گزارشی از نشست اضطراری ریاض؛
اتحاد دنیای اسلام حول پیشنهادهای ایران برای پایان بحران غزه
سران ۵۷ کشور عضو سازمان همکاریهای اسلامی در حالی به اضطرار در ریاض عربستان گرد هم آمدند که ۱۰ راهکار پیشنهادی ایران برای توقف جنایات رژیم صهیونیستی در قطعنامه پایانی این نشست منعکس و امیدها در مسیر اقدامی عملی برای مردم بیپناه غزه را پررنگتر ساخت. بهگزارش ایرنا؛ ۷ اکتبر ۲۰۲۳ در تاریخ زمین ماندگار شد؛ نه ازآنرو که جوانان حماس در پی سالها اسارت برای رهایی از زندانی به وسعت غزه علیه زندانبانان خود به پا خاستند، ازآنرو که پسازاین تاریخ، جهان باروی تازهای از خوی وحشیگری رژیمی غاصب آشنا شد. خویی که گرچه پیشازاین بارها جهانیان تصاویر آن را دیده بودند و جمهوری اسلامی ایران آن را تبیین کرده بود اما لازم بود پرده ریا از روی تلآویو بیافتد تا افکار عمومی با دکترین متجاوز این رژیم بیشتر و بهتر آشنا شوند. فاجعهای که اسرائیل در یک ماه گذشته برای مردم بیپناه غزه رقمزده، وجدان جمعی جهان را چنان آزرده است که میتوان گفت لحظات ثبت و ضبطشده از این آزار پیشازاین سابقه نداشته و بعید بهنظر میرسد پسازاین هم موضوعی در این ابعاد روح همه انسانها را از شرقیترین گوشه زمین تا غربیترین آن، چنان شوک زده و غمگین سازد که تصاویر آن ماندگار شوند. سکوت دولتهای غربی مدعی حقوق بشر در کنار فریادهای اعتراضی مردمان این سرزمینها به جنایات رژیم صهیونیستی در حافظه زمین ثبت خواهد شد اما در پی این سبوعیت علیه مردم مسلمان غزه، دلآزردگی مسلمانان قابلدرکتر از دیگر ملتهای جهان است هرچند حتی پیروان نحلههای مختلف هم در داغ کودکان غزه گریستند. درراستای چارهجویی برای پایان دادن به این جنایت، ۵۷ تن از سران کشورهای اسلامی روز شنبه ۲۰ آبانماه به پیشنهاد جمهوری اسلامی ایران در ریاض گرد هم آمدند و دستپر تهران درایننشست و راهکارهای ارائهشده ازسوی آیتالله سید ابراهیم رئیسی که در بیانیه پایانی هم نمود یافت، میتواند تحولات آتی در غزه را وارد فازهای متفاوتتری کند.
آنچه در نشست ریاض گذشت
شهادت چهار هزار و ۴۱۲ نفر کودک، ۳۳۰۰ حمله هوایی، انهدام ۵۱ آمبولانس، تخریب ۱۲۰ مؤسسه بهداشتی، ازکارافتادن ۱۸ بیمارستان و ۴۰ مؤسسه بهداشتی-درمانی اولیه، تنها گوشهای از جنایات رژیم صهیونیستی در نوار غزه است. نواری که از زمین، جغرافیای خاصی اشغال نکرده اما بزرگترین زندان روباز جهان است که این روزها تراژیکترین رویدادها را تجربه میکند. برای پایان دادن به این جنایت، نشست اضطراری کشورهای اسلامی برپا شد. سران کشورهای اسلامی گرچه همگی در مواضعی قاطع، حمایت تمامقد خود را از مردم مظلوم فلسطین ابراز کردند اما چند موضع مشخصاً بیشتر موردتوجه رسانهها قرار گرفت؛ یکی از آنها سخنان رجب طیب اردوغان؛ رئیسجمهوری ترکیه بود. اردوغان گفت که زبان از توصیف آنچه در غزه میگذرد و حمله وحشیانه به بیمارستانها و مراکز عبادی و مدارس قاصر است. سخنان رئیسجمهوری ترکیه بهدلیل روابط نسبتاً نزدیک رژیم صهیونیستی با این کشور اهمیت ویژه دارد و زمانیکه اردوغان از جنون اسرائیل سخن میگوید یعنی بسیاری از پروژههای مشترک تلآویو و آنکارا رو به اضمحلال است؛ اگر نگوییم که نابود شده است. رئیسجمهور ترکیه خواستار آتشبس کلی و نه موقت شد و تأکید کرد که باید درباره سلاحهای اسرائیل تحقیق شود و سران این رژیم تبعات جنگ را برعهده بگیرند. ولیعهد عربستان سعودی هم بهعنوان رئیس دورهای سازمان همکاریهای اسلامی، بر موضع خود علیه اقدامات رژیم صهیونیستی تصریح کرد؛ تأکیدی مؤکد بر این مهم که پیمانهای عادیسازی اشغالگری که ازسوی تلآویو و واشنگتن با جدیت در منطقه در حال پیگیری بود، به تاریخ پیوسته و دستکم امکان اجرایی در قالب پیشین و در زمان کنونی را نخواهد داشت. سخنان امیر قطر هم باتوجهبه اهمیت روابط دوحه و تلآویو قابلتأمل است؛ زمانیکه «شیخ تمیم بن حمد آل ثانی» در ریاض اذعان تلخی کرد و گفت که جامعه بینالمللی در مسئولیت قانونی و اخلاقی خود، جلوگیری از جنایتهای جنگی و کشتاری که به نام دفاع از نفس انجام میشود و در پایان این جنگ، ناکام مانده است. در حاشیه این نشست هم سران کشورهای اسلامی در دیدارها و رایزنیهای مختلف به بررسی ابعاد جنایات رژیم صهیونیستی و تلاش برای پایان دادن به آن پرداختند.
