مردم با آگاهی از سازوکار خاص این تجارت، دور بازارهای لرزان و سست خط قرمز میکشند و با خرید آثار هنری بهعنوانِ کالاهایی با ارزش افزوده بالا و مطمئن، آینده مالی خود را سروشکل میدهند. یکیاز جذابترین گونههای هنر که قدرت بالای اقتصادی خود را در دهه اخیر بهرخ کشیده؛ هنر آباء و اجدادی ایرانیان، خط و خوشنویسیست که هم در داخل کشور و هم آنسویِ مرزها توانسته با رشدهای قابلِتوجه در قیمت، سودهای چشمگیر نصیب صاحبان آثار کند. خواننده چنین متنی حتماً از ارزشهای فرهنگی سرمایهگذاری دراینعرصه باخبر است و میداند که هرقدر ورود سرمایه به خریدوفروش آثار خط و خوشنویسی بیشتر شود، این هنرِ تمدنیِ ایرانی اسلامی، درخشش بیشتری در دنیا خواهد داشت و سببساز احترام افزونتر دنیا به ایرانی خواهد شد؛ اما نکته کمترگفتهشده و مغفولمانده ایناستکه درکنارِ این کارکرد فرهنگی؛ سرمایهگذاری دراینعرصه سودهای قابلِملاحظه مالی هم نصیب صاحبان آثار میکند. گردش مالی بالای بازار خط و خوشنویسی در گستره خارجی و داخلی دامنه وسیعی دارد؛ بهایننمونهها دقت کنید: آپریل 2017 در حراجی کریستیز، دو اثر از استاد مشکینقلم 40هزار پاوند و دیگری 6250پاوند چکش خورد یا همانسال در حراج ساتبیز، اثر «یوسف و زلیخای جامی» بهقلمِ سلیم نیشابوری 87500پاوند، اثری از غیاث قاسمی 12500پاوند و «مناجات امامعلی(ع)» بهقلمِ محمد کرمانی 7500پاوند فروخته شدند؛ همزمان حراج بونامز هم در حراج دوره اسلامی خود، چندین خوشنویسی و تذهیب بهفروش گذاشت که از جمله اثری از میرعلی پنجهزارپاوند چکش خورد یا در همین تهران، نمونههایی از رقمهای فروش در حراج باران، حراج تخصصی خط و نقاشی، میتواند الهامبخش باشد: اثری ناب از میرعماد الحسنی؛ نابغه خوشنویسی در اولین حراج باران ٦٠٠میلیونتومان چکش خورد، اثری از محمدحسین شیرازی ٤٢٠میلیون و قرآن خطی دوره قاجار در حراج دوم باران ٢٠٠میلیونتومان فروخته شد؛ البته این ارقام درمقابلِ ارزش این آثار موزهای و غیرقابلِتکرار، بسیار ناچیز است. باید توجه داشته باشیم که آثار خوشنویسی، هنر ملی و تمدنی ما بسیار موردِتوجه در جهان است و دیوارهای اغلب موزهها مزین به این فخر ملی ماست. فهرست بلندبالای این فروشها و حراجیها با یک جستوجوی کوتاه در اینترنت به علاقهمندان این اطمینانِخاطر را میدهد که مارکت خط و خوشنویسی، یک بازار پررونق با سود اقتصادی بالا و تضمینشده است. البته بدیهیست این بازار هم مانند هر گزاره اقتصادی دیگر، مستلزم شناخت و آگاهیست تا سرمایهگذار دچار اشتباه در خرید نشود اما اگر با مشورت و از مراکز شناختهشده خرید خوب انجام دهد؛ امکان ندارد که سرمایهاش بهمانند بازار ارز، درمعرضِ تهدید و یغما قرار گیرد. اکنون انتظار طبیعی از رسانهها و بهخصوص صدا و سیما و همه رسانههای اینترنتی و چاپی ایناستکه با اطلاعرسانی درست درباره بازار هنر، مشاورههای مناسب به مردم دهند تا هم تهدید نقدینگیهای سرگردان به فرصت بدل شود و ارزش پول ملی ارتقاء یابد؛ هم ورود ارزهای خارجی به کشور تغییر معناداری یابد و از رهگذر انباشت سرمایه در مارکت هنر، جهانبینی اسلامی هنرمندانمان که در آثار خط و خوشنویسی کاملاً متجلیست در خانه و محل کار مردم سایر کشورها به دیوار نصب شود.
*مدیرمسئول گالری «ترانهباران»