دستیار معاون علمی رئیس‌جمهوری:
بیش از 2000 زیرساخت فناوری در کشور داریم
اهمیت «زیرساخت‌ها» در اکوسیستم فناوری و نوآوری چنان عیان است که می‌توان نتایجش را در دهه‌ها، سده‌ها و سال‌های دور مشاهده کرد. اگر زیرساخت‌هایی همچون مراکز نوآوری، کارخانه‌های نوآوری، خانه‌های خلاق، شتاب‌دهنده‌ها و ... به‌خوبی شکل بگیرند و فعالیت کنند، قطعاً فناوران و گروه‌های استارت‌آپی قوی، با ایده‌هایی بکر پا به عرصه می‌گذارند. این، نشان می‌دهد که زنجیره‌ای با چرخ‌های اقتصاد و نوآوری ایجاد شده که پایه‌های آن‌را دانش و فناوری ساخته است؛ هرچه این چرخ با استقامت بچرخد، اقتصاد دانش‌بنیان با قوت بیشتری در ریل قرار می‌گیرد. پرواضح است که اهالی این زیست‌بوم باید در محیطی مختص خود رشد کنند تا این چرخه به‌خوبی حرکت کند. معاونت علمی، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان ریاست‌جمهوری، زیرساخت‌هایی را ایجاد کرده: مراکز نوآوری، کارخانه‌های نوآوری، خانه‌های خلاق، شتاب‌دهنده‌ها و ... ارکان زیست‌بوم نوآوری‌اند و درحدی مورد اهمیت واقع شده که در معاونت علمی، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان ریاست‌جمهوری گروهی جهت سازمان‌دهی آن‌ها گام برمی‌دارند. به‌‌گزارش آنا؛ در رأس گروه، «سید جواد صدری‌مهر» قرار دارد که به‌عنوان دستیار معاون علمی رئیس‌جمهوری در ساماندهی و توسعه زیرساخت فناوری و نوآوری در معاونت علمی، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان ریاست‌جمهوری مشغول است. او می‌گوید: «طی دودهه‌گذشته شاهد توسعه کمی و پرشتاب زیرساخت‌های نوآوری در کشور بودیم. دراین‌سال‌ها، پارک‌های علم‌وفناوری توسعه خوبی داشتند به‌طوری‌که نزدیک به ۱۰۰ پارک علم‌وفناوری در کشور درحال‌فعالیت‌اند. نیز تعداد بالایی شتاب‌دهنده و مراکز نوآوری در دانشگاه و پارک‌های علم‌وفناوری و صنعت فعال شده‌اند. فضای کار اشتراکی در حوزه نوآوری درحال‌توسعه است و این‌ها میزبان فریلنسرها هستند که بسیاری‌ازآن‌ها در حوزه که در حوزه IT برنامه‌نویسی می‌کنند و استارت‌آپ‌هایی را شکل می‌دهند. ازلحاظ کمی طی ۲۰سال‌گذشته رشد جدی داشته‌ایم». وی ادامه می‌دهد: «بیش از 2000 زیرساخت فناوری در کشور داریم که عدد بالا و چشمگیری‌ست. امروز زمان این‌است‌که به این‌حجم از زیرساخت‌هایی که ایجاد شده عمق دهیم. این عمق‌دادن کار جدی ما دراین‌دوره جدید حوزه معاونت علمی، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان است». وی درپاسخ‌به‌اینکه قانون جهش تولید دانش‌بنیان توانسته چگونه زیرساخت‌هایی برای اکوسیستم فناوری فراهم کند؟ توضیح می‌دهد: «وقتی قوانین را با کشورهای دیگر مقایسه می‌کنیم، می‌بینیم قانون جهش یک قانون فوق‌العاده است. براساس این قانون؛ قرار است فضاهایی که در استان‌ها بلااستفاده بوده را برای فناوری استفاده کنند. اتفاق مهمی‌ست؛ زیرا به صنایع اجازه می‌دهد از مالیات آینده‌شان برای تحقیق و توسعه هزینه کنند. شاید در نگاه اول، هزینه در تحقیق و توسعه هزینه‌کردن باشد اما این هزینه عین درآمد است چراکه تولید توسعه و محصولات و بازارهای جدید دراختیار گرفته می‌شود. این‌ها زیرساخت‌هایی‌اند که قانون جهش دراختیار ما گذاشته است». مدت‌زمان کوتاهی‌ست که تعاریف یا معیارهای تأیید زیرساخت‌های زیست‌بوم فناوری و نوآوری کشور تغییر کرده؛ وی درباره این تغییرات می‌گوید: «سعی کرده‌ایم همه مفاهیم را بازتعریف و شفاف کنیم؛ مثلاً یک مجموعه به چه دلیل شتاب‌دهنده می‌شود؟ اگر ایجاد می‌شود عرضه‌محور و فناوری پوش باشد. این شتاب‌دهنده باید فناوری را با ریسک و قبول مخاطرات ایجاد کند و بعد به‌دنبال بازار باشد. این‌موارد نیز درمورد مراکز نوآوری صدق می‌کند. تقاضایی وجود دارد. اگر پارک است، تقاضا در استانی وجود دارد. اگر دانشگاه است، ظرفیت نیروی انسانی و هیئت‌علمی و تحصیلات تکمیلی و آزمایشگاه و کارگاه را درنظر می‌گیرد. اگر سازمان دولتی‌ست، نیازهای سازمان را درنظر می‌گیرد؛ و اگر صنعت است، نیازهای صنعت را درنظر می‌گیرد. براساس‌آن؛ مرکز نوآوری ایجاد می‌کند تا به آن نیازها پاسخ دهد و کاملاً براساس تقاضاست. کارخانه‌های نوآوری نیز فضای عرضه محوری را ایجاد کنند. درواقع، توانستیم چنین ادبیاتی را ساماندهی کنیم». وی درپاسخ‌به‌اینکه آیا این تغییر مفاهیم از کشور موفق خاصی الگوبرداری شده؟ می‌گوید: «خیر؛ بعد از دودهه فعالیت فناوری در کشور دارای تجربه‌های خوبی هستیم که استفاده از آن تجربیات ما را به مدل مناسب خودمان می‌رساند. کار خوبی که انجام دادیم ابتدا تجربه نگاری جدی داشتیم که آن‌ها را ثبت و ضبط کردیم. استفاده از تجربیات افراد قدیمی اکوسیستم (یا به‌شوخی دایناسورهای اکوسیستم) اتفاق مهمی بود که رخ داد و نظر متخصصانی که نسل اول مراکز فناوری را ایجاد و مدیریت کرده بودند و تجربیات فوق‌العاده‌ای داشتند را دراین‌تغییرات وارد کردیم. تجربه‌نگاری، اصلی‌ترین کار ما بود؛ درکنارآن، مدل‌های دنیا و اکوسیستم‌های موفق را هم ریسرچ و بررسی کردیم؛ اما شاکله اصلی تجربیات اکوسیستم خودمان بعد از دودهه بود که بازتعریف شد». وی درادامه می‌گوید: «مراکز نوآوری کاملاً طبق آمایش نیازها و فرصت‌ها شکل می‌گیرند. وقتی می‌گوییم طبق نیاز سراغ المان‌های تقاضامحور می‌رویم یعنی مراکز نوآوری می‌توانند این‌کار را انجام دهند. با چند استان، قرارداد برش استانی امضا کرده‌ایم که تمام امکاناتمان را دراختیار استاندار قرار می‌دهیم؛ مراکز نوآوری را به‌عنوان المان‌های زیرساختی تقاضامحور کاملاً با نیازهای ایران طراحی کرده‌ایم».