هشدار وزارت خارجه به اروپا؛
آماده پذیرش تبعات سوءاستفاده از مکانیزم حل اختلاف باشید
سخنگوی وزارت خارجه، اقدام سه کشور اروپایی در فعال‌کردن مکانیزم حل اختلاف را انفعالی و از روی ضعف دانست و گفت: «اگر اروپایی‌ها بخواهند از فرایند حل‌وفصل اختلافات در کمیسیون مشترک برجام سوءاستفاده کنند، باید خود را برای پذیرش تبعات آن آماده کنند». به‌گزارش وزارت امور خارجه؛ سید عباس موسوی درخصوص بیانیه سه کشور اروپایی مبنی‌بر آغاز فرایند حل‌وفصل اختلافات در برجام اظهار داشت: «اقدام سه کشور اروپایی، یک اقدام کاملاً انفعالی و از موضع ضعف به‌شمار می‌رود».
سخنگوی وزارت خارجه گفت: «فرایند حل‌وفصل اختلافات در برجام را ایران از یک‌سال‌واندی‌پیش و با ارسال نامه‌های رسمی ازسوی وزیر امور خارجه به هماهنگ‌کننده کمیسیون مشترک برجام آغاز کرده و لذا نه به‌لحاظ فرایندی و نه به‌لحاظ عملی، اتفاق جدیدی نیفتاده است». او گفت: «واقعیت آن‌است‌که به‌دنبال اعلام خروج غیرقانونی آمریکا از برجام و بازگشت تحریم‌های این کشور که بایستی وفق برجام لغو می‌شدند، برجام در یک وضعیت عدم‌توازن و ناپایدار قرار گرفت. درنتیجه، جمهوری اسلامی ایران وفق بند ۳۶ برجام با آغاز فرایند حل‌وفصل اختلافات، مسئله را به کمیسیون مشترک برجام ارجاع داد و این کمیسیون در جلساتی که برای رسیدگی به‌درخواست ایران برگزار شد؛ چه در سطح مدیران سیاسی و چه در سطح وزرا، با اجماع و تأکید همه طرف‌های برجام مبنی‌براینکه سبب اصلی وضعیت بغرنج کنونی، خروج غیرقانونی آمریکا از برجام است، راه‌حل‌هایی را برای جبران این وضعیت تصویب کرد». سخنگوی وزارت امور خارجه اضافه کرد: «متأسفانه در مدت یک‌سال طرف‌های اروپایی برجام به‌رغم تعهداتی که هم در برجام داشتند و هم صراحتاً و به‌طوررسمی پس از خروج آمریکا از برجام در جلسات کمیسیون مشترک برعهده گرفتند، نتوانستند اقدامی ملموس و جدی برای ایفای تعهدات خود صورت دهند و به‌همین‌سبب نیز کشورمان از مقررات پیش‌بینی‌شده در بندهای ۲۶ و ۳۶ برجام استفاده کرده و اجرای بخشی از تعهدات هسته‌ای خود را طی پنج‌گام با فواصل زمانی قابل‌ملاحظه متوقف کرد». او گفت: «درحقیقت، اعلام آغاز فرایند حل‌وفصل اختلافات و فعال‌کردن بند ۳۶ برجام ازسوی طرف‌های اروپایی در فضایی مطرح می‌شود که این بند از مدت‌هاپیش توسط جمهوری اسلامی ایران مورداستناد قرار گرفته و وضعیت جدیدی ایجاد نخواهد شد». این دیپلمات عالی‌رتبه کشورمان گفت: «البته چنانچه اروپایی‌ها که در بیانیه خود مدعی هستند این اقدام را با حسن‌نیت و با هدف حفظ برجام صورت داده‌اند؛ به‌جای تلاش برای ایفای تعهدات خود و بهره‌مندکردن ایران از آثار لغو تحریم‌ها وفق پیوست دو برجام، به تداوم مسیر وادادگی در برابر آمریکا ادامه دهند یا بخواهند از فرایند حل‌وفصل اختلافات در کمیسیون مشترک برجام سوءاستفاده کنند، باید خود را برای پذیرش تبعات آن نیز آماده کنند که این تبعات قبلاً به آنان از طرق مقتضی گوشزد شده است». او تصریح کرد: «جمهوری اسلامی ایران همانند گذشته آمادگی کامل دارد با هرگونه حسن‌نیت و تلاش سازنده برای حفظ این توافق مهم بین‌المللی با نهایت حسن‌نیت روبه‌رو شود و دراین‌مسیر از هر ابتکارعمل سازنده‌ای حمایت به‌عمل آورد. در مقابل، باردیگر برای همگان، خصوصاً برای سه کشور اروپایی طرف برجام، روشن می‌سازد که به هرگونه بدعهدی، سوءنیت و اقدامات غیرسازنده باجدیت و قاطعیت به‌طور مناسب پاسخ خواهد داد». وزیران سه کشور اروپایی انگلیس، آلمان و فرانسه عضو برجام امروز (سه‌شنبه ۲۴ دی‌ماه) در بیانیه‌ای از آنچه فعال‌کردن مکانیزم حل اختلاف در این توافق بین‌المللی خوانده‌اند، خبر دادند.
