کد خبر:
160271
| تاریخ مخابره:
۱۴۰۰ چهارشنبه ۲۹ ارديبهشت -
05:54
بهبهانه ثبتنام زهرا شجاعی در انتخابات ریاستجمهوری 1400
تعبیری جدید از «رجل سیاسی» تنها با یک داوطلب زن؟!
سرانجام مهلت ثبتنام داوطلبان کاندیداتوری در انتخابات ریاستجمهوری پس از پنجروز به پایان رسید و در کنار خیل عظیم سیاهی لشگرهایی که اکثر آنها برای جذابشدن خبرهای فضای مجازی و دستبهدست شدن تصاویر شناسنامهبهدستشان، در دورههای مختلف حضور دارند؛ از میان سیاسیون مطرح و نامآشنای دور و نزدیک میتوان به 45 شخصیت سیاسی اشاره داشت که در ساختمان وزارت کشور حضور خود را در عرصه انتخابات علنی کردند. آیتالله رئیسی، اسحاق جهانگیری، محسن رضایی و علی لاریجانی را شاید بتوان مهمترین گزینههایی دانست که به خیابان فاطمی رفتند. در کنار آنها نامهایی همچون محمد احمدینژاد، سید مصطفی تاجزاده، محسن هاشمی رفسنجانی نیز بهچشم میخورند؛ اما آنچه قابل توجه است، اعلام کاندیداتوری تنها چهره زن مطرح سیاسی یعنی زهرا شجاعیست؛ دبیرکل مجمع زنان اصلاحطلب و معاون امور زنان در دولت اصلاحات. طبق آمار اعلام شده از سوی رئیس ستاد انتخابات کشور، امسال ۵۹۲نفر داوطلب در انتخابات ریاستجمهوری ثبتنام کردند که ازاینتعداد، ۴۰نفر خانم و ۵۵۲نفر آقا بودند. با این حساب کمتر از یکدهم داوطلبان را بانوان تشکیل دادند که باتوجهبه شرایط همیشگی انتخابات در ایران و بسیاری از نقاط جهان، غیرقابل پیشبینی نبود؛ اما اینکه در چنین اوضاع و احوال سیاسی که همچنان تعریف رجل سیاسی در هالهای از ابهام قرار دارد، شجاعی پا به عرصه انتخابات گذاشته، قطعاً بهمنظور رآی آوردن و امید داشتن به تایید صلاحیتش ازسوی شورای نگهبان نیست و این حضور پیام دیگری را با خود بههمراه دارد که قابل تامل و احترام است؛ چراکه پاسخ سخنگوی شورای نگهبان در مورد حضور زنان در ماههای گذشته اگرچه نسبت به سالهای پیش تعدیل شده اما همچنان حکایت از وجود موانع بسیار بر سر راه کاندیداتوری زنان برای انتخابات ریاستجمهوری دارد. سخنگوی شورای نگهبان؛ عباسعلی کدخدایی در گفتوگویی که روز 11 اردیبهشتماه امسال با شبکه خبری المیادین لبنان، داشت، درباره موضوع رجل سیاسی بودن گفت: «بحث رجال که در قانون اساسی آمده شورای نگهبان تاکنون مانع ثبتنام خانمها نشده است؛ اما اینکه بررسی صلاحیت بانوان گرامی در شورای نگهبان انجام میشود مثل بقیه آقایان بررسی میشود؛ البته تاکنون ما چنین وضعیتی را نداشتیم که خانمها صلاحیتشان برای این مسئله احراز بشود؛ اما شورای نگهبان هم هیچگاه مانع ایجاد نکرده برای ثبتنام آنها کمااینکه در ادوار گذشته نیز ثبتنام میکنند مثل بقیه آقایان اسامی و سوابقشان برای شورای نگهبان ارسال میشود و ما بررسی میکنیم و اعلام نظر میکنیم». اگرچه از جمع 40نفر بانویی که امسال ثبتنام کردند، تعداد کثیری از آنان ممکن است صلاحیت احراز چنین سمتی را نداشته باشند؛ اما بهنظر میرسد که بالارفتن آمار حضور زنان در وزارت کشور به اندازه کافی حائز اهمیت است؛ چه بسا