تأملی بر مراودات تجاری ایران و فرانسه
از واردات پیچومهره تا بارگیری خاک رس فرانسوی!
درمیان شرکای اروپایی اقتصادی ایران، سهم فرانسه بالاتر از دیگر کشورها بهنظر میرسد و این موضوع با درنظر گرفتن واردات 38برابری ایران از فرانسه به نسبت صادرات محصولات ایرانی به این کشور، بهروشنی قابل درک است. بهگزارش باشگاه خبرنگاران جوان، روابط تجاری و اقتصادی ایران با فرانسه درمیان دیگر کشورهای اروپایی به مراتب بیشتر و سنگینتر بهنظر میرسد. خبرگزاری ایرنا با شروع ماه اسفند 96 به نقل از سفارت ایران در فرانسه اعلام کرد که این کشور در سال 2017 نهمین صادرکننده به ایران در سطح جهان و سومین صادرکننده پس از آلمان و ایتالیا بود. همچنین فرانسه درسال گذشته پس از ایتالیا، دومین شریک تجاری ایران (مجموع صادرات و واردات) در اتحادیه اروپا بوده است. براساس آمار و گزارشات منعکسشده ازسوی رسانهها با وجود رشد صادرات محصولات ایرانی به فرانسه، همچنان کفه سنگین ترازوی منافع اقتصادی به سود فرانسویها سنگینی میکند. البته انتظار چرخش منافع و سود اقتصادی ایران درمقابل فرانسویها با عنایت به فرازونشیبهای اقتصادی و سیاسی ایران درسالهای گذشته چندان منطقی بهنظر نمیرسد، اما آنچه که قابل نقد است به فاصله بسیار زیادی باز میگردد که با تحلیل و آنالیز آمار و ارقام موجود از فاصله و تراز تجاری میان دو کشور به ذهن متبادر میشود. بنابر اخبار منتشر شده در روزنامههای کشور، در دهماهه نخست امسال، درمقابل 37میلیوندلار محصولی که از ایران به مقصد فرانسه صادر شده، قریب به یکمیلیاردو410میلیوندلار کالا از این کشور وارد ایران شده است، برایناساس موازنه تجاری دو کشور حدود یکمیلیارد و 373میلیوندلار به نفع فرانسویها است. ارزش واردات کالاهای فرانسویها در دهه ماهه نخست امسال به نسبت مدت زمان مشابه در سال 95 حدود 76درصد رشد پیدا کرده و درنقطه مقابل میزان صادرات ایران به کشور اشاره شده در مقطع مذکور با رشد 26درصدی همراه بوده که رقم بسیار ناچیزی به نظر میرسد. پایگاه خبری کمیسیون اروپا حجم مبادلات تجاری اتحادیه اروپا با ایران در نخستین ماه سال جاری میلادی را 1.555میلیاردیورو اعلام کرد. براساس گزارش این کمیسیون که اوایل امسال منتشر شد: صادرات آلمان به ایران در ژانویه 2017 با رشد 31درصدی نسبت به مدت مشابه قبل مواجه شده و به 203میلیونیورو رسیده است. صادرات بلژیک به ایران در همین ماه با رشد دوبرابری به 48میلیونیورو رسیده، صادرات اسپانیا سهبرابر شده و به 38میلیونیورو رسیده و صادرات فرانسه نیز با رشد 3.5برابری داشته است.
وقتی پلیس بدِ مذاکرات بیشترین سود را از دوران پسابرجام به جیب میزند
واژه پلیسِ بد عنوانی بود که در طی مذاکرات برجام به دیپلماتهای فرانسوی اطلاق میشد، وسواس بیش ازاندازه و برخی از موضعگیریهایی که این کشور درخلال مذاکرات برنامه جامع اقدام مشترک موسوم به برجام اتخاذ میکرد که تعدادی از آنها رسانهای شد و برخی دیگر همچنان بهصورت مکتوم و محرمانه باقیمانده، بعضا عرصه را آنچنان تنگ میکرد که بهگمان برخی، مذاکرات برجام تا آستانه شکست نیز پیش میرفت. البته سیاست تقسیم کار میان اروپا ، آمریکا و بهخصوص پاریس و واشنگتن نیز از موضوعاتی است که نباید بهسادگی از آن گذشت، اما بههرترتیب موضعگیریهای فرانسه چه با طراحی ازپیشتعیینشده و چه بهصورت خودجوش و نوع رفتار پاریس درمناسبات اقتصادی خود با ایران درمواردی همچون پژو و... نشان داد که فرانسویها ید طولایی در عهدشکنی و کوککردن ساز مخالفت با ایران دارند و جالب اینجاست که با تمامی این اوصاف، در دوران پس از برجام، فرانسه جزو کشورهایی است که سهم بسیار قابل توجهی از منافع اقتصادی این دوران را از آن خود کرده است. انعقاد قرارداد درزمینه مونتاژ خودرو و خرید هواپیما و فاز 11 پارس جنوبی با شرکت توتال، اعطای خطوط اعتباری خاص از سوی بانکهای فرانسوی برای تسهیل صادرات محصولات این کشور به ایران، نمونه و مصادیقی از بستر فراهم شده برای کسب منافع اقتصادی این کشور در مراودات اقتصادی با ایران بهشمار میرود.