وزیران سه کشور اروپایی انگلیس، آلمان و فرانسه، با صدور بیانیه‌ای؛ از آنچه فعال‌کردن مکانیزم حل اختلاف در این توافق بین‌المللی خوانده‌اند، خبر دادند. در این بیانیه که یک نسخه آن در تارنمای وزارت امور خارجه انگلیس منتشر شده، آمده که این تصمیم به‌ناچار، پس از گام‌های ایران برای کاهش تعهداتش در برجام اتخاذ شده است. خبرگزاری رویترز نیز به‌نقل‌از دیپلمات‌های اروپایی اعلام کرد که فعال‌کردن مکانیزم حل اختلاف به‌معنای بازگرداندن تحریم‌ها نیست؛ بلکه برای حل اختلافات ازطریق مکانیزم مشخصی‌ست که در متن توافق نیز به آن اشاره شده. بوریس جانسون؛ نخست‌وزیر انگلیس نیز صبح دیروز در مصاحبه با BBC مدعی شد که بهتر است «توافق ترامپ»، جایگزین برجام شود. جمهوری اسلامی ایران به‌دنبال خروج یک‌جانبه و برخلاف مقررات بین‌المللی آمریکا از برجام، تلاش کرد توافق هسته‌ای را به‌شرط عمل دیگر طرف‌های این توافق به تعهداتشان، حفظ کند؛ اما با گذشت نزدیک به دوسال و ناتوانی طرف‌های اروپایی به تعهدات برجامی، با هدف حفظ بهره‌مندی اقتصادی ایران، گام‌های کاهش تعهدات خود را در بازه زمانی ۶۰روزه آغاز کرد. براین‌اساس؛ با صدور بیانیه‌ای، شروع گام پنجم و نهایی کاهش تعهدات برجامی را اعلام کرد که براساس‌آن؛ تهران دیگر هیچ محدودیتی در حوزه عملیاتی (شامل ظرفیت غنی‌سازی، درصد غنی‌سازی، میزان مواد غنی‌شده و تحقیق و توسعه) نخواهد داشت و ازاین‌پس، برنامه هسته‌ای ایران فقط براساس نیازهای فنی خود پیش خواهد رفت و همکاری با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی نیز طبق روال ادامه می‌یابد. ایران بارها اعلام کرده درصورت رفع تحریم‌ها و منتفع‌شدن ایران از منافع برجام؛ آماده بازگشت به تعهدات برجامی خود است. براساس این بیانیه؛ برجام، عنصر کلیدی در نظام عدم اشاعه تسلیحات هسته‌ای و دستاورد کلیدی دیپلماسی چندجانبه است. وزیران سه کشور اروپایی انگلیس، فرانسه و آلمان عنوان کردند که ما با این عقیده درباره برجام مذاکره کردیم که به اعتمادسازی در ماهیت صلح‌آمیزبودن برنامه هسته‌ای ایران و همچنین صلح و امنیت بین‌الملل کمک کند. این بیانیه می‌افزاید: «ما بی‌قیدوشرط تأسف خود را نسبت به تصمیم آمریکا برای خروج از برجام و اعمال دوباره تحریم‌ها علیه ایران ابراز و از مای (اردیبهشت) ۲۰۱۸ با کمک یکدیگر تلاش کردیم تا این توافق را حفظ کنیم». وزیران کشورهای اروپایی عضو برجام بدون اشاره به تعلل خود در اجرای تعهداتشان مدعی شده‌اند که به‌طورکامل تعهدات خود را حفظ کرده و علاوه‌بر لغو همه تحریم‌ها؛ «به‌صورت خستگی‌ناپذیر» تلاش کردند تا ازطریق راه‌اندازی