شهر بی‌اتاق!
با نگاهی کلی به سیمای شهرستان ساوه در‌می‌یابیم که افزون‌بر 500 کارخانه و واحد صنعتی بزرگ و کوچک در بزرگ‌ترین شهر صنعتی کشور (کاوه)، منطقه ویژه اقتصادی و نیز چند شهرک صنعتی دیگر در غرق‌آباد، نوبران و احمد‌آباد فعالیت دارند. وجود کارخانه‌های صنعتی فعال در‌زمینه تولیداتی چون خودرو و قطعات وابسته آن، مواد غذایی، داروسازی، لوازم خانگی و غیره در شهرستان ساوه باعث‌شده که از دیرباز سیمای یک قطب صنعتی مهم در جغرافیای اقتصادی کشور از این منطقه ترسیم شود. اهمیت واحدهای تولیدی در‌زمینه اشتغال نیروهای انسانی به‌طور‌ِمستقیم و حجم بالای نیروهایی که در مشاغل پائین‌دست و غیرمستقیم در صنایع ساوه فعال هستند، تا آنجاست که حدود 50درصد از کل اشتغال استان مرکزی که اصالتا یک استان صنعتی-تولیدی محسوب می‌شود، در‌این‌منطقه وجود دارد. محصولات صنعتی و تولیدی ساوه علاوه‌بر‌اینکه در بسیاری از موارد نیازهای داخلی را تأمین می‌کنند، به بسیاری از کشورهای خارجی از‌جمله عراق، افغانستان، ترکیه، کشورهای شمالی حاشیه خزر، کشورهای حوزه خلیج فارس و حتی برخی کشورهای اروپایی صادر می‌شود و سالانه حجم چشمگیری ارز از این صادرات نصیب کشورمان می‌شود؛ اما با‌وجود تاریخ نسبتا‌بلند و قدمت زیاد فعالیت صنعتگران در شهرستان ساوه، هنوز یک پاشنه آشیل یا خلاء بزرگ در بخش صنعت و تولید ساوه وجود دارد و آن هم نبود تشکلی به‌نام اتاق بازرگانی، صنایع و معادن و کشاورزی‌ست که در سال‌های اخیر از‌سوی تولیدکنندگان، صادرکنندگان و هم مسئولان این شهرستان بارها مطالبه شده است ولی تاکنون گوش شنوایی از مرکز استان و نیز پایتخت این خواسته را نشنیده است. اکنون صاحبان کارخانه‌های تولیدی، تجار و صنعتگران ساوجی برای انجام اموری که مرتبط با شرح وظایف اتاق‌های بازرگانی‌ست، ناگزیرند هفته‌ای یک یا چند‌بار مسافت 160کیلومتری تا اراک و بالعکس را سفر کنند که نارضایتی آنها را در‌پی داشته و بارها در نشست‌هایی که با حضور مسئولان استانی، شهرستانی و حتی کشوری در ساوه برگزار شده، درخواست کمک برای ایجاد اتاق بازرگانی در این شهرستان ویژه را داشته‌اند. حجم تولیدات و نیز شمار واحدهای صنعتی در ساوه با بسیاری از استان‌های کشور برابری می‌کند و چه‌بسا بیشتر هم باشد، اما سئوال اینجاست که چرا باید این شهرستان از وجود اتاق بازرگانی محروم باشد؟ البته در شهرستان ساوه علاوه‌بر ظرفیت‌های حوزه صنعت و تولید، نباید از توانمندی‌های شگرف در‌زمینه تولیدات بخش‌های کشاورزی و معدنی هم غافل شد. سالانه افزون‌بر 70 نوع محصول کشاورزی با ظرفیتی حدود 650هزار‌تن در ساوه تولید می‌شود و این شهرستان در‌زمینه اقلامی چون انار، طالبی و حتی گندم از مناطق پیشتاز کشور و استان مرکزی به حساب می‌آید. در شهرستان ساوه همچنین حدود 70 معدن رو‌باز با تنوع منابع معدنی از‌قبیل سنگ گچ، سیمان، آهک، نمک باریت و فلزات (مانند آلومینیوم، روی، سرب) تا سنگ‌های ساختمانی (تراورتن، مرمریت) و خاک صنعتی چینی وجود دارد و دست‌ِکم دوهزار‌نفر به‌صورت مستقیم و غیرمستقیم در‌این‌حوزه فعالیت می‌کنند. «ایجاد هماهنگی و همکاری بین بازرگانان و صاحبان صنایع، معادن و کشاورزی در اجرای قوانین مربوطه و مقررات جاری مملکتی»؛ این تعریفی از وظایف اتاق‌های بازرگانی‌ست که در ماده پنجم قانون اتاق ایران به آن اشاره شده است. زمانی می‌توان به مزیت‌های ایجاد اتاق بازرگانی، صنایع و معادن و کشاورزی در شهرستان ساوه و در سوی دیگر به خسارت‌های خلاء این تشکل مدنی و بخش خصوصی که بازوان توانمند دولت برای اجرای سیاست‌ها و برنامه‌‌های اقتصادی محسوب می‌شود، پی برد که برخی دیگر از وظایف این تشکل را بررسی کنیم. در ذیل همان ماده پنجم قانون اتاق ایران برخی از ظرفیت‌ها و شرح وظایفی که اتاق‌های بازرگانی می‌توانند انجام دهند، آمده است که به چند مورد از آنها اشاره می‌کنیم:
1 - ارائه نظر مشورتی در‌مورد مسائل اقتصادی کشور اعم از بازرگانی، صنعتی و معدنی و مانند آن به قوای سه‌گانه.
