بهره‌برداری از دو واحد گازی نیروگاه 914مگاواتی شرکت فولادمبارکه
رزیتا توکلی
به‌منظور تأمین بخشی از انرژی موردنیاز خطوط تولید شرکت فولادمبارکه پروژه احداث نیروگاه 914مگاواتی شرکت فولادمبارکه تعریف شد و درحال‌حاضر دو واحد گازی آن به‌ظرفیت اسمی حدود ۶۰۰مگاوات به‌بهره‌برداری رسیده است. حمیدرضا خسروانی‌پور (مدیر اجرای پروژه‌های انرژی و سیالات فولادمبارکه) درتشریح وضعیت اجرا و نیز بهره‌برداری از نیروگاه 914مگاواتی شرکت فولادمبارکه در گفت‌وگویی به مواردی اشاره کرد که می‌خوانیم.
درابتدا لطفاً قدری درباره اهمیت احداث این نیروگاه توضیح دهید.
باتوجه‌به ناترازی حدود ۱۵ تا ۲۰هزارمگاواتی برق در کشور، محدودیت‌های تأمین برق در فصل گرم (نیمه خرداد تا نیمه شهریور) برای صنایع اعمال می‌شود که محدودیت‌ها فقط در سال ۱۴۰۲ منجر به کاهش حدود 700هزارتن تولید تختال و زیان حدود 17هزارمیلیاردتومانی برای فولادمبارکه شده است. باتوجه‌به این‌شرایط و درراستای پایداری تولید، توسعه ظرفیت‌های تأمین پایدار انرژی و افزایش ضریب تاب‌آوری، بررسی‌های کارشناسی جهت احداث نیروگاه در داخل فنس فولادمبارکه از سال 1398 آغاز شد و نهایتاً در اسفندماه سال ۱۴۰۰ قراردادی با شرکت مپنا جهت ساخت نیروگاه به‌ظرفیت 914مگاوات سیکل ترکیبی مشتمل‌بر دو واحد گاز یک واحد بخار و با مبلغ ۴۰۰میلیون‌یورو منعقد گردید. استراتژی تعریف این‌پروژه به‌گونه‌ای بود که ازلحاظ طراحی، نوع تجهیزات و مدل اجرایی، پایبندی فولادمبارکه به مسئولیت‌های اجتماعی و دستورالعمل‌های زیست‌محیطی را در مسیر فولاد سبز نشان داد. خوشبختانه ساختار این نیروگاه به‌گونه‌ای‌ست‌که به اصول یادشده توجه ویژه و کامل شده؛ تاجایی‌که کاهش مصرف آب و عدم آلودگی‌های زیست‌محیطی دو نقطه‌قوت پروژه محسوب می‌شود.
قدری درباره روند اجرای پروژه توضیح دهید.
باتوجه‌به شرایط خاص این‌پروژه و لزوم بهره‌برداری سریع‌تر از آن، کار با سازوکارهای معمول پیش نمی‌رفت؛ پس چابک‌سازی پروژه و استفاده حداکثری از شناوری زیرپروژه‌ها و اقدامات اجراییِ برنامه اصلی پروژه در دستورکار قرار گرفت. مسلماً افزایش سرعت، ریسک‌هایی را با خود به‌همراه دارد که در ابتدای پروژه و بعضاً حین اجرا شناسایی و پاسخ متناسب برای آن‌ها درنظر گرفته شد. یکی از ریسک‌های مهم پروژه، تأمین ایمنی نفرات شاغل در پروژه است؛ چراکه هم‌زمان حدود 700نفر نیرو در قالب ۱۶ شرکت مشغول‌به‌کار بوده‌اند. تجهیزات سنگینِ متنوع و متعدد در پروژه به‌کار گرفته شده و جبهه‌های کاری در مساحتی به‌وسعت ۱۶هکتار به‌صورتی کاملاً انباشته تعریف شده است؛ ازاین‌رو پاسخ مناسب به ریسک‌های ایمنی و عملیاتی، تدوین و جاری شد که نتیجه آن به‌لطف خدا سه‌میلیون‌نفرساعت کار بدون حادثه در روند اجرای پروژه است. از دیگر ریسک‌های مهم این‌پروژه، عدم‌تأمین به‌موقع منابع مالی شناسایی شد که این ریسک نیز به‌خوبی مدیریت شد و حاصل آن انجام پروژه با زمانی کمتر درمقایسه‌با پروژه‌های مشابه است. محل احداث پروژه در برخی بخش‌ها تا هفت‌متر اختلاف سطح دارد. دراین‌زمینه طراحی به‌صورتی انجام شده که کمترین مشکل را برای اجرای پروژه داشته باشیم؛ به‌همین‌دلیل حجم زیادی خاک‌برداری انجام شد. حجم خاک‌برداری این‌پروژه حدود ۱۲۴هزار‌مترمکعب است. در راه‌اندازی نیروگاه سیکل ترکیبی رکورد بتن‌ریزی شکسته شد و در یک‌روز حدود ۱۶۰۰تن بتن‌ریزی انجام گرفت. درمجموع نیز حدود ۶۰هزارتن بتن‌ریزی و ۳۰۰۰تن اسکلت فلزی انجام شد. این‌درحالی‌بودکه در فصل بارندگی و وزش باد شدید نیز کار متوقف نگردید. در اجرای علاوه‌بر پیمانکار اصلی، یعنی شرکت مپنا، از توانمندی حدود 73 شرکت دیگر نیز استفاده شده است. در مقاطعی نیز حدود 900نفر از کارکنان در قسمت‌های مختلف پروژه مشغول‌به‌کار بودند. در مدت اجرای این‌پروژه تاکنون حدود سه‌میلیون‌نفر ساعت کار بدون هیچ حادثه‌ای انجام شده است.
