اجاره‌نشینی در جهان امروز چقدر آب می‌خورد؟
مصطفی رفعت
صندوق بین‌المللی پول (IMF) عنوان کرده است که نرخ اجاره‌بها برای خانه‌های مسکونی طی ٥٠سال‌ِ‌گذشته؛ دستِ‌کم در ٤٠ کشور منتخب گزارش این سازمان از اقصی‌نقاط جهان، رشدی بین ٥٠ تا ١٥٠درصد داشته که کمترین آن‌را در کشورهایی همچون لهستان و اسپانیا و بیشترین میزان را در کشورهایی مانند نیوزیلند و اتریش شاهد بوده‌ایم. البته رشد پدیده اجاره‌نشینی در جهان متأثر از عواملی متعدد؛ از‌جمله افزایش جمعیت، کاهش قدرت خرید، نوسانات بازار، وقوع جنگ و درپیِ‌آن شیوع بیشتر مهاجرت و... امری ناگزیر به‌نظر می‌رسد اما گاه این پدیده در یک‌سری کشورها پررنگ‌تر می‌شود. برایِ‌نمونه؛ گزارش ٢٠ جولای ٢٠١٧ مجموعه خبری،تحلیلی اقتصادی CNBC آورده است که ٣٦,٦درصد آمریکایی‌ها در سال ٢٠١٦ خانه خود را اجاره دادند و این نشان می‌دهد، تعداد افراد فاقد خانه طی یک‌دههِ‌گذشته دراین‌کشور روندی افزایشی داشته است. ماجرا تنها محدود به ایالات متحده نیست و موج گرانی مسکن، به‌شدت بازار املاک و مستغلات جهان را دستخوش تغییراتی کرده است. چالش مسکن در کلان‌شهرهای ایران و به‌ویژه پایتخت نیز همیشه وجود داشته و در چندماهِ‌اخیر شاهد اوج‌گیری سریع، بی‌منطق و باورنکردنی قیمت‌ها دراین‌بخش، چه برای خرید و چه برای اجاره هستیم؛ تاجایی‌که براساسِ گزارشِ ٢٤ تیرماه ٩٧ خبرگزاری مهر؛ قیمت هر‌متر‌مربع واحد مسکونی در بسیاری از مناطق پُرطرفدار تهران برای اجاره و رهن یا رهن کامل، از یک‌میلیون و ۸۰۰هزار‌تومان تا بیش‌از دومیلیون‌تومان محاسبه می‌شود؛ این‌در‌حالی‌ست‌که تا اواخر اردیبهشت‌ماه متری ١.٥میلیون و در زمستان سال گذشته متری یک‌میلیون‌تومان ازسویِ موجران و مالکان (به‌استثنایِ محله‌های گران‌قیمت) قیمت‌گذاری می‌شد. دراین‌زمینه، باید به گزارش جالب منتشره ازسویِ روزنامه «ساوت چاینا مورنینگ پست» به‌تاریخِ ٣١ اکتبر ٢٠١٧ اشاره کنیم که آورده است: «بررسی میدانی درموردِ ٢٠٤خانوار هنگ کنگی نشان داد؛ زندگی آنها در آپارتمان‌های کوچکِ به‌گونه‌ای‌ست‌که به هریک‌ازآنها تنها حدود ٤.٥متر فضای تنفس در منزل می‌رسد؛ درحالی‌که طبق قانون اداره خدمات اصلاحی هنگ کنگ؛ هر زندانی در سلول‌های مشترک باید حدود هفت‌متر فضای شخصی داشته باشد تا بتوان گفت از حقوق انسانی برخوردار است! این، نشان می‌دهد که عدمِ‌امکان برای تهیه مسکن مناسب، باعث شده تا مردم این کشور، تن به شرایط نامناسب زیستی دهند». گزارش اخیر نشریه اقتصادی Forbes به‌تاریخِ ١١ جولای ٢٠١٨ آورده است: «اجاره یک‌باب منزل دوخوابه البته بسته به محل انتخابی شما می‌تواند به ارقامی نجومی منتهی شود که شبیه به یک شوخی تلخ است!» این گزارش بااشاره‌به انتشار هفتمین تحقیقات سالانه Deutsche Bank می‌افزاید: «هزینه زندگی در تعدادی از شهرهای جهان چنان سر‌به‌فلک زده که شکل زندگی‌ها در آنجا درحالِ دگرگونی‌ست؛ آمارها حاکی‌از رشد پدیده زندگی اشتراکی دو خانواده در آپارتمان‌ها در شهرهای پرهزینه جهان است. همچنین تنوع قیمت‌ها (و البته سطح درآمد) گاه چنان دور‌از‌هم است که نمی‌توان به‌راحتی گفت که در کدام شهر جهان راحت‌تر زندگی خواهید کرد. مثلاً درحالی‌که اجاره ماهانه در بعضی‌از شهرهای هند ماهی ٣٠٠دلار است، در بعضی از شهرهای آمریکا به سه‌هزار‌دلار می‌رسد و اگر فکر رفتن به محله نسبتاًخوب در هنگ کنگ را دارید، باید به‌این‌فکر کنید که شاید ناچار باشید برای یک‌باب آپارتمان دوخوابه معمولی ماهی ٣٧٠٠دلار بپردازید». آمار امروز را براساسِ گزارش این مرکز؛ به متوسط نرخ اجاره‌بهای آپارتمان‌های دوخوابه در شهرهای منتخب جهان اختصاص داده‌ایم.
١. هنگ کنگ (ماهانه سه‌هزار و ٧٣٧دلار)
٢. سان‌فرانسیسکو (ماهانه سه‌هزار و ٦٦٤دلار)
٣. پاریس (ماهانه دوهزار و ٤٨٣دلار)
٤. لندن (ماهانه دوهزار و ٤١٠دلار)
٥. سنگاپور (ماهانه یک‌‌هزار و ٩٧٤دلار)
٦. توکیو (ماهانه یک‌‌هزار و ٧٤٠دلار)
٧. شانگهای (ماهانه یک‌‌هزار و ٣٤٣دلار)
٨. برلین (ماهانه یک‌‌هزار و ١٦٠دلار)
٩. مادرید (ماهانه یک‌‌هزار و ١٤٨دلار)
١٠. مسکو (ماهانه ٩٩٨دلار)