روز مادر؛ فرصتی برای قدردانی یا جبر نظام سرمایهداری؟!
سروناز بهبهانی
همیشه «روز جهانی مادر» با موجی قابلتوجه از اظهار و ابراز علاقه به مادران را در اشکال مختلف در شبکههای اجتماعی همراه هستیم؛ که مانند بسیاری از پدیدههای نوظهور، مرزهای ایران را هم تحتتأثیر قرار داده و سیل واکنشها به اینروز ازسویِ چهرهای پرطرفدار اینستاگرام و افراد معمولی را شاهد هستیم. بهرغمآنکه هریکازما مادر خود را دوست داریم؛ ممکن است آنطورکه باید، عشق به او را در زیست روزانه عنوان و تکرار نکنیم و عمده فوران احساسیمان را در مناسبتهایی اینچنین خرج کنیم ... البته این تنها یک طرفِ ماجراست؛ شاید عجیب باشد که بدانید، «روز مادر» نیز مانند بسیاری موارد دیگر، در سالهای اخیر، آن ارجوقرب سابق را ندارد و نگاههای آوانگارد و بهاصطلاح سنتشکن، بهنوعی آنرا نهتنها فرصتی عالی برای قدردانی ندانند؛ بلکه با انگهایی نظیرِ «دستاویز سرمایهداری برای خالیکردن جیب عوام»، «جبر تفکر جوامع مردسالار در تلقین ارزشهای سنتی» و ... به آن حمله کنند. نظرسنجی جدید YouGov از 2000 فرد بزرگسال در نُه کشور منتخب نشان داده که بخش بزرگی از اینافراد در برخی کشورها، «روز مادر» را بیشتر یک «دردسر» میدانند که توسط نهادهای تجاری به ما تحمیل شده است تا با فروش محصولات مناسبتی و ارائه خدمات مخصوص، به سودهای هنگفت خود برسند. آنها معتقدند؛ اینکه ناچار «باید» در تنها یکروزِ خاص، عشق و احترام خویش را به مادرمان نشان دهیم، «دردسرساز» است. از میان کشورهای موردبررسی، اینموضوع در هیچجا بهاندازه «دانمارک» حاد نیست؛ جاییکه 61درصد افرادیکه موردپرسش قرار گرفتند، مدعی شدهاند «روز مادر» عمدتاً بهدلیل فشار منافع تجاری برگزار میشود. داستان، در «سوئد» و «آلمان» مشابه است؛ اما این دیدگاهِ رایج و معمول در کل اروپا نیست؛ مثلاً 85درصد از افراد لهستانیِ حاضر در سنجش یادشده، گفتند که «روز مادر»، یک مناسبت ویژه «شایسته» است و براینمبنا؛ آنرا با شادی و رضایت جشن میگیرند. سطوح نسبتاً بالایی از این دیدگاه مشترک را میتوان در «چین» و «هند» نیز یافت. در اینفوگرافیک امروز، تفاوت نگاه افراد در تعدادی از جوامع به برگزاریِ «روز مادر» را مشاهده میکنید.