نیمه پر لیوان تعاملات تجاری تهران- پاریس
دراین میان برخی کارشناسان و صاحبنظران اقتصادی همچون محمدرضا نجفیمنش، عضو اتاق بازرگانی مشترک ایران و فرانسه از زاویهای دیگر به موضوع افزایش واردات کالا از این کشور به ایران مینگرند. وی در گفتوگو با رسانهها در تحلیل عوامل و دلایل رشد واردات محصولات فرانسوی بیان میکند: افزایش (فعالیت) رنو در ایران از یکصد دستگاه به هفتصد دستگاه (بهصورت روزانه) یکی از دلایل این رشد و جهش به شمار میرود. بهزعم نجفیمنش با تثبیت فروش نفت و بازگشتن ایران به شرایط قبل دراین بخش، شرکت رنوی فرانسه، درصدد سرمایهگذاری یکمیلیارددلاری در ایران است که این امر میتواند منجر به اشتغالزایی قابل توجهی (حدود دوهزارنفر) شود. راهاندازی سیستم تولید موتور و گیربکس در ایران از دیگر برنامههای پیش روی فرانسویها بهشمار میرود که به اعتقاد عضو اتاق بازرگانی مشترک ایران و فرانسه، تحقق این موضوع تحولی جدی در تولیدی خودروی کشور ایجاد خواهد کرد. با همه این اوصاف، انتظار میرود ضریب واردات محصولات فرانسوی به ایران (در ارتباط با کالاهایی که امکان تولید داخلی آن وجود دارد) با کاهش هرچه بیشتری همراه شود و ازسوی دیگر در بخش صادرات نیز تلاش شود امکان فروش و عرضه محصولات ایرانی بیش از پیش تقویت شود.
از واردات پفیلا و بیسکوییت تا شیلنگ، سیفون و طناب
آمار گمرک درخصوص تعدد و تکثر محصولاتی که از فرانسه وارد کشور میشود به روشنی کمیت و کیفیت اقلام وارداتی به ایران را نشان میدهد. بنابرگزارشات رسمی گمرک که امسال در سایت روزنامه جام جم منتشر شد، اقلام وارداتی از فرانسه به ایران بهشرح ذیل است:
فندک جیبی، عینک، ماشینآلات صنعتی، پکیج، تابلوهای راهنما و اماکن، ابزارآلات دستی، لوله نفت و گاز، محصولات فولادی، لوازم بهداشتی و خانگی، طناب، نمد، نخ، پارچه، کاغذ، مقوا، چمدان، کیف، کمربند، پیچومهره، واشر، دستکش کارگری، مجسمه، لاستیک، قفسه، بطری، صندوق، جعبه، وان، دوش، سیفون، حشرهکش، لوله، شیلنگ، شامپو، صابون، ژلاتین، چسب، مرکب چاپ، لوازم آرایشی، رنگهای صنعتی، کودهای معدنی، خون، انواع دارو، انسولین، مواد شیمیایی، عطریات، گاو، جوجه، قزلآلا، ماهی آزاد، بذر سیب زمینی، نشاسته، آرد، روغن ماهی، روغن بادام، روغن نباتی، شیرینی، پودر کاکائو، طناب، پفیلا، بیسکوییت، مربا، اسانس، آب معدنی، غذای سگ و گربه، توتون، تنباکو، شن، ماسه، گچ، سیمان، انواع ویتامین و... که دراینمیان بسیاری از اقلام اشاره شده درقالب محصولات مصرفی قابل تعریف هستند که گاهی امکان تولید داخلی آن وجود دارد و هیچ ضرورتی به واردات آن احساس نمیشود. نخستین موضوع حائز اهمیت در مراودات تجاری میان این دو کشور فراموش نکردن رویکرد پاریس درقبال ایران درعرصههای سیاسی و اقتصادی آن هم در بزنگاههای حساس معطوف میشود. نباید این نکته را ازنظر دور داشت که کشور مذکور آنچنان که باید مورد اطمینان و اعتماد نیست و باید جانب احتیاط را در تعامل و مراوده با پاریس لحاظ کرد. در اولویت قراردادن واردات محصولاتی که به تولید داخلی ایران و ارتقای آن کمک میکند، نکته و ضرورت حائز اهمیت دیگری است که نباید از آن غفلت شود. رهبر انقلاب (21 /1/ 1396) در دیدار نوروزی جمعی از مسئولان بخشهای مختلف نظام، با تأکید بر لزوم استفاده همگان از فرصتها برای خدمت به مردم و سعادتمندکردن جامعه و جوانان، لازمه رونق تولید و اشتغال را، پیگیری و نظارت جدی خواندند و خاطرنشان کردند: آن وارداتی باید متوقف شود که کارخانههای داخلی را تعطیل میکند. درخاتمه شناخت، آگاهی و آموزش تجار ایرانی به فضا و شرایط بازار فرانسه از موارد مهم دیگری است که باید برای آن تلاش شود و درصورت تحقق مجموعه موارد مذکور، بهطور قطع شاهد دستیابی به توفیقات سازندهتری در مناسبات تجاری با فرانسویها خواهیم بود.