پروفسور الوانی در همایش آموزشی چالش‌های مدیریتی اقتصاد ایران در ساری تشریح کرد؛
راهکارهای برون‌رفت از تنگناهای اقتصادی
عباسعلی کوشکی
همایش آموزشی چالش‌های مدیریتی اقتصاد ایران با‌حضورِ جمعی از مدیران ارشد دستگاه‌های اجرایی استان و فعالان بخش خصوصی در سالن اجتماعات اتاق بازرگانی مازندران برگزار شد. در این مراسم ابتدا عبداله مهاجر (رئیس اتاق بازرگانی مازندران) با برشمردن ضرورت‌های برگزاری چنین همایش‌هایی به حاضران خیرمقدم گفته و از حضور ویژه پروفسور سید مهدی الوانی به‌عنوانِ چهره ماندگار مدیریت دولتی ایران تشکر کرد. درادامه این مراسم دکتر الوانی به‌عنوانِ سخنران اصلی همایش به تشریح مشکلات فرا‌روی مدیریت و اقتصاد در جامعه ایران پرداخت. وی بااشاره‌به‌اینکه خیلی‌ها تصور می‌کنند که اقتصاد تنها در مسائل مالی و پول خلاصه می‌شود و از این زاویه به مسائل و مشکلات اقتصادی می‌نگرند، این نوع برداشت و نگرش به اقتصاد را اشتباه دانسته و گفت: «اگر قرار بود همه مشکلات اقتصادی با پول حل شود، وقتی در دهه ۷۰ در غرب سازمان‌های پیوند‌خورده با سازمان ملل مثل بانک جهانی سعی داشتند با تزریق پول به کشورهای در‌حالِ‌توسعه آنان را به رشد و شکوفایی اقتصادی برسانند، در اقدام خود موفق می‌شدند. این‌در‌حالی‌بود‌که بعد‌از گذشت مدتی آنها متوجه شدند چنین اتفاقی نیفتاده و در ادامه به بررسی پرداخته و در‌یافتند مسئله بر سر راه این کشورها، ناکارآمدی خود دولت‌ها هستند». این استاد دانشگاه در بیان تعریفی از حکمران‌های ناکارآمد گفت: «اگر در جامعه‌ای قوه مجریه توانمند نباشد، قوه مقننه‌اش فرمایشی باشد و قوه قضائیه‌اش در ایجاد عدالت ناتوان عمل کند، این جامعه ناکارآمد خواهد بود؛ در‌صورتی‌که جامعه‌ای این فاکتور‌ها را داشته باشد دیگر نمی‌تواند امیدی به درمان اقتصادی داشته باشد و تصور کند که راه‌حل مشکلات اقتصادی پیش رویش سرمایه‌گذاری خارجی‌ست؛ چرا‌که نا‌هماهنگی و ناکارآمدی این سه عنصر باعث هدر‌رفت تمام ظرفیت‌ها برای توسعه و شکوفایی آن جامعه می‌شود. بر‌اساس اظهارات این اقتصاد‌دان سرشناس کشورمان، درادامه گفت: «مسئله اول در توسعه اقتصادی کشور این‌است‌که حکمرانی خوبی را در کشور پایه‌گذاری کنیم. حکمرانی خوب در دولت تنها خلاصه نمی‌شود؛ بلکه دولت به‌عنوانِ بخش عمومی یکی‌از سه ضلع آن‌را تشکیل داده و دو ضلع دیگر این مثلث بخش خصوصی و انجمن‌های مردم‌نهاد NGOها هستند. باید این سه ضلع در‌کنار هم تلاش کنند تا اقتصاد به شکوفایی برسد». وی افزود: «حکمرانی خوب، حکمرانی‌ست که این سه در‌کنار هم و همراه هم باشند نه اینکه دولت بخش خصوصی را تنها برای مشورت بخواهد. بخش خصوصی باید شریک دولت باشد. اینکه دولت برنامه‌ریزی کرده و انتظار داشته باشد تا بخش خصوصی به اجرای آن برنامه‌ها بپردازد، اشتباه است. بخش خصوصی و دولت باید با هم مشارکت داشته باشند. این، یعنی اینکه دارای اختیارات مساوی باشند». دکتر الوانی درادامه این بحث گفت: «اکنون ما در کشور سرمایه‌گذار داخلی داریم ولی به‌خاطرِ‌اینکه مشارکت واقعی وجود ندارد آنها حاضر به سرمایه‌گذاری نیستند. مشارکت یعنی داشتن اختیارات واحد. اینکه دولت برنامه‌ریزی انجام دهد و انتظار داشته باشد بخش خصوصی این برنامه‌ها را اجرایی کند، بی‌نتیجه خواهد بود. مسئله مشارکت، موضوعی به‌هم‌پیوند‌خورده است. دولت‌های عاقل به این نتیجه رسیدند که دولت و بخش خصوصی با هم مشارکت داشته باشند؛ یعنی بخش خصوصی به اندازه بخش دولتی اختیارات و قدرت داشته باشد. در چنین شرایطی اقتصاد شکوفا خواهد شد». وی در بخش دیگری از سخنان خود به ماجرای خصوصی‌سازی در دولت اشاره کرده و گفت: «در این ماجرا خیلی ناقص عمل کردیم. تصورمان بر این بود که بخشی از وظایف دولت را به بخش خصوصی می‌فروشیم. در این نوع نگرش، اقتصاد را تنها در پول و مسائل مالی می‌بینیم؛ در‌حالی‌که باز‌هم تأکید دارم مسئله اقتصاد پول نیست. نگاه‌ها باید به مسائل اقتصادی فراتر از مسائل مالی و گسترده‌تر نگریسته شود». وی یکی‌از ویژگی‌های حکمرانی خوب را حفظ ارزش پولش و جلوگیری از کاهش این ارزش دانست. به‌گفته این استاد دانشگاه مسئله دیگر در رشد و توسعه اقتصاد ایجاد سرمایه اجتماعی‌ست. این سرمایه حاصل اعتماد طرفین است. سرمایه اجتماعی عنصری مهم در تولید اقتصادی هر جامعه‌ای‌ست. متأسفانه امروزه عده‌ای با اقدامات نامناسب خود این سرمایه را از بین برده‌اند. در جامعه کنونی ایران سرمایه مالی وجود دارد اما سرمایه اجتماعی از‌بین رفته است. باتوجه‌به ظرفیت‌هایی که در زمینه نیروهای انسانی توانمند و داشته‌های جغرافیایی مناسب داریم، نیازی به سرمایه‌گذاری خارجی نداریم. باید همین سرمایه‌های اجتماعی را تقویت کنیم. ما کشوری ثروتمند هستیم. همه چیز برای رشد و توسعه اقتصادی داریم.باید کاهلی خودمان را از‌بین ببریم».