عربستان؛ کانون جنجـال در خاورمیـانه

عربستان سعودی در سال‌های اخیر در تلاش برای انحراف افکار عمومی از اقدامات موثر ایران در تحولات اخیر خاورمیانه، از تمام سیاست های مزورانه ممکن در این زمینه استفاده نموده است. اقدامات آل سعود گاه مستقیما از سوی ریاض و گاه به صورت غیرمستقیم از سوی افراد و کشورهای وابسته به آن بوده است. عربستان سعودی با ادعای رهبری بر جهان اسلام، در گسترش سلطه خود در خاورمیانه، ایران را مانعی بزرگ برای بلندپروازی‌های منطقه‌ای خود می‌داند. اقدامات آل سعود در حمله به یمن، تحریم قطر، نزدیکی بیش از پیش به رژیم صهیونیستی در جهت مقابله با ایران و محور مقاومت، مداخله در امور لبنان و تقاضای استعفای حریری از خاک عربستان و... تنها گوشه‌ای از اقدامات این کشور در بحرانی نمودن اوضاع خاورمیانه از سال 2015 تا به امروز بوده است. اقدام عربستان در حمله به یمن یک از مواردی است که با تصمیم شتابزده عربستان درمقابله با تهدیدهای احتمالی از سوی حوثی‌های شیعه‌مذهب انجام گرفت. جنگی که قرار بود در عرض دوهفته با پیروزی عربستان و متحدانش پایان یابد بیش از دوسال به طول انجامیده است. در ماه مارس سال 2015 میلادی محمد بن سلمان وزیر دفاع وقت عربستان فرمان حمله نظامی به یمن را صادرکرد. عادل الجبیر سفیر وقت عربستان در آمریکا، در یک نشست خبری از آغاز حملات هوایی سعودی‌ها به یمن و عملیات توفان قاطع خبر داد. او هدف از این حملات به یمن را بازگرداندن قدرت به دولت عبد ربه منصور هادی و مقابله با شورشیان حوثی‌ عنوان کرد. الجبیر اظهار داشت ریاض این حملات را با هماهنگی آمریکا و در قالب ائتلافی متشکل از ده کشور برای مبارزه با حوثی‌ها که شهر جنوبی عدن، پناهگاه رئیس‌جمهور فراری این کشور را محاصره کرده‌‌اند، انجام داده است. او منصور هادی را رئیس‌جمهور مشروع و قانونی یمن خواند که شبه نظامیان حوثی علیه وی توطئه کرده‌اند. براساس نظر کارشناسان از میان همه عواملی که سبب حمله عربستان به یمن گردید، اتحاد حوثی‌های شیعه مذهب با ایران و افزایش قدرت آنان در یمن هم‌زمان با موفقیت مذاکرات هسته‌ای ایران با کشورهای 1+5 ، یکی از مهم‌ترین دلایل حمله عربستان به یمن بود. جنگی که همچنان درگیر آن هستند و به بحرانی انسانی تبدیل شده است. این جنگ فرسایشی علی‌رغم صرف میلیاردها دلار تاکنون هیچ دستاوردی نداشته است. درحال حاضر، جنگ در یمن که یکی از فقیرترین کشورهای جهان عرب است، این کشور را به آستانه قحطی رسانده است. تنش میان روابط عربستان و قطر در سال جاری میلادی و اختلافاتی که منجر به تحریم قطر از سوی عربستان و متحدانش گردید یکی دیگر از سیاست‌های جنجال برانگیز عربستان در منطقه بوده است. یکی از دلایل اختلاف ریاض و دوحه، جنبش جهانی اخوان المسلمین است. حمایت قطر از این گروه و تلاش عربستان برای قراردادن نام این گروه در لیست سازمان‌های تروریستی به یکی از اختلافات جدی ریاض و دوحه تبدیل شد. قطر با استفاده از نفوذ رسانه‌ای خود در سال ۲۰۱۱ و درجریان اعتراضات موسوم به «بهار عربی» به حمایت از جنبش‌های اسلام‌گرا در برخی کشورهای عربی