چشم‌انداز
نقش فناوری «پرینت سه‌بعدی» در اقتصاد چرخه‌ای
پرینت سه‌بعدی به‌عنوان یک فناوری پیشرفته، تأثیر مثبتی بر اقتصاد چرخه‌ای دارد و می‌تواند به‌شکل مؤثری به توسعه «اقتصاد چرخه‌ای» کمک کند؛ که درپیِ کاهش هدررفت منابع، بازیافت و بازاستفاده از مواد و حفظ ارزش مواد و محصولات در چرخه تولید است. به‌گزارش ستاد توسعه فناوری‌های مواد و ساخت پیشرفته؛ «پرینت سه‌بعدی» به‌عنوان یکی از فناوری‌های کلیدی دراین‌مدل اقتصادی شناخته می‌شود؛ زیرا چند ویژگی دارد که باعث می‌شود هم در تولید و هم در مصرف منابع کارآمدتر عمل کند.
۱. کاهش هدررفت مواداولیه
برخلاف روش‌های سنتی تولید که اغلب شامل حذف یا بریدن مواد از بلوک‌های بزرگ‌تر است، تولید افزایشی‌ست؛ یعنی مواد فقط درجایی‌که نیاز است افزوده شده و هدررفت مواد به‌حداقل می‌رسد. در تولید سنتی، برش و ساخت قطعات می‌تواند مقدار زیادی ضایعات تولید کند اما در پرینت سه‌بعدی، ماده لایه‌ای و دقیق استفاده می‌شود. این مزیت باعث می‌شود استفاده بهینه از منابع در خط تولید اتفاق بیفتد و کمترین مقدار ضایعات صنعتی به‌وجود بیاید.
۲. افزایش قابلیت بازیافت مواد
بسیاری از پرینترهای سه‌بعدی نو قادر به استفاده از پلاستیک‌ها و فلزات بازیافتی؛ حتی مواد زیستی هستند. بااین‌رویکرد، دورریختنی‌ها می‌توانند به‌شکل محصولات جدید وارد چرخه تولید شده که دقیقاً درراستای اهداف اقتصاد چرخه‌ای‌ست. مثلاً: برخی از شرکت‌ها از پلاستیک‌های بازیافتی برای تولید محصولات جدید با این پرینترها استفاده می‌کنند که نه‌تنها ضایعات پلاستیکی را کاهش می‌دهد بلکه مواد‌خام موردنیاز برای تولید جدید را نیز کم می‌کند.
۳. تولید در مقیاس‌کوچک
می‌توان تولید سفارشی و در مقیاس‌کوچک انجام داد که به کاهش تولید بیش‌ازحد کمک می‌کند؛ زیرا شرکت‌ها می‌توانند محصولاتی را تولید کنند که دقیقاً مطابق با نیاز مشتریان است بدون‌اینکه نیاز به انباشت کالاهای اضافی در انبار داشته باشند. این فرآیند مصرف منابع کمتر و کاهش ضایعات محصول نهایی را درپی دارد.
۴. طراحی با عمر بیشتر و قابلیت تعمیر
به‌کمک آن، امکان طراحی محصولات به‌گونه‌ای وجود دارد که طول عمر بالاتر داشته باشند و به‌راحتی قابل‌تعمیر و بازسازی باشند. این فناوری به تولیدکنندگان این امکان را می‌دهد که قطعات جایگزین یا قطعات تعمیر محصولات را سریعاً و با هزینه کمتر تولید کنند طوری‌که نیاز به دورانداختن محصول کامل کاهش می‌یابد. مثلاً: در خودروسازی می‌توان قطعات یدکی را به‌جای واردات، به‌صورت محلی با پرینتر سه‌بعدی تولید کرد.
۵. کاهش حمل‌ونقل و انتشار کربن
در روش سنتی، مواداولیه یا محصولات نهایی باید از مناطق مختلف جهان حمل شوند که به مصرف زیاد انرژی و انتشار گازهای گلخانه‌ای منجر می‌شود. با پرینت سه‌بعدی، امکان تولید محلی وجود دارد و قطعات یا محصولات می‌توانند به‌شکل محلی چاپ شوند و نیاز به حمل‌ونقل بین‌المللی و مصرف سوخت کاهش یابد.
۶. طراحی برای بازیافت بهتر
این امکان را می‌دهد که محصولات به‌گونه‌ای طراحی شوند که بعد از پایان عمر مفیدشان قابل‌بازیافت باشند. مثلاً: می‌توان قطعات را به‌گونه‌ای طراحی کرد که راحت‌تر از هم جدا شوند و اجزاء مختلف به‌صورت مجزا بازیافت شوند که به بهبود فرایند بازیافت کمک می‌کند و مواد استفاده‌شده را به چرخه تولید بازمی‌گرداند.
۷. ساخت و تولید مبتنی‌بر تقاضا
به تولید مبتنی‌بر تقاضا کمک می‌کند؛ یعنی تولید تنها درصورت‌نیاز انجام می‌شود که به کاهش مازاد تولید و دورریز کالاها کمک می‌کند. شرکت‌ها می‌توانند سریعاً به نیازهای بازار پاسخ دهند بدون‌اینکه نیاز به تولید انبوه و انبارکردن محصولات باشد
۸. توسعه مواد زیستی و پایدار
فعلاً مواد جدیدی که برای پرینت سه‌بعدی طراحی شده‌اند، شامل مواد سازگاربامحیط‌زیست هستند که می‌توانند به‌راحتی بازیافت یا تخریب شوند. استفاده از آن‌ها در تولید صنعتی می‌تواند به کاهش وابستگی به مواد غیرقابل‌بازیافت و آسیب‌زا برای محیط‌زیست کمک کند.
۹. کاهش انرژی مصرفی در تولید
به‌دلیل‌اینکه فرآیندی افزایشی‌ست و از ابزارآلات سنگین و فرایندهای برش و قالب‌گیری کم‌مصرف‌تر استفاده می‌کند، می‌تواند به کاهش مصرف انرژی در تولید صنعتی و کاهش هدررفت مواد کمک کند.