به‌لحاظ زمان‌بندی کارها چگونه پیش رفت؟
همه کارشناسان براین‌باور بودند: اجرای پروژه به بیش از دوسال زمان نیاز دارد؛ درحالیکه اولین واحد گازی پس از گذشت 18ماه و دومین واحد گازی پس از گذشت حدود 20ماه به مرحله بهره‌برداری رسیده و این‌روند درنوع‌خود بی‌نظیر است. با اجرای این‌پروژه روند جدیدی از نیروگاه‌سازی در کشور تعریف و تثبیت شد؛ تاجایی‌که ازنظر زمانی، اجرای این‌پروژه نیز به‌نوعی رکورد احداث نیروگاه در کشور محسوب می‌شود.
نیروگاه سیکل ترکیبی فولادمبارکه از چه نقاط قوت و ویژگی‌هایی برخوردار است؟
امروزه یکی از بزرگ‌ترین دغدغه‌های فولادسازان این‌است‌که احداث کارخانه برمبنای فولاد سبز و به‌صفررساندن کربن، چه در فرایند تولید فولاد و چه در بالادست آن باشد. ملاحظات درنظر گرفته می‌شود تا مشخص گردد در ساخت کارخانه موردنظر باید از چه الگویی استفاده شود؛ همچنان‌که در نیروگاه 914مگاواتی فولادمبارکه از الگوهایی با کمترین مصرف گاز استفاده شده است. باتوجه‌به این سیاست، از توربین‌های نوع کلاس F و مشعل‌های نسل جدید و روز دنیا با راندمان بالا و آلودگی بسیارناچیز معروف به نوع (LNB (Low NOx Burner استفاده شده. همچنین از بویلر بازیافت حرارت (HRSG) جهت تبدیل آب به بخار موردنیاز واحد بخار بااستفاده‌از گرمای خروجی دودکش گازی استفاده شده است که با احداث این بویلر دمای دود خروجی اگزوز نیروگاه گاز از ۶۰۰درجه‌سانتی‌گراد به ۴۰درجه‌سانتی‌گراد کاهش می‌یابد و نهایتاً منجر به کاهش ۴۳درصد مصرف سوخت به‌ازای تولید هر مگاوات انرژی به‌دلیل سیکل ترکیبی‌بودن نیروگاه و عدم‌نیاز واحد بخار به گاز جهت تولید بخار موردنیاز و کاهش میزان تولید دی‌اکسید کربن به‌میزان ۱۵درصد شده است. دراین‌پروژه باتوجه‌به محدودیت‌های منابع آب در اصفهان و هدف‌گذاری فولادمبارکه برای‌اینکه برداشت آب خام خود را از زاینده‌رود به صفر برساند، از کولینگ هیبریدی استفاده شده که باعث کاهش چشمگیر مصرف آب دراین‌نیروگاه شده. مصرف آب نیروگاه شهید کاظمی فولادمبارکه 0.01 سایر نیروگاه‌های قدیمی کشور است.
میزان برق خروجی این نیروگاه درحال‌حاضر چقدر است؟
درحال‌حاضر با به‌بهره‌برداری رسیدن این دو واحد گازی حدود ۴۵۰مگاوات بر ساعت برق در شرکت فولادمبارکه تولید می‌گردد که باتوجه‌به گرمای بی‌سابقه هوا در تابستان سال جاری و ناترازی انرژی، خطوط تولید متوقف نشده و تمامی اهداف تعریف‌شده واحدهای تولید در وضعیت بهتری‌ست؛ درحالیکه سایر صنایع تولیدی با مشکل تأمین برق و توقف خطوط تولید روبه‌رو شده‌اند.