2 - همکاری با دستگاه‌های اجرایی و سایر مراجع ذیربط به‌منظور اجرای قوانین و مقررات مربوط به اتاق.
3 - ارتباط با اتاق سایر کشورها و تشکیل اتاق‌های مشترک و کمیته‌های مشترک با آنها براساس سیاست‌های کلی نظام جمهوری اسلامی ایران.
4- تشکیل نمایشگاه‌های تخصصی و بازرگانی داخلی و خارجی با کسب مجوز از وزارت بازرگانی و شرکت در سمینارها و کنفرانس‌های مربوط به فعالیت‌های بازرگانی، صنعتی، معدنی و کشاورزی اتاق در چهارچوب سیاست‌های نظام جمهوری اسلامی ایران.
5 - کوشش در راه شناسایی بازار کالاهای صادراتی ایران در خارج از کشور و تشویق و کمک به مؤسسات مربوطه با هدف شرکت در نمایشگاه‌های بازرگانی داخلی و خارجی.
البته هشت وظیفه دیگر در ذیل ماده یاد‌شده آمده است که در سایت اتاق ایران قابل دستیابی‌ست. در فاضله 40کیلومتری شرق ساوه، شهرستان زرندیه وجود دارد که این شهرستان نیز با داشتن صنایع مهم و تولیدات چشمگیر (افزون بر 350 کارخانه و واحد صنعتی) و نیز رتبه نخست استان مرکزی در‌زمینه تولید محصول پسته و محصولات گلخانه‌های متعدد از قطب‌های تولیدی محسوب می‌شود؛ بنابراین، وجود یک اتاق بازرگانی برای مدیریت حوزه‌های صنعتی، معدن و کشاورزی این دو شهرستان می‌تواند مزیت‌های فراوانی داشته باشد. به یقین توجه مسئولان عالی‌رتبه دولت و تصمیم‌گیران اقتصادی و تجاری کشور برای استقرار اتاق بازرگانی در شهرستان ساوه و پوشش شهرستان زرندیه منجر‌به پیشبرد، تسهیل، رونق تولید و صادرات و افزایش اشتغال هرچه‌بیشتر در‌این‌مناطق خواهد شد. ساوه به‌زودی به خط ریلی کشور متصل خواهد شد که فاصله این شهرستان تا مرکز کشور و حتی شهرهای غربی و مناطق مرزی و بازارچه‌های صادراتی را به کمترین زمان خواهد رساند. علاوه‌بر‌این فاصله کم این شهرستان تا فرودگاه بین‌المللی امام خمینی (حدود 60کیلومتر) و امکان بهره‌گیری از خدمات کارگو ترمینال این فرودگاه و حتی فرودگاه پیام کرج و البته وجود آزادراه‌های مساعد برای ترانزیت کالا و غیره از قابلیت‌های بسیار با‌ارزش در‌زمینه توسعه صادرات است. در‌پایان باید این نکته را عنوان کرد که هرچند زیرساخت‌های تولیدی، ترانزیتی، گمرک و غیره فراوانی در ساوه وجود دارد، اما زمانی می‌توان حداکثر بهره‌وری از‌این‌ظرفیت‌ها را داشت که یک مغر متفکر به‌نام اتاق بازرگانی را در‌این‌شهرستان داشته باشیم تا با هم‌فکری، تشریک مساعی و هم‌افزایی حاصل از توان دولت و بخش خصوصی بتوان بهترین خروجی و نتیجه را ایجاد کرد.
یحیی معماری/ ایرنا