پرداخت. رسانه قدرتمند الجزیره از جنبش اخوان المسلمین حمایت نمود. از آنجائیکه اخوان المسلمین ضد رژیم صهیونیستی و حامی انقلاب‌های مردمی در تمام کشورهای عربی علی‌الخصوص عربستان است، این موضوع سبب خشم ریاض و تل‌آویو گردید. در سال ۲۰۱۳ روابط قطر با مصر پس از به قدرت رسیدن عبدالفتاح سیسی، رئیس‌جمهوری مصر رو به تیرگی نهاد. مصر و برخی دیگر از کشورهای عربی قطر را به حمایت از اخوان المسلمین متهم می‌کردند. این درحالیست که عربستان از دولت جدید مصر حمایت می‌نمود. پس از اعلام قطع روابط دیپلماتیک و توقف حمل و نقل هوایی، دریایی و زمینی چهار کشور عربستان، امارات، مصر و بحرین با قطر، منطقه شاهد تنش گسترده میان اعراب است. این چهار کشور با میانجی‌گری دولت کویت، لیست ۱۳گانه‌ای از خواسته‌های خود را به قطر تحویل دادند که با قبول آن ازسوی قطر محاصره شکسته می‌شد و بارزترین درخواست آنها قطع روابط دیپلماتیک دوحه و تهران ، اخراج افراد مرتبط با سپاه پاسداران حاضر در قطر، برقراری روابط تجاری با ایران در چارچوب تحریم‌های آمریکا، عدم فعالیت شبکه الجزیره، قطع ارتباط با گروه اخوان المسلمین و حزب‌الله لبنان و... برخی از درخواست‌های سیزده گانه بود. آنچه مسلم است این است که عربستان سعودی لزومی نمی‌بیند که قطر سیاست مستقلی در قبال کشورهای منطقه در پیش گیرد. درآمدهای سرشار قطر از منابع گازی، میزبانی جام جهانی 2022و وجود شبکه تلویزیونی الجزیره ازنظر عربستان دلیلی بر بلندپروازی‌های قطر است که سبب شده است تا این کشور میل چندانی به تبعیت از عربستان نداشته باشد. عربستان به کرات ثابت نموده است ، در صورتی که کشورهای عربی خواستار روابطی دوستانه با ایران باشند باید دور عربستان را خط بکشند. ادعای رهبری بر جهان اسلام و منطقه سبب شده است تا ایران خط قرمز روابط عربستان با سایر کشورهای عربی باشد. استعفای سعد حریری در ریاض و اظهارات وی در خصوص ایران و حزب ا... نیز یکی دیگر از اقدامات عربستان در راستای ایران‌هراسی در منطقه و نظام بین‌الملل بود که نه تنها در جهان اسلام با استقبال مواجه نشد بلکه نهایتا عربستان سعودی با پادرمیانی امانوئل مکرون و سفر سعد حریری به این کشور و سپس بازگشت به لبنان موافقت نمود تا بیش از آن خود را مضحکه مجامع بین‌المللی قرار ندهد و ازسیاستی که انتظار داشت به نفع خود بهره‌برداری سیاسی نماید پیش از متضرر شدن رهایی یابد. عربستان سعودی هر ازگاهی با اتخاذ تصمیماتی از این دست برای مدتی نام خود را به‌عنوان قدرت بزرگ منطقه مطرح ساخته و در ادامه با زیر سوال بردن اقدامات ایران در قالب دخالت در امور کشورهای منطقه، سایر کشورهای عربی را نیز با خود همراه می سازد. بدون شک رفتارهای بیمارگونه عربستان در قبال ایران ادامه‌دار خواهد بود و در این مسیر از حمایت‌های همیشگی آمریکا و رژیم صهیونیستی بهره‌مند است. مروری بر تحولات اخیر خاورمیانه ردپای عربستان را در امور سیاسی جهان عرب به خوبی نشان خواهد داد. جنگ و جنجال تنها دیپلماسی دستگاه سیاست خارجی عربستان در طی این مدت بوده است که عدم موفقیت در اکثر موارد را به‌همراه داشته است.