که از جمع 552 مرد حاضر نیز جامه ریاستجمهوری برای قامت جمع کثیری از آنان دوخته نشده است. اما حضور پررنگ زنان در این عرصه نیز میتواند به شکسته شدن انحصار مردانه و تابوشکنی در جهت دیدهشدن نیمی از جمعیت ایران بیانجامد که شاید نخستین دستاورد آن را بتوان تغییر نگاه عرفی نسبت به حضور زنان در رأس هرم سیاسی کشور دانست؛ همانگونه که تا چندسالپیش برای حضور در عرصههای اقتصادی و مرتبههای بالای مدیرتی نیز این امکان برای زنان فراهم نبود؛ اما با تلاش و پشتکار بانوان، امروزه این ساختار انحصارطلب اقتصادی مردانه تا حدی فروریخته است و حداقل با دیدن بانویی در بالاترین مرتبه مدیریت یک بنگاه اقتصادی خصوصی دیگر کسی از شدت تعجب انگشت به دهان نمیگیرد. شاید در عرصه سیاست نیز نیازمند چنین تحولی باشیم که بهنظر میرسد حضور پررنگتر زنان تا حدودی میتواند برای ساختن پلههای اول این صعود، کارآمد باشد. ازهمینرو حضور زهرا شجاعی، حضوری قابل اعتناست؛ هرچند خودش گاه این حضور را نوعی فعالیت جناحی عنوان میکند و میگوید: «حضورم در این مقطع تاریخی، نه نمادین و نه تشریفاتی و نه از سر قدرتطلبی، بلکه براساس تکلیف و اقدام هوشمندانه جبهه اصلاحات ایران و پیشنهاد اعضای محترم آن نهاد اجماعساز در معرفی بانوان و درخواست ارائه برنامه، جهت بررسی و ارزیابی آن صورت گرفته است». اما فارغ از اینکه دیدگاههای سیاسی شجاعی را بپذیریم یا نه و تا چه حد موافق مرام و مسلک سیاسی و عقیدتی او باشیم، اهمیت حضور او بیشاز هر چیز، تلاشی برای دیدهشدن زنان در کارزار یک انتخابات سراسر مردانه است؛ تلاشی برای نفس کشیدن در اندک هوای موجود در فضای سیاسی ایران برای زنان؛ تلاشی برای تفسیر رسمی و عملی از واژه رجل سیاسی. در واقع همانگونه که او در بخشی از نطق خود پس از ثبتنام گفت که پا به عرصه گذاشته تا لااقل به اندازه چند خبر در صفحات اول خبرگزاریها از زنان و مسائل آنان بگوید. زهرا شجاعی در سخنان پس از ثبتنام خود در برابر دوربین خبرنگاران گفت: «پا به این عرصه گذاشتم تا هم از تلاش و کوشش زنان ایرانزمین در جهت رفع تبعیضها و استیفای حقوق و تحقق عدالت جنسیتی تقدیر کنم و صدای زنان خاموشی باشم که در نهایت عزت و آبرومندی در حفظ کیان خانواده و رشد جامعه و دستیابی به اهداف توسعه پایدار، متوازن، همهجانبه و درونزا، در انتظار تحقق قسط و عدالت اجتماعی هستند». و بهنظر میرسد که باید این حضور را مغتنم دانست و با حمایت از چنین اقداماتی عرصه را برای دیگر زنان توانا و کاردان باز کرد. هرچند در سالهای پیش نیز مرحومه اعظم طالقانی بهعنوان نخستین زنی که خود را نامزد ریاست جمهوری در ایران کرد، از سال 76 بارها با همین قصد پا به ساختمان وزارت کشور گذاشته بود و گفته بود: «آمدهام تا تکلیف رجل سیاسی را مشخص کنم». تکلیفی که هنوز هم چندان مشخص نیست؛ اما شرایط سیاست امروز جهان و حضور قدرتمند زنان در رأس اداره بسیاری از کشورها، فضا را برای چنین حرکتهایی حتی در ایران مساعدتر کرده است.
سروناز بهبهان