باغ‌وحش‌هایی که بدون ارزیابی «مجوز» گرفتند!
چندوقتی‌ست سروصدای احداث باغ‌وحش و مرکز نگهداری حیات وحش در یکی از شهرستان‌های استان اردبیل به‌گوش می‌رسد. احداث این مراکز می‌تواند به‌عنوان یک مرکز گردشگری و تفریحی نیز محسوب شود؛ اما نکته موردبحث این‌است‌که تأسیس این مراکز توسط برخی از ارگان‌هایی صورت می‌گیرد که هیچ ارتباطی به این‌حوزه ندارند. به‌گزارش باشگاه خبرنگاران جوان؛ تأسیس یک مرکز نگهداری یا باغ‌وحش شاید سودهای کلانی همراه داشته باشد؛ اما اداره این مراکز می‌تواند مشکلات فراوانی برای حیات وحشی که در آنجا نگهداری می‌شوند، داشته باشد؛ زیرا نگهداری از این گونه‌های حیوانات نیازمند امکانات استاندارد بین‌المللی‌ست که باید با تائید سازمان حفاظت محیط زیست باشد. باغ‌وحشی که قرار است توسط یکی از ارگان‌های دولتی در خلخال تأسیس شود، درحال‌مجوزگرفتن از سازمان محیط زیست است. به‌گفته یک منبع آگاه؛ خلخال نیز مانند هر شهرستان و استانی، نیازمند یک مرکز نگهداری از حیات‌وحش است چراکه حیواناتی که دچار مشکلی می‌شوند نیازمند نگهداری هستند. این منبع آگاه ادامه داد: «در سال‌های گذشته و اکنون، بسیاری از حیواناتی که دچار مشکل می‌شدند را به باغ‌وحش اردبیل یا شهر ارومیه می‌فرستادند؛ به‌همین‌دلیل، به‌فکر تأسیس یک مرکز افتادیم». وی افزود: «تأسیس و احداث یک مرکز نگهداری یا باغ‌وحش می‌تواند توسط هر فرد حقیقی یا حقوقی یا هر ارگانی صورت گیرد». این منبع آگاه تصریح کرد: «برای تأسیس این‌گونه مراکز، نیازمند سرمایه زیادی‌ست؛ ازاین‌رو، هر ارگانی بخواهد، می‌تواند دراین‌حوزه سرمایه‌گذاری کند». شهاب‌الدین منتظمی؛ مدیرکل دفتر حیات‌وحش سازمان حفاظت محیط زیست درباره صدور مجوز برای احداث مرکز نگهداری و باغ‌وحش‌ها توسط ارگان‌های دیگر، اظهار کرد: «تاکنون درخواستی ازسوی ارگانی برای احداث مرکز نگهداری یا باغ‌وحشی از شهرستان خلخال به سازمان محیط زیست ارسال نشده». وی افزود: «هم‌اکنون سازمان سیاستی برای توسعه باغ‌وحش‌ها ندارد؛ زیرا اولویت ساماندهی و ارتقای وضعیت این مراکز است». او گفت: «تحتِ‌هرشرایطی صدور مجوز برای باغ‌وحش‌ها باید ازسوی سازمان حفاظت محیط زیست باشد. این درخواست می‌تواند ازطرف هرفرد یا ارگان که می‌خواهد سرمایه‌گذاری یا پشتیبانی کند، باشد». وی بیان کرد: «ما نباید برای تأسیس یک مرکز نگهداری سخت‌گیری کنیم؛ چراکه دراین‌صورت فرد متقاضی انگیزه‌ای برای ادامه کار نخواهد داشت یا اینکه خیلی سهل‌انگاری کنیم که فرد هرکاری که بخواهد انجام دهد». مدیرکل دفتر حیات‌وحش سازمان حفاظت محیط زیست گفت: «براساس دستورالعملی که به‌زودی به تمام استان‌ها ابلاغ می‌شود، مراکز نگهداری و باغ‌های وحش باید حداقل رفاه و شرایط نگهداری گونه حیات‌وحش را تأمین کنند». او بااشاره‌به‌اینکه برای تأسیس یک باغ‌وحش باید شرایط و امکانات فراهم باشد، افزود: «واسطه‌گری دراین‌حوزه معنایی ندارد؛ چراکه سازمان محیط زیست اجازه چنین‌کاری را به فردی نمی‌دهد و ماهیت تأسیس باغ‌های وحش نگهداری و حفاظت از حیات‌وحش است». منتظمی بابیان‌اینکه باغ‌های وحش ایران باید به‌عنوان یک مرکز پژوهشی محسوب شوند، تصریح کرد: «متأسفانه این مراکز از تحقیقات و مطالعات درخصوص حیات‌وحش دور هستند». او افزود: «هم‌اکنون سازمان محیط زیست برای تأسیس یک مرکز نگهداری، شرایط بسیارسختی را اعمال می‌کند؛ مثلاً باغ‌وحشی وجود دارد که تنها برای تأمین زیرساخت‌ها چندسالی‌ست به‌دنبال اخذ مجوز از سازمان محیط زیست است». مدیرکل دفتر حیات‌وحش سازمان حفاظت محیط زیست بابیان‌اینکه باغ‌وحش را نباید به‌عنوان یک اسارتگاه درنظر گرفت، گفت: «این مراکز باید با این دید که گونه‌هایی که قابلیت رهاسازی را ندارند، آن‌ها را حفظ و نگهداری کنند؛ بنابراین، برای تأسیس یک مرکز نگهداری حیات‌وحش که نیازمند یک سرمایه کلان است، از هر ارگان یا دستگاهی که آمادگی سرمایه‌گذاری داشته باشد؛ چه خصوصی یا دولتی می‌توان استفاده کرد. البته برای اخذ مجوز باید مراحلی را طی کنند که به‌گفته سازمان محیط زیست؛ طی این مراحل، به‌همین‌راحتی نیست و باید براساس پروتکل‌های بین‌المللی باشد». گفتنی‌ست؛ تأسیس هر مرکزی می‌تواند راحت باشد؛ اما حفظ و نگهداری پس‌ازآن مهم است؛ چراکه باغ‌های وحشی هستند که پس از تأسیس، در وضعیت اسفباری قرار دارند که با وجود اخطارهای صادره؛ هیچ‌گونه توجهی به وضعیت ظاهری و حتی به تغذیه حیوانات آنجا نمی‌شود که همین موضوع منجر به تعطیلی یا عدم‌فعالیت شده است. اگر صدور مجوز با سختگیری‌های اولیه روبه‌رو می‌شد، شاید هم‌اکنون این باغ‌وحش‌ها در وضعیت بهتری قرار می‌گرفتند و جان بسیاری از حیوانات این مراکز به‌خطر نمی‌افتاد که این‌موضوعات، نیازمند توجه بیشتر و اجرای سیاست‌های بین‌المللی‌ست که سازمان محیط زیست باید بیش‌ازاین‌ها به این‌مسئله توجه کند.