تخفیف از جیب مشتریان به خودشان!

در روز جهانی ارتباطات و در مراسم راه‌اندازی فاز اول پروژه‌ی دولت الکترونیک، از مرکز تبادل ترافیک داده زیرساخت (NIX) رونمایی شد. با راه‌اندازی این مرکز اپراتورهای اینترنتی و موبایلی می‌توانند قراردادهای تبادل ترافیک را با یکدیگر برقرار کنند. در همین راستا ‌شرکت ارتباطات زیرساخت در یک مراسم  با سه اپراتور اینترنتی یعنی شرکت شاتل، آسیا‌تک، رایتل و سه تولید‌کننده‌ی محتوای داخلی (آپارات، فیلیمو و تله‌وبیون) تفاهم‌نامه‌ای در راستای کاهش تعرفه‌ی ترافیک داخلی برای کاربران نهایی امضا کرد تا این شرکت‌ها ترافیک اطلاعات خود را از مسیر مرکز تبادل ترافیک داده‌ی زیرساخت یا NIX انتقال دهند. در همان زمان خبرها حکایت از افزایش تعرفه‌های تلفن ثابت داشت. محمود واعظی عنوان کرد که  فکر می‌کند هزینه‌ی ۳۰ ریال برای هر دقیقه مکالمه و پرداخت ۵۰۰ هزار ریال برای خرید یک خط تلفن در شرایط کنونی کم است و باید در آن تجدید نظر شود. این تجدید نظر بر اساس شایعات حتی تا 5 برابر قیمت فعلی نیز احتمال دارد. جزئیات کاهش تعرفه‌ی اینترنت برای محتوای داخلی از این قرار است که به گفته‌ی جهرمی «به‌دلیل رایگان شدن تعرفه انتقال ترافیک از طریق این مرکز تبادل داده، تعرفه‌ی نهایی کاربران ۵۰ درصد به ازای هر گیگابایت مصرف، کاهش پیدا خواهد کرد.» البته این تخفیف فقط برای مصرف‌کنندگان سرویس‌های مذکور رخ خواهد داد. در زمان پخش این خبر،  بسیاری از کاربران اینترنت خوشحال شدند اما با کنکاش بیشتر مشخص شد که در واقعیت چیزی به نام تخفیف وجود ندارد. علی زمان از فعالان بخش خصوصی این صنعت در گفت‌و گو با سایه می‌گوید: «شرکت زیرساخت،  وارد کننده‌ی اصلی پهنای باند به کشور است که اینترنت را به شرکت‌های اینترنتی می‌فروشد. برخی از این شرکت‌ها به مشتریان خانگی سرویس ارائه می‌دهند و برخی دیگر میزبانی یا هاستینگ نیز انجام می‌دهند. در گذشته در مواقعی شرکت زیرساخت یا مخابرات به شرکت‌های خدمت‌رسان اینترنت، درصدی به طور مثال 20 درصد تخفیف می‌داد و آنها نیز به مشتریان خود درصدی کمتر از کاهش بهای خود، تخفیف می‌دادند و این یک تخفیف عمومی بود. ولی تخفیف جهت محتوای داخلی عمومی نیست. رایتل، شاتل و آسیاتک طی تفاهمی از ترافیک رایگان خود که هیچ هزینه‌ای برای آنها ندارند به کاربران برنامه‌های آپارات، فیلیمو و تله‌وبیون تخفیف داده‌اند. یعنی از سود صد در صدی خود به کاربران خود برای محتوی داخلی خود، درصدی تخفیف داده‌اند.» وی در خصوص تعرفه‌ها و قیمت‌های تلفن ثابت نیز اظهار داشت: «در حال حاضر مخابرات ایران،  با فرآیند سنتی و تجهیزات قدیمی در بازاری که هیچ رقیبی ندارد خدمت ارائه می‌کند. بر همین اساس برآورد هزینه و قیمت نمی‌تواند اصولی و استاندارد باشد. اگر مخابرات به روز و جدید شود، قطعا هزینه‌ها تفاوت خواهد داشت. علاوه بر آن در یک بازار غیررقابتی شرکت دارنده‌ی انحصار می‌تواند هرچیزی را به عنوان هزینه‌هایش اعلام کند.» بنابراین، بازار اینترنت و تلفن ثابت ایران به گونه‌ای به اعلام قیمت می‌پردازند که چندان واقعی نیست. به طور مثال در حالی  محمود واعظی وزیر ارتباطات از هزینه 800 هزار تا یک ملیون تومانی برقراری تلفن ثابت برای مخابرات می‌گوید که هیچ برآورد هزینه‌ی رقابتی و استانداردی  نیست و در این قیمت‌دهی از حقوق و پاداش کارکنان و مدیران تا هزینه‌های تبلیغات می‌تواند لحاظ شده باشد. از طرفی تخفیف بهای اینترنت برای محتوای داخلی محدود، از سوی برخی شرکت‌ها در حالتی رخ می‌دهد که از ابتدا هزینه‌ای برای آن شرکت‌ها نداشته و از ترافیک رایگان خود ارائه خدمت می‌کرده‌اند. به نظر می‌رسد با این رویه،  به دلیل عدم آگاهی کافی مشتریان در این حوزه و عدم رسیدگی جدی سازمان‌های ناظر متولی، حقوق مصرف‌کنندگان این بخش نه تنها رعایت نشود؛ بلکه به نوعی باعث شود از جیب خودشان به خودشان تخفیف داده شود. لازم به ذکر است سازمان مقررات رادیویی، دیگر مجوزهای نظیر PAP صادر نکرده و تمدید هم نمی‌کند. از این پس مجوزهای FCP صادر می‌شود که به شرکت‌ها اجازه‌ی ارائه خدمات تلفن را نیز می‌دهد. به همین سبب در صورت افزایش بهای تلفن از سوی مخابرات، مشترکان به تدریج به سمت شرکت‌های خصوصی جذب خواهند شد.