افزایش قیمت خودرو در سالهای اخیر باعثشده تا دقت و وسواس مردم برای خرید این محصول افزایش پیدا کند. از طرفی نوسانات قیمت و گاه افزایش نجومی قیمتها، عدهای را وسوسه کرده تا وارد این بازار شده و با خرید و فروش خودرو، از نمد برای خود کلاهی ببافند و وارد عرصه خرید و فروش خودرو شوند. این افراد که عمدتاً از مختصات بازار خودرو و حتی از ویژگیها و شرایط فنی خودروها و آداب و اصول معامله اطلاعات ندارند، در مواقعی برای خود و خریدار مشکلات عدیدهای بهوجود میآورند. بهمنظور آشنایی بیشتر با بازار خودرو، نحوه انتخاب خودرو، شرایط استاندارد معامله و ... با «شایان حاجی عسکرلی»؛ کارشناس حوزه خودرو و مدیر نمایشگاه اتومبیل شایان همکلام شدیم:
آیا خرید خودرو، کار تخصصی و دشواریست؟
بدون تعارف پیدا کردن و خریدن ماشین آسان نیست. آنهم در شرایط کنونی که قیمتها افزایش پیدا کردهاند و تعویض ماشین بهآسانی سالهای قبل نیست. یک فرد برای خرید یک خودرو علاوهبر بررسی شرایط مالی خود، باید تصمیمات زیادی بگیرد و مؤلفههای زیادی را بررسی کند و قطعاً کسی که از این شرایط آگاهی ندارد، نباید بهتنهایی برای خرید خودرو اقدام کند.
برای خرید خودرو چه فاکتورهایی را باید لحاظ کرد؟
کاربرد خودرو و میزان استفاده از خودرو در شبانهروز دو مؤلفه مهم هستند که باید در خرید خودرو به آنها دقت شود. قطعاً کسی که قرار است از خودرو برای سفرهای داخل شهری استفاده کند با کسی که خودرو را برای مسیر های ییلاقی میخرد، متفاوت است؛ البته این دو از موارد اصلی هستند وگرنه مواردی جانبی دیگری هم باید ملاحظه شوند که برخی از آنها عبارتند از: امنیت، قابلیت اطمینان، اندازه، راحتی، مصرف بهینه سوخت، هزینه، ارزش هنگام فروش، سایز موتور، میزان مصرف بنزین، رنگ ماشین و تعداد کیلومترهایی که از ماشین استفاده شده (درصورتیکه ماشین کارکرده میخرید و ... بخشی از مواردی هستند که قبل از خرید باید به آنها توجه شود و فرد روی آنها مطالعه کند یا با اهل فن مشورت کند.
ماشین صفر یا کار کرده؟ توصیه شما کدام است؟
حقیقت امر ایناستکه ماشین صفر و کارکرده هرکدام شرایط خاص خودشان را دارند و دارای معایب و مزایایی هستند که به شرایط خریدار بستگی دارند. در شرایطی یک ماشین کارکرده با ده سال سابقه از یک خودروی صفر ارزش ریالی و کاربردی بیشتری دارد. اما مواردی هم داریم که خرید خودروی صفر منطقی و به صرفه است. در مجموع هر کدام از این خودروها دارای معایب و مزایا و از طرفی طرفداران خودشان هستند که به عوامل اجتماعی، کارکردی، اقتصادی متعددی بستگی دارد؛ اما باید اشاره کرد ماشین صفر، مقرونبهصرفه است، هزینه جانبی تعمیرات ندارد؛ ویژگیها و امکانات جدیدی دارد؛ از طرفی درمقایسهبا خرید ماشین کارکرده هزینه بیشتری باید پرداخت. افت قیمت هم دارد و به قولی به محض اینکه خودرو را بخرید و آن را از پارکینگ خارج کنید از ارزش خودرو کاسته می شود؛ اما ماشین کار کرده هم شرایط خاص خودش را دارد. ماشین کارکرده از ماشین صفر ارزانتر است؛ ولی از گذشته ماشین و نحوه استفاده از آن توسط مالک قبلی خبر نداریم. هزینههای تعمیرات آن بیشتر است. بااینوجود باید اشاره کرد که انتخاب بین ماشین صفر و کارکرده یک مهارت است و بهعنوانمثال؛ خرید یک ماشین کارکرده از یک آشنا گاهی اوقات از ماشین صفر مقرون به صرفه تر و منطقی تر است.
در بنگاه معاملات خودرو چه اطلاعاتی به خریداران می دهند؟
باید اذعان کنم؛ خریدوفروش خودرو یک امر تخصصی است و علاوه بر نیاز به داشتن آگاهی از مختصات فنی خودروها، تفاوت خودرو با یکدیگر به لحاظ عملکرد، ساختار، هزینه و ... یک بنگاهدار باید همانند یک وکیل دارای اطلاعات حقوقی نیز باشد. ضمن احترام به همه فعالان عرصه خرید و فروش خودرو در سالهای اخیر بهدلیل افزایش قیمت خودرو و سود ناشی از خریدوفروش و واسطهگری افراد بسیاری وارد این عرصه شدند و بهدلیل عدم اشراف به مقولات فنی و حقوقی گرفتاریهای متعددی برای خود و خریداران و فروشندگان خودرو ایجاد کردند.
