یادداشت
منتخبان خاموش مردم در صنعت خودرو
نرجس بهشتیان
با تمام آنچه از دولتی بودن صنعت خودروسازی گفته میشود، ساز و کار کشور بهگونهایست که میتوان نظارت و کنترل ویژهای در این بخش داشت. مردم هر چهار سال یکبار نمایندگانی را برمیگزینند که در حفظ حقوقشان کوشا باشند چه با وضع قانون در قالب طرح و لایحه، چه با نظارت، تحقیق و تفحص، سوال و حتی استیضاح. در واقع قانونگذار این امکان را به نمایندگان مردم داده است تا علاوه بر سازمان حقوق مصرفکننده، ناظر بر اجرای امور در راستای مصالح ملت باشند. از همینرو در خود مجلس شورای اسلامی کمیسیونهای تخصصی دیده شدهاند که وکلای ملت با توجه به سابقهی علمی، عملی و علاقهی خود در کمیسیونهای تخصصی بهصورت دقیقتر مسائل را رصد کنند. در سالهای گذشته به دلایل متفاوت برخی از صنایع پیشرفت بسیار خوبی را کسب کرده و برخی از آنها مانند خودروساری حتی در مواردی پسرفت داشتهاند. باتوجه حضور 60 سالهی این صنعت در ایران، رشد و پیشرفت آن قابل قبول نخواهد بود. با اینحال جدای از رشد صنعتی مسئلهیی که کمیسیون صنایع و معادن مجلس شورای اسلامی در آن موفق نبوده است بحث حقوق افرادی است که به آنها رای دادهاند تا حافظ حقوقشان باشند. قیمت، خدمات پس از فروش، کیفیت، زمان تحویل و موارد بسیار دیگر از جمله آنهایی است که کمیسیون صنایع و معادن باید به آن در راستای حمایت از شهروندان بپردازد. درحالیکه چند سال پیش پلیس راهور برای گذاشتن برخی الزامات که خودروسازان آن را بهعنوان آپشن حساب میکردند مانند ترمز ABS و ایربگ وارد شد. این کمیسیون تمام قد در دفاع از حق شهروندان ظاهر نشد. در دورهی گذشته هم شاهد حضور قطعات و خودروهای چینی فارغ از کیفیت آنها به بازار داخل بودیم درحالیکه قیمت آنها بسیار بیشتر از کیفیتشان بود. درحالیکه برای فروش خودروهای داخلی بسیاری از مسئولان با اعطای وام و مسائل دیگر با تمام توان مردم را به سمت خرید از خودروسازان داخلی هدایت کردند تاکنون چندین مسئول و یا حتی کمیسیون صنایع و معادن با تمام نیرو در رعایت حقوق مصرفکننده اقدام نکردهاند. چندیپیش عضو کمیسیون صنایع و معادن در مصاحبهای گفته بود: «عراق که بیشترین حجم واردات خودرو را از ایران داشته است به خاطر وضع مقررات دقیق و سختگیرانه در کیفیت، فعلا هیچ خودرویی از ایران وارد نمیکند و صادرات خودرو به عراق قطع شده است.» بسیار جالب است که نماینده مردم درخصوص کاهش صادرات خودروسازان نگران است اما برای مصرفکنندگان میلیونی جامعه در ادوار مجلس چندان جدیت در نگرانی ابراز نشده است. بهطور مثال یکی از گزینههای همیشگی خودروسازان داخلی و سایر مسئولان این حوزه پژو است درحالیکه این خودروسازی بیش از 10سال است بهعنوان تولیدکننده خودروهایی با قیمت پائین و کیفیت نهچندان بالا در اروپا شهرت دارد، هرچند شاید در کشور ما اجازه میدهد که قیمت محصول را ایران تعیین کند و این یک دلیل علاقهی بسیار به این خودروسازی است. در مورد ارائه فیسلیفت و ارتقا تولیدات نیز اعضای این کمیسیون چندان مته به خشخاش خودروسازان نمیگذارند تا آنها در آرامش شیوهی گذشته را ادامه دهند. در اواخر دورهی نهم نیز یک عضو این کمیسیون اعلام کرد : «بهتر است یکبار برای همیشه قیمت خودرو واقعی شود تا مشتریان تاوان ضعف مدیریت خودروسازی را پرداخت نکنند. این حق مشتری نیست که بخواهد تاوان بیمدیریتیهای خودروسازی را پرداخت کند.» اما بهواقع این کمیسیون برای عملیاتی شدن این موضوع چه کرده است؟ درحالیکه اکثر مردم حتی نزدیکان نمایندگان و گاها خود ایشان از خودروی داخلی استفاده میکنند جای سوال دارد که نمایندگان مردم در این مسئلهی مهم به لحاظ گوناگون سکوت کردهاند؟