جنگ روانی را با دروغ‌گفتن اشتباه گرفته‌ایم

یادگار امام‌خمینی باتأکیدبراینکه دروغ یک سم مهلک است، گفت: جنگ روانی را با دروغ‌گفتن اشتباه گرفته‌ایم؛ درحالی‌که اول‌ازهمه خود دروغ‌گو در جنگ بازنده است. آن که خبر دروغ بیان می‌کند، بازنده میدان است؛ چون در بازه زمانی خیلی کوتاهی لو می‌رود. حجت‌الاسلام‌والمسلمین سید حسن خمینی در دیدار با مدیرعامل و جمعی از مدیران، خبرنگاران، تصویربرداران و کارکنان خبرگزاری جمهوری اسلامی (ایرنا)، بااشاره‌به ابواب «معاملات» و «عبادات» در فقه، گفت: در ابواب معاملات که انواع و اقسام تجارت‌ها، رهن، اجاره و وقف مطرح است شاید ۱۰ تا ۱۵ آیه بیشتر مورد استناد در کار نباشد، اما وقتی وارد ابواب عبادات می‌شوید، غرق در روایت است و برای اجتهاد شما باید بتوانید بین اخبار متناقض یا متعارض جمع کنید. مثلاً یک خبر گفته نمازجمعه واجب و دیگری گفته حرام است؛ شما باید بتوانید اثبات کنید آن خبر که گفته نمازجمعه حرام است، منظورش وقتی‌ست که معصوم‌(ع) نیست و آن که گفته واجب است، یعنی وقتی معصوم‌(ع) هست، واجب است. ضمناً جمع روایات شما هم نباید دل بخواهی باشد؛ چون اگر دل بخواهی باشد، هیچ دو خبری متناقض باهم نیستند؛ اما در ابواب معاملات شما باید از دل یک خبر کلی مطلب استخراج کنید؛ دراینجا نوع اجتهاد جمع بین اخبار نیست، بلکه به انتزاع مطلب از خبر واحد است.به‌گزارش محمدمهدی مؤذن (ایرنا)؛ وی به موضوع خبررسانی در دنیای امروز پرداخت و یادآور شد: در دوره‌ای، سازمان‌های جاسوسی دنیا باید جمع‌آوری خبر می‌کردند؛ اما امروز جریانی شکل گرفته که شما باید در فضای کثرت خبر باید تحلیل بدهید و بگویید کدام‌یک از این خبرها درست و کدام غلط است؛ به خبر وزن بدهید و بگویید گوینده کیست؟ حرف چقدر ارزش دارد؟ مثلاً می‌گویند فلانی چندسال‌قبل این‌را پیش‌بینی کرده بود؛ درحالی‌که هزاران‌نفر درآن‌سال هزاران چیز را پیش‌بینی کرده‌اند و یکی‌ازآن‌ها اتفاق افتاده؛ دلیل نمی‌شود درست پیش‌بینی کرده است. سید حسن خمینی افزود: برخی دوره‌های دنیای خبر مثل دوره‌های بحث عبادات است و در یک دورانی مثل جامعه کنونی ما، ممکن است شبیه ابواب معاملات باشد؛