پسرفت در کیفیت چاپ کتب درسی
سیده سعیده موسوی
کتاب یکی از ملزومات ورود دانش‌آموزان به مدرسه است. همه ما از کتاب‌های دوران تحصیل خود خاطره‌هایی داریم. ظاهر کتاب از نقاشی‌ها و عکس‌هایش گرفته تا جنس کاغذ و مقوای آن همگی در شکل‌گیری یک خاطره مشترک از کتب درسی در ذهن ما نقش داشته است. با شروع مهرماه، آغاز مدارس و خرید لوازم‌التحریر، کتب درسی نیز ازطریق مدارس تهیه و به‌دست دانش‌آموزان می‌رسد. حال دراین‌بین هر والد براساس سطح درآمدی، کیفیت لوازم‌التحریر موردنیاز فرزندش را تعیین می‌کند و به‌گونه‌ای آن‌را خریداری می‌کند که ناچار نباشد برای تهیه مجدد آن براثر خرابی مجدداً به لوازم‌التحریر فروشی مراجعه کند. پس سراغ لوازم‌التحریر اقتصادی و باکیفیت می‌رود. با ورود به مدرسه و دریافت کتب درسی داستان جدیدی پیش‌روی دانش‌آموزان باز می‌شود؛ داستان کتب درسی بی‌کیفیت. کتاب‌هایی که هنوز چندروز از مدرسه نگذشته تکه‌تکه شده و ورق‌های آن جدا می‌شود. دربهترین‌حالت ممکن شاید یک‌هفته این کتاب‌ها در دست منظم‌ترین دانش‌آموز دوام بیاورد. کیفیت پایین چاپ کتب درسی دردسرهایی را برای والدین و دانش‌آموزان ایجاد کرده است. والدین برای‌اینکه ورق‌های جداشده براثر صحافی بی‌کیفیت، لابه‌لای کتاب‌ها گم نشود آن‌ها را منگنه کرده یااینکه مجبورند آن‌را سیم بزنند که هرکدام مشکلات خودش را دارد. منگنه زدن کتاب باعث فشرده‌شدن صفحات کتاب می‌شود و گاهی دسترسی به کلمات لای ورق‌های داخلی و خواندن کلمات برای دانش‌آموز سخت می‌شود. ازطرفی سیم زدن کتاب باعث می‌شود بعدازمدتی صفحات منتهی به جلد کم‌کم پاره و جدا شوند. به‌این‌ترتیب از روزهای نخستین مدارس تا روزهای پایانی حسرت داشتن یک کتاب خوب و باکیفیت برای دانش‌آموزان باقی می‌ماند. برای مثال مادری اشاره می‌کرد که روز اول مدرسه فرزندم با خوشحالی کتاب‌هایی که در مدرسه تحویل گرفته بود را از داخل کوله بیرون آورد. به‌محض‌اینکه کتاب را در درست گرفت تا به من و پدرش نشان دهد کتاب از وسط به دونیم تقسیم شد به‌گونه‌ای‌که انگار هیچ چسبی به ورق‌های آن نچسبیده است. یکی‌دیگر از والدین عنوان می‌کند که در حال جلد گرفتن کتاب‌های دخترم بودم که ناگهان یکی از کتاب‌ها ورق‌هایش جدا شد، بدون‌آنکه حتی فرصت ورق‌زدن آن‌ها را پیدا کرده باشیم. اگر گذرتان به مراکز چاپ و کپی در نقاط مختلف شهر افتاده باشد تبلیغاتی با این متن «سیمی‌کردن و منگنه کتاب پذیرفته می‌شود» را خواهید دید. موضوعی پذیرفته‌شده و تقریباً عادی‌شده برای همه آن‌ها‌‌که دانش‌آموز دارند. آن‌ها در کنار تمامی هزینه‌های اول مهر این‌بخش از هزینه را هم برای این‌کار کنار می‌گذارند. پدر یکی از دانش‌آموزان دراین‌باره می‌گوید: وقتی برای منگنه کردن کتاب‌های پسرم به یکی از مراکز چاپی مراجعه کردم دیدم از ساعت‌ها قبل والدین کتاب‌ها را به این‌مجموعه سپرده و در نوبت هستند، بنده هم به‌ناچار کتاب‌های فرزندم را برای چندین‌ساعت در نوبت گذاشتم و ساعت 12 شب توانستم آن‌ها را تحویل بگیرم. این‌مسئله نشانه عدم‌رعایت استانداردهای لازم در چاپ کتاب‌های درسی و کیفیت نامناسب آن‌هاست. باید اذعان شود آنچه به کیفیت چاپ کتاب‌های درسی برمی‌گردد این‌است‌که این‌حوزه با ناکامی روبروست و کیفیت کتاب‌های درسی رضایت‌بخش نیست. آنچه مشهود است این‌است‌که کیفیت چاپی کتاب‌های درسی امروز نسبت به کتاب‌هایی که در گذشته چاپ می‌شد آن‌هم با آن امکانات اندک، پسرفت داشته است.