۱۰ مسیر راهگشا برای پایان یک بحران
۱۰ راهکار عملی و اضطراری، آوردهی آیتالله رئیسی به نشست سران کشورهای اسلامی برای پایان دادن به جنایات رژیم صهیونیستی در غزه بود. راهکارهایی که با قاطعیت مورد اقبال کشورهای اسلامی هم قرار گرفت و در بیانیه پایانی این نشست هم منعکس شد.
ضرورت توقف جنایات: مخابره تصاویر دردناک از جان باختن هزاران نفر از مردم بیپناه غزه، بیش از هر موضوع دیگری، توقف این نسلکشی را ضروری میسازد و ازاینروست که هم رئیسجمهوری ایران و هم بیانیه پایانی نشست بر این ضرورت تأکید میکنند. جهان بیش از این طاقت خونهای بیگناهی که در غزه ریخته میشود را ندارد.
حجتی برای بستن مرزها نیست: تراژدی غزه چنان عمیق و چندلایه است که گاهی تبیین و تشریح بُعدی از آن، ابعاد دیگر را به حاشیه میبرد اما آیتالله رئیسی در نشست اضطراری سازمان همکاریهای اسلامی تلاش کرد، در فرصتی که در اختیارش بود به ابعاد اصلی این جنایات پرداخته و راهکارهای کاربردی برای پایان بخشیدن به آن ارائه کند. یکی از مهمترین رنجهایی که مردم غزه درحالحاضر بار آن را بر دوش میکشند شاید در این مصرع از شعر حافظ راحتتر توصیف شود که «فریاد که از ششجهتم راه ببستند»، مردم غزه در محاصرهای عجیب از شرق با قاتلان خود همسایهاند و از غرب و شمال با دریایی که در تصرف همان قاتلان است. تنها راه مانده رفح است که این روزها بر روی آنها بسته است و باز شدن گاهبیگاه آن باری از روی دوش کودکانش برنمیدارد. گذرگاهی که جمهوری اسلامی ایران در نشست ریاض خواستار گشایش آن شده تا اعزام کاروانهای حامل کمکهای انساندوستانه به مردم فلسطین از کشورهای مختلف اسلامی، روانتر و سریعتر پیگیری شود.
خروج فوری نظامی رژیم صهیونیستی از غزه: اسرائیل به هیچ صراطی مستقیم نیست حتی اگر آن صراط را پدرخوانده؛ آمریکا تعیین کرده باشد، مهمترین دلیل این مهم عادت به خوی اشغالگری است. تلآویو نهتنها به مرزهای ۱۹۶۷ وفادار نمانده بلکه به هر بهانهای چشم طمع و اشغالگری به کرانه باختری، بیتالمقدس و غزه و نیز بلندیهای جولان دارد و به هر بهانهای در پی یورش به این سرزمینهاست. آگاهی و آشنایی به این رویه سبب شده است که آیتالله رئیسی محور یکی از ۱۰ پیشنهاد خود را خروج فوری ارتش رژیم صهیونیستی از نوار غزه اعلام کند تا تاریخ برای این بخش از سرزمین تاریخی فلسطین هم مانند دیگر بخشهای آن تکرار نشود.
قطع هرگونه ارتباط سیاسی و اقتصادی با رژیم صهیونیستی توسط کشورهای اسلامی: یکباره شدن مرگ و شیون در روابط میان رژیم صهیونیستی و جهان اسلام، مهمترین راه رساندن این رژیم به انزوای کامل است. سران مسلمان جهان یکبار برای همیشه باید به این نتیجه برسند که رژیمی متجاوز و اشغالگر با سبوعیتی که از خود نشان داد، نه شریک سیاسی و اقتصادی و نه امنیتآفرین است. جمهوری اسلامی ایران بارها این مهم را به شیوههای مختلف به آنها اعلام کرده است اما همانگونه که اشاره شد جهان اسلام برای درک ضرورت آن، یکبار دیگر باید یک ماه گذشته را مرور کند. جنایات در غزه چنان عیان است که در صورت اجرای قوانین بینالمللی ارتش رژیم متجاوز و اشغالگر بهعنوان یک سازمان تروریستی شناخته میشود و دراینصورت تشکیل یک دادگاه بینالمللی برای تعقیب و مجازات سران جنایتکار صهیونیست و حامیان آنها برای روسفیدی جهان در تاریخ زمین اهمیتی ویژه خواهد یافت. تاریخ نیاز دارد تا در خود ثبت کند که صدای مرگ کودکان در جغرافیایی از زمین بلند شد، گروهی آن را شنیدند و برای مقابله با آن اقدامی عملی انجام دادند؛ این نیاز تاریخ را ابراهیم رئیسی در پیشنهادات ۱۰گانه خود مورد تأکید قرار داد تا یادبودی برای آینده انسانیت باقی بماند.
برای غزه: جنایت در غزه با تمام تکاندهنده بودن آن، به پایان خواهد رسید و این پایان آغازی خواهد بود تا مشخص شود کشورهای مدعی و نیز کشورهای اسلامی تا چه میزان به بازگرداندن رگههای زندگی به کالبد این شهر قهرمان و مردمانش متعهد خواهند بود؟ درهمینراستا آیتالله رئیسی پیشنهاد تشکیل صندوقی برای بازسازی غزه پس از جنگ به کشورهای مسلمان ارائه داد و درنهایت وقتی دکترین قدرت و زور در جهان امروز حکومت کند و هیچ قدرتی از پس جنایت برنیاید، پیشنهاد تسلیح مردم فلسطین، در مبارزه با اشغالگرِ جنگافروز قابلتأمل است.
بیانیهای متأثر از پیشنهادات ایران
سران ۵۷ کشور اسلامی در پایان نشست اضطراری خود در ریاض، بیانیهای صادر کردند که محورهای مهم آن حکایت از تأثیر پیشنهادات جمهوری اسلامی در صدور آن دارد. تأکید بر لزوم لغو محاصره اعمالشده علیه غزه و ورود فوری کاروانهای کمکهای بشردوستانه که شامل مواد غذایی، دارو و سوخت به غزه، اتخاذ تصمیمی فوری برای محکوم کردن تخریب وحشیانه بیمارستانها، توقف صادرات سلاح و مهمات به مقامات اشغالگر و نیز اهمیت درخواست از دادستان دیوان کیفری بینالمللی برای آغاز تحقیقات فوری درباره جنایات جنگی و جنایات علیه بشریت توسط اسرائیل در سراسر اراضی اشغالی فلسطین ازجمله بیتالمقدس تأکید کردند. در اغلب بندهای این بیانیه ردپای پررنگی از پیشنهادات رئیسجمهوری ایران دیده میشود که نشانه آشکاری از اثرگذاری غیرقابلانکار تهران بر کشورهای منطقه و جهان اسلام از یکسو و تمایل این کشورها برای اثرگیری از ایران ازسویدیگر است. اکنون زمان آن است که با اجرایی شدن این پشنهادها، در سایه اتحاد دنیای اسلام گامی عملی درجهت حل بحران غزه و پایان تجاوزگری رژیم صهیونیستی و کشتار مردم بیدفاع و مظلوم فلسطین برداشته شود و بهقول آیتالله رئیسی، اجلاس ریاض باید میدان عمل و اقدام فوری برای توقف جنگ در نوار غزه باشد چراکه ملتها از انفعال و بیعملی در برابر قتلعام افراد بیگناه و غیرنظامی دراینمنطقه ناامید و رنجور شدهاند. بههرروی میتوان گفت ایران در سایه پویایی دیپلماسی میدانی دولت سیزدهم تلاش کرده بهدرستی از ظرفیت سازمان همکاری اسلامی و برگزاری نشست اضطراری حداکثر بهره را برای آگاهسازی جهان اسلام و عرب ببرد که نمود آن، هم در سخنرانی رئیسجمهوری و هم در دیدارها و گفتوگوهای دوجانبه وی با همتایان خود ملموس است؛ دیدارهایی که مهمترین آن دیدار با محمد بنسلمان؛ ولیعهد عربستان سعودی است. دیداری که اسرائیل غرق در جنایت برای انجام نشدنش هفتسال تمام نقشه کشید و حالا این دو قدرت جهان اسلام را در یک جبهه و علیه خود میبیند.