جایگاه محصولات ارگانیک در سلامت خانواده
سهیلا انصاری
این‌روزها تعداد افرادی‌كه برای حفظ سلامتی، سراغ محصولات ارگانیك می‌روند، بیشتر شده و خانواده‌ها سعی دارند از محصولات ارگانیك در سبد غذایی خانوار استفاده كنند. به‌تازگی در بازارچه شاهپور شعبه روغن‌ها و محصولات ارگانیك راه‌اندازی شده و حال‌و‌هوای خاصی به‌این‌بازارچه كه دارای بافت قدیمی و سنتی‌ست، داده. روغن‌گیری در‌حضورِ مشتری و معرفی محصولات ارگانیك كه دغدغه خیلی از اهالی محل هم بوده؛ با استقبال نسبتاً خوبی مواجه شده است. بسیاری از مشتریان برای اولین‌بار است كه با‌این‌محصولات آشنا شده و به‌تازگی به مصرف‌كنندگان محصولات ارگانیك پیوسته‌اند. آموزش و اطلاع‌رسانی در‌خصوصِ محصولات ارگانیک و آگاهی‌بخشی راجع به اثرات و تبعات بهره‌مندی از چنین محصولاتی در سلامت خانواده و جامعه بیش‌از هر امر دیگری ضرورت دارد. برای كسب اطلاعات بیشتر درباره این محصولات، با محمد قائم‌مقامى (مدیر عرضه محصولات ارگانیك شعبه شاهپور) گفت‌و‌گویی داشته‌ایم.
وی می‌گوید: «برطبقِ تعریف IFOAM؛ محصول ارگانیک به محصولی گفته می‌شود که از مرحله کاشت تا برداشت، هیچ‌‌گونه سمومی نظیر قارچ‌کش‌ها، حشره‌کش‌ها و... برای آن استفاده نشده باشد. این عدمِ‌استفاده از مواد شیمیایی، نگهداری محصول را سخت و به‌تبعِ‌آن، حجم تولید را کاهش می‌دهد؛ اما در‌مقابل، محصول موردِنظر از‌لحاظِ کیفیت و میزان سلامت، در‌حدِ بالاتری از کیفیت نسبت به استاندارد سازمان‌های جهانی غذا و داروست. با‌توجه‌به نکته‌های فوق؛ متوجه خواهیم شد که تولید محصول ارگانیک، هزینه بالایی را برای تولید‌کننده در‌پیش دارد و ادامه این فرایند تا هنگام عرضه خرده در بازارهای دائمی، هزینه نسبتاًزیادی را برای مشتری به‌ارمغان می‌آورد!» اما آیا این هزینه، سودمند است یا نه؟ وی درپاسخ‌به‌این‌سؤال گفت: «از اواسط قرن 19، ما شاهد پیشرفت چشمگیر محصولات ارگانیک در کشورهای جهان اول به‌خصوص ایالات متحده آمریکا بوده‌ایم. آنها با فرهنگ‌سازی، تعریف و معرفی محصولات ارگانیک به شهروندان خود؛ از مدارس و مجامع عمومی تا رسانه‌های روز آن‌زمان، سعی در جایگزین‌‌کردن آن با محصولات شیمیایی فراگیر بودند». قائم‌مقامى در‌ادامه با‌بیانِ‌اینكه محصول ارگانیک، قیمت بالاتری نسبت به محصول شیمیایی دارد، گفت: «برایِ‌همین، این محصولات رشد کمتری را در کشورهای جهان سوم (البته به‌اصطلاح) داشته است». وی ادامه داد: «مردم، به‌دلیلِ تنگدستی یا داشتن نیازهای ضروری غیر‌قابلِ‌دسترس، برای جبران هزینه‌های خود، محصول شیمیایی را جایگزین محصول ارگانیک می‌کنند؛ اما آیا واقعاً این معادله منطقی‌ست؟ آیا جبران هزینه با کاهش کیفیت محصولات خوراکی مقرون‌به‌صرفه است؟ با نگاهی به آمارهای بیماران حال حاضر، به‌راحتی می‌توان صدمه محصولات دارای مواد شیمیایی را در افراد مشاهده کرد». وی افزود: «افزایش سکته‌های قلبی، بسته‌شدن عروق خونی، بیماری‌های کبد و گوارش و... نتیجه استفاده بی‌رویه از مواد شیمیایی و در بیشتر مواقع، نفتی‌ست». قائم‌مقامى افزود: «طبق آمارهای میدانی از مشتریان؛ عده‌ای از آنها با ناآگاهی نسبت به کیفیت محصولات ارگانیک، از محصولات شیمیایی استفاده می‌كردند. پس ابتدا باید به اهمیت اطلاع‌رسانی اشاره كنیم. باید به‌صورتِ سراسری توضیح بدهیم، اطلاع‌رسانی و عرضه محصولات‌مان را مویرگی کنیم. باید هرجای این مرز‌و‌بوم، محصول ارگانیک، به‌دور از هرگونه تعصب مالی؛ عرضه شود اما آیا واقعاً این مهم، به‌دستِ یک‌نفر یا یک‌گروه علمی میسر است؟ مسلماً جواب خیر است؛ چرا‌که باید با حمایت‌های گسترده دولتی و سازمانی، این هدف محقق شود. پس‌از اطلاع‌رسانی، نیاز به تعیین اولویت است. برطبقِ نظر کارشناسان، پزشکان و متخصصان حوزه سلامت؛ مهم‌ترین محصول پراستفاده غیرارگانیک در ایران، روغن‌ها هستند». وی افزود: «سبد غذای خانوار ایرانی، این‌روزها، غنی از روغن‌های غیرارگانیک و صنعتی بوده و مردم، بدون داشتن اطلاعات کافی، از آنها استفاده می‌كنند. البته ناگفته نماند که اطلاع‌رسانی می‌شود؛ اما به‌اندازه کافی فراگیر نیست و در بیشتر مواقع، شهروند، پس‌از ابتلا به بیماری متوجه آن می‌شود. ارائه اطلاعات کامل از محصولات ارگانیک و در مرحله بعد، معرفی دقیق محصولات و اطلاع‌رسانی از مزایای آن، باعث جایگزین‌سازی مداوم با محصولات شیمیایی می‌شود. مثلاً روغن سیاه‌دانه، محصولی‌ست که از زمان‌های دور، در آسیای میانه به‌عنوانِ دارویی برای تسکین درد مفاصل استفاده می‌شد و اطبای وقت، از‌این‌محصول برای درمان استفاده می‌کردند اما امروزه، به‌دلیلِ آگاهی کم نسبت به‌این‌محصولات، شاهد استفاده بی‌رویه از داروهای شیمیایی هستیم». وی ادامه داد: «گزینه دوم، تعیین اولویت است. شهروند نیاز دارد که بداند اگر می‌خواهد محصول ارگانیکی را وارد سبد غذایی خانواده خود کند، مهم‌ترین محصول کدام است؟ جالب است که بدانید کنجد، کلسیمی سه‌برابر شیر دارد! سرشار از آنتی‌اکسیدان‌های طبیعی و به‌ویژه ویتامین E بوده و به‌دلیلِ عدمِ‌جذب بالا؛ باعث سلامت قلب و سیستم عروق می‌شود. از نگاه پزشکان، روغن کنجد، یک ضدِ‌آفتاب طبیعی به‌شمار می‌رود که استفاده از آن باعث محافظت پوست از اشعه‌های ماورای بنفش آفتاب می‌شود. باید بدانیم که نباید به‌هیچ‌وجه از روغن‌هایی که اسید ترانس آنها غیر‌صفر است، استفاده کنیم. تا چندسال اخیر شاهد استفاده از روغن پالم در روغن‌های مایع بودیم و به‌سببِ‌آن، جزو پنج کشور اول سکته‌های قلبی در جهان هستیم. برایِ‌همین، پزشکان این‌روزها روغن‌های کنجد و زیتون بکر را بهترین نوع روغن در سبد غذایی خانوار می‌دانند؛ اما با‌این‌توضیحات بازهم نمی‌توان اطمینان کافی را حتی در‌موردِ این روغن‌ها به‌دست آورد». قائم‌مقامى در‌پایان گفت که با‌توجه‌به این مسائل مجموعه ما برآن شد تا با راه‌اندازی فروشگاه‌هایی در سراسر کشور، اقدام به تولید روغن‌های گیاهی در‌حضورِ مشتری کند. در اینجا، پرسنل ما در‌کنارِ مشتریان، اقدام به روغن‌گیری می‌کنند و مراحل تولید آن‌را از ابتدا تا تولید محصول، به مشتریان عزیز نمایش و توضیح خواهند داد. این عمل، در‌کنارِ تولید سالم و اشتغال‌زایی، با داشتن مجوز‌های لازم از مراجع ذی‌ربط؛ اطمینان قلبی را جهت استفاده از محصولی سالم به مشتری ارائه می‌‌کند.