آیا تست رانندگی خودرو را قبل از خرید ضروری میدانید؟
تست رانندگی اتومبیل مهمترین بخش از خرید است. اگر خریدار تصمیم به تست خودرو دارد باید به تصمیمش احترام گذاشت و حتی می توان بخشی از مختصات ویژگی های خودرو را در تست به خریدار معرفی کرد. خریدار هم می تواند سوالات خود را در زمان تست بپرسد.
خرید خودرو کارکرده چه شرایطی دارد؟
خودروی کارکرده شرایط ویژه ای دارد و خرید آن با خودروی صفر متفاوت است. گرفتن تاییدیه از مکانیک مورد وثوق، نقاش، صافکار برای خرید یک خودروی کارکرده لازم است و باید به خریدار فرصت داد نظر همه معتمدین خود را جلب کند. مگر اینکه بنگاه دار قابل اطمینان باشد و همه مشتریان را به یک چشم نگاه کند. در این صورت خریداران به حرف های بنگاهدار اطمینان می کنند. با این حال به خریداران توصیه می شود خودرو را به مکانیک مورد اطمینان خود نشان دهند تا عملکرد خودرو و تصادفات احتمالی و خرابی رادیاتور و ... را چک کند. خرید کردن با آرامش ذهنی به شما کمک میکند که بهترین معامله را انجام دهید.
به جز موارد فنی و موتوری چه اقدامات دیگری باید انجام داد؟
در خرید خودروی کارکرده باید علاوه بحث موتوری به سایر موارد هم توجه داشت. برف پاک کن، تهویه هوا (در صورت وجود)، بخاری، چراغهای عقب، لامپهای سقفی، داشبورد، چراغ راهنما، صندوق عقب، کیفیت صندلیها، راحتی صندلیها برای مسیرهای طولانی، دید ماشین، کمربند ایمنی، کیسههای هوا، رادیو، سقف اتومبیل و .. که از سالم بودن آنها اطمینان حاصل کنید.
در بحث حقوقی خودروی کارکرده چه اقداماتی را توصیه می کنید؟
قبل از هر چیز توصیه میشود که از انجام معامله خودروی کارکرده در مکانی غیر از بنگاه معاملات خودرو خودداری شود. در گام بعد مدارک خودرو و فروشنده باید را به دقت بررسی کرد. در ضمن؛ قبل از معامله خودرو، حتماً از کامل بودن مدارک شناسایی فروشنده و خودرو مثل کارت خودرو، اصل سند خودرو، برگ معاینه فنی معتبر، پرداخت کامل عوارض شهرداری و بیمه خودرو اطمینان حاصل کنید. دقت کنید خودرو حتماً بهنام طرف مقابل باشد؛ از خرید خودروهایی در رهن شرکت سازنده و یا با پلاک شهرستانهای دیگر و وکالتی و ... حتیالمقدور بپرهیزید. برخی دلالان، خودروها را با سند باز و پلاک نفر قبلی میفروشند! بعضی خودرو را جای طلب از کسی گرفتهاند و خرید این مدل خودروها حتی اگر با قیمت مناسب باشد، به هیچ عنوان توصیه نمی شود.
آیا انجام معامله در هر بنگاهی را صلاح میدانید؟
اگر هدف بنگاهدار کسب سود متعارف باشد، به خریدار اجازه فکر کردن، مشورت و تصمیمگیری میدهد. متاسفانه برخی بنگاهدارها با ایجاد جو روانی و به کار بردن کلمات و عبارات خریدار را در شرایط عمل انجام شده قرار میدهند و سعی میکنند تا معامله سریعتر انجام شود. انجام چنین معاملاتی بهنظر بنده از اعتبار بنگاهدار می کاهد و حتی اگر از این مدل خرید و فروش، منظور خاصی هم نداشته باشد، این رویه صحیح نیست. خریدار چندصدمیلیونتومان پول را وارد معاملهای کرده و حق دارد از تمام جزئیات معامله با خبر باشد و نباید حق مشورت با دوستان و معتمدین را از او سلب کرد؛ بنابراین توصیه میشود؛ حتی المقدور از انجام معامله در بنگاههایی که روی مدیر بنگاه شناخت ندارید خودداری نمائید و درصورت اجبار به انجام معامله در بنگاههای غریبه، حتماً برای خرید یا فروش خودرو از یک نفر اهل فن کمک بگیرید و معامله را در یک جلسه نهایی نکنید.