سازوکار مالی اروپا و ایران (اینستکس) از تجارت مشروع با ایران حمایت کنند. در این بیانیه ادعا شده که پس از اعلام ایران برای کاهش تعهداتش در برجام، طرف‌های اروپایی تلاش کردند تا ایران را متقاعد کنند مسیر خود را تغییر دهد. همچنین در این بیانیه ادعا شده که پس از اعلام ایران برای کاهش تعهداتش در برجام، طرف‌های اروپایی تلاش کردند ایران را متقاعد کنند مسیر خود را تغییر دهد و به اجرای کامل تعهداتش بازگردد. این بیانیه می‌افزاید: «ما از تلاش‌های دیپلماتیک؛ ازجمله ابتکار فرانسه حمایت کردیم تا تنش‌ها را کاهش داده و ایران و آمریکا را برای گفت‌وگوهای جامع پای میز مذاکره بکشانیم. سه کشور اروپایی به‌طورکامل به تلاش‌های دیپلماتیک پایبند و مایل هستند به‌محض‌اینکه شرایط فراهم شود، هرچه‌سریع‌تر ادامه این مسیر را از سر بگیرند». در این بیانیه با ادعای نقض محدودیت‌های کلیدی برجام ازسوی ایران، تصریح شده که این اقدامات، با مفاد توافق هسته‌ای ناسازگار است و به‌طورفزاینده و غیرقابل‌بازگشتی پیامدهای اشاعه تسلیحات هسته‌ای را تشدید کرده است. وزیران سه کشور اروپایی برجام عنوان کردند که با این گفتمان که ایران از حق کاهش تعهداتش برخوردار است، موافق نیستند. مقام‌های این سه کشور اروپایی در این بیانیه مدعی شده‌اند که برخلاف اظهارات مطروحه؛ ایران هرگز مکانیزم حل اختلاف را فعال نکرد و به‌لحاظ حقوقی، حق توقف اجرای مفاد این توافق را ندارد. وزرای امور خارجه انگلیس، فرانسه و آلمان بااشاره‌به نشست کمیسیون مشترک برجام در ۱۱ نوامبر سال گذشته عنوان کردند که نگرانی خود را درباره گام‌های ایران برای کاهش تعهداتش در این توافق اعلام کردند و گفتند: «در نشست کمیسیون مشترک برجام در ۶ دسامبر برای ایران روشن کردیم که تنها درصورتی‌که مسیر خود را تغییر ندهد، چاره‌ای نخواهیم داشت که در چهارچوب برجام وارد عمل شویم». این بیانیه بااشاره‌به گام پنجم ایران برای کاهش تعهداتش می‌افزاید: «بنابراین، باتوجه‌به اقدامات ایران برای ما چاره‌ای نماند؛ جزاینکه امروز اعلام کنیم ایران به تعهداتش در برجام پایبند نیست و این موضوع را به کمیسیون مشترک براساس مکانیزم حل اختلاف که در بند ۳۶ برجام آمده ارجاع بدهیم». وزرای سه کشور اروپایی مدعی شده‌اند این اقدام را با حسن‌نیت انجام داده و هدف آنها حفظ برجام و امید به یافتن راه‌حلی روبه‌جلو برای خروج از بن‌بست به‌وجودآمده ازطریق گفت‌وگوهای دیپلماتیک است. در این بیانیه تأکید شده که انگلیس، فرانسه و آلمان، به سیاست فشار حداکثری آمریکا علیه ایران ملحق نشده و امیدوارند که ایران، به اجرای کامل تعهداتش در برجام بازگردد.