آیا بزرگترین ائتلاف نظامی جهان تسلیم تندرویهای «روته» میشود؟
جنگطلبی ناتو؛ ناتوی جنگطلب!
مرد ۵۷ساله هلندی درحالی سکان هدایت بزرگترین ائتلاف نظامی جهان را برعهده میگیرد که با بزرگترین چالشهای این اتحادیه؛ ازجمله جنگ روسیه و اوکراین، ناامنی جهانی و نااطمینانی درمورد رویکرد آینده ایالاتمتحده به این سازمان فراآتلانیکی (با احتمال رویکارآمدن دونالد ترامپ) روبروست.
سرانجام پس از دوسال تأخیر نهایتاً «ینس استولتنبرگ» دبیرکل پیمان آتلانتیک شمالی در ماه اکتبر (مهر) امسال جای خود را به یکی از جنگطلبترین و ضدروسترین رهبران اروپا یعنی «مارک روته» (نخستوزیر مستعفی هلند) خواهد داد. بهگزارش مهدی سیف تبریزی (ایرنا)؛ روته که از سال ۲۰۱۰ توانسته با ایجاد ائتلافهای گوناگون قدرت را بهعنوان نخستوزیر دراختیار داشته باشد، پساز چراغ سبز دولت آمریکا مبنیبر حمایت از وی برای احراز پست «دبیرکلی ناتو»، شرایط را برای کنارهگیری از قدرت در هلند مهیا و خود را آماده بهدستگیری سکان بزرگترین ائتلاف نظامی جهان کرده که گذشتهای سیاه و آیندهای پر از ابهام دارد. یکی از بزرگترین چالشهای روته در ناتو، جنگ روسیه و اوکراین، ناامنی جهانی و نیز نااطمینانی درمورد رویکرد آینده ایالاتمتحده به این سازمان فراآتلانیکی با احتمال رویکارآمدن ترامپ است. از دیگر چالشهای روته که با برعهدهگرفتن این نقش مواجه خواهد بود، چالش حفظ، گسترش و ادامه حمایت متحدان از نبرد بیحاصل ناتو در اوکراین و درعینحال محافظت از ساختارهای ناتو در عدمورود به درگیری مستقیم با مسکو خواهد بود. در 2.5سالگذشته، روته یکی از قویترین حامیان جنگ زلنسکی با روسیه بوده بهشکلی که هلند در دوره نخستوزیری روته، هزینههای دفاعی خود را به بیش از دودرصد از تولید ناخالص داخلی موردنیاز اعضای ناتو افزایش داده و جتهای جنگنده F-16، توپخانه، هواپیماهای بدون سرنشین و مهمات موردنیاز کیف را تأمین و سرمایهگذاری زیادی در آموزش نیروهای نظامی اوکراین ازجمله آموزش خلبانان انجام داده است. وی در توجیه روحیات جنگطلبانهاش در تأمین تسلیحات زلنسکی، بارها اعلام کرده ناتو باید برای مقابله با مسکو قدرتمند باشد و سایر رهبران اتحادیه اروپا مانند «ویکتور اوربان» را که خواهان برقراری صلح و پایان درگیریها در اروپاست، فردی سادهلوح در مقابل پوتین خطاب کرده. روته بهمنظور روسهراسی میان کشورهای اروپایی برای ادامه کمکهای مالی و تسلیحاتی به اوکراین بارها اعلام کرده، پوتین در اوکراین متوقف نخواهد شد و اگر ما او را متوقف نکنیم؛ این جنگ مقدمه جنگی بزرگتر در اروپا خواهد بود. او با همین رویکرد، شکست مسکو در میدان جنگ را برای تأمین صلح در اروپا امری حیاتی میداند. البته گفته میشود این دیدگاههای ضدروسی او از سرنگونی پرواز هواپیمای مسافربری هلند-مالزی که حین درگیریها در منطقه دونباس بر فراز اوکراین در سال ۲۰۱۴ اتفاق افتاد منشأ میگیرد. حادثهای که در آن ۱۹۶نفر از ۲۹۸ قربانی پرواز را شهروندان هلندی تشکیل میدادند و درآنسال هلند مسکو را مقصر اعلام کرد. بهجز دیدگاههای ضدروسی روته، یکی از بزرگترین دلایل اجماع کشورهای عضو ناتو با ریاست مارک روته را توان برقراری رابطه دوستانه وی با ترامپ دانست. در میان سران کشورهای اروپایی در شرایط کنونی شاید روته تنها فردی باشد که توانسته در دوران ریاستجمهوری ترامپ در کاخ سفید برخی مواضع وی را درخصوص ساختارهای ناتو تعدیل کند و ازهمینروی وی را «نجواگر ترامپ» میخوانند اما شاید «ترس» یکیدیگر از عوامل انتخاب دبیرکل جدید ناتو باشد. ترس سران کشورهای اروپایی از بازگشت ترامپ به کاخ سفید و چالشهای که میتوانند با سیاستهای وی درخصوص ساختار و نحوه اداره ناتو و روند جنگ اوکراین در آینده داشته باشند آنان را به انتخاب روته به ریاست ناتو ترغیب کرده است. روته بهعنوان یکی از افرادی که طولانیترین دوره نخستوزیران اروپا را در کارنامه دارد، ظهور و سقوط ترامپ در دور اول را تجربه کرده و ازنظر سران اروپا در شرایط و موقعیت خوبی برای مدیریت احتمالی دور دوم ریاستجمهوری ترامپ قرار دارد. در ادامه واکنشها به ریاست روته بر ناتو، کییف انتصاب روته را تبریک گفت و آندری یرماک؛ رئیس دفتر ریاستجمهوری اوکراین و رئیسجمهوری در سایه این کشور در رسانههای اجتماعی نوشت: رهبری و تعهد شما به اصول دموکراتیک برای آینده مشترک ما بسیارمهم است. ازسویدیگر کرملین درواکنشبه تغییرات ناتو گفت که انتصاب روته چیزی را برای روسیه که هنوز این ائتلاف را دشمن میبیند، «تغییر نمیدهد». دیمیتری پسکوف؛ سخنگوی کرملین گفت: «بعید است که این انتخاب بتواند چیزی را در رویکردهای کلی ناتو تغییر دهد. اکنون، ناتو اتحادیست که برای ما دشمن محسوب میشود». ایننکته را هم باید درنظر داشت: منتقدان روته بیان میکنند وی سیاست خارجی اینکشور را بهمنظور آمادهکردن شرایط و افزایش شانس ریاست بر ناتو بهگروگان گرفته بوده است. در ماه دسامبر، پس از یک مقاومت یکدههای، هلند بهطور ناگهانی ملاحظات خود را درمورد اجازه ورود بلغارستان و رومانی (هردو عضو ناتو) به منطقه آزاد شینگن اتحادیه اروپا کنار گذاشت. ازسویی حمایت هلند از اسرائیل و مشارکت در عملیات ائتلاف بر ضد حوثیها در یمن نیز توسط برخی بهعنوان تلاش شفاف روته برای جلبنظر واشنگتن محکوم کردهاند. بههرحال دوران پرچالشی را میتوان برای دبیرکل جدید پیمان آتلانتیک شمالی با وجود آینده جنگ اوکراین که با برتری روسها درجریان است، کاهش توان کشورهای عضو ناتو درباره کمکهای مالی و لجستیکی به اوکراین و ازهمهمهمتر: رویکارآمدن احتمالی ترامپ در آمریکا پیشبینی کرد.