آبراهه کلیدی «پاناما» و چشم طمع دونالد ترامپ!
چشمداشت «دونالد ترامپ» رئیس‌جمهوری آمریکا به کانال پاناما به‌عنوان یکی از شریان‌های دریایی کلیدی که حدود پنج‌درصد تجارت جهانی را به‌خود اختصاص داده، این آبراهه بین‌اقیانوسی را در کانون توجه‌ها قرار داده است. به‌گزارش الهه طهماسبی بنفشه درق (ایرنا از بخش اسپانیولی تارنمای آر تی)؛ کانال پاناما یکی از اصلی‌ترین کریدورهای لجستیکی برای تجارت بین‌المللی دریایی‌ست. این آبراهه متعلق به کشور پاناما است، اقیانوس آرام و اطلس را به‌هم متصل می‌کند و به کاهش زمان سفر کشتی‌ها کمک می‌کند. این کانال در تنگه پاناما، باریک‌ترین قسمت آمریکای مرکزی قرار دارد و بیش از ۸۰کیلومتر امتداد دارد. برخلاف کانال سوئز که تمام طول خود را در سطح دریا می‌گذراند، کشتی‌هایی که از کانال پاناما عبور می‌کنند ازطریق قفل بالاوپایین می‌روند. این قفل‌ها کشتی‌ها را تا ۲۶ متر بالاوپایین می‌برند تا از اختلاف ارتفاع میان دو اقیانوس عبور کنند. سالانه بیش از ۱۴۰۰۰ کشتی از کانال پاناما عبور می‌کنند که این‌روند، این آبراهه را به یکی از شلوغ‌ترین خطوط کشتیرانی در جهان تبدیل می‌کند؛ در کنار کانال سوئز که ۲۲۰۰۰ کشتی از آن عبور می‌کنند. حدود پنج‌درصد تجارت دریایی جهان از این کانال عبور می‌کند و نزدیک به ۱۷۰ کشور از خدمات آن استفاده می‌کنند. این‌مسیر زمان تحویل کالا از آسیا به سواحل شرقی ایالات‌متحده را کاهش می‌دهد. طی‌کردن فاصله بین این دو مقصد به‌وسیله کشتی ازطریق کانال پاناما ۲۰روز طول می‌کشد؛ درمقایسه‌با ۳۵.۶روز جابجایی ازطریق اطراف کیپ هورن در آمریکای‌جنوبی، ۳۱.۶روز ازطریق دماغه امید نیک در آفریقا یا ۲۹.۵روز درصورت عبور از کانال سوئز. تاریخچه این کانال به قرن نوزدهم بازمی‌گردد، زمانی‌که اولین پروژه‌ها برای ساخت یک کانال مصنوعی بر روی تنگه پاناما پیشنهاد شد و سپس پیشنهاد‌های آلمانی‌ها و فرانسوی‌ها را به‌دنبال داشت. آلمانی‌ها و فرانسوی‌ها در دهه ۱۸۸۰ مرحله مقدماتی برای ساخت آن‌را آغاز کردند، اما پیشرفت زیادی حاصل نشد. تااینکه در سال ۱۹۰۳ و پس از جدایی پاناما از کلمبیا، این‌کشور معاهده‌ای برای ساخت این‌مسیر بین اقیانوسی برای کشتی‌ها با آمریکا امضا کرد و سال بعد، پس از خرید حقوق این‌طرح از فرانسوی‌ها، فرآیند ساخت این‌پروژه آغاز شد. این‌پروژه در مدت ۱۰سال (۱۹۱۴) با هزینه تقریبی ۳۸۷میلیون‌دلار تکمیل شد. از زمان ساخت کانال پاناما و در بیشترِ سال‌های قرن بیستم، مدیریت کانال به‌طورکامل در دست آمریکا بود. در سال ۱۹۷۷، «عمر توریخوس» رهبر سیاسی وقت پاناما و «جیمی کارتر»؛ رئیس‌جمهوری وقت آمریکا، «توافقنامه توریخوس-کارتر» را امضا کردند که به‌موجب‌آن واشنگتن متعهد شد که کنترل کانال را به پاناما منتقل کند. این کانال از سال ۱۹۹۹ توسط کشور پاناما و «اداره کانال پاناما» (ACP) مدیریت می‌شود. ۴۰ درصد از مجموع ترافیک سالانه کانتینرهای آمریکا از کانال پاناما می‌گذرد؛ ارزش سالانه محموله‌های آمریکا ازطریق کانال پاناما به حدود ۲۷۰میلیارددلار می‌رسد. به‌گفته «ریکائورته باسکِس مورالس» مدیر اداره کانال پاناما، ایالات‌متحده مشتری اصلی این‌راه دریایی با ۷۳درصد از مجموع ترافیک کانتینرهای عبوری‌ست. خشک‌سالی باعث افزایش هزینه‌های اضافی برای بهره‌برداری از این کانال شده و این‌موضوع، خشم «دونالد ترامپ»؛ رئیس‌جمهوری آمریکا را برانگیخته است. ترامپ در دسامبر گذشته (اوایل دی‌ماه) گفت که اگر اصول توافق رعایت نشود، واشنگتن خواستار بازگرداندن کانال به‌طورکامل خواهد شد. ترامپ همچنین مدعی شد که این کانال درواقع توسط چین مدیریت می‌شود و این اتهام توسط دولت پاناما رد شد. «خوسه رائول مولینو»؛ رئیس‌جمهوری پاناما با رد ادعاها و تهدیدهای ترامپ اطمینان داد که «هرمترمربع از کانال پاناما و مساحت مجاور آن متعلق به این‌کشور است و همچنان خواهد بود». رئیس‌جمهوری آمریکا پس از تحلیف خود در ۲۰ ژانویه (1 بهمن) باردیگر بر قصد خود برای بازپس‌گیری کنترل کانال پاناما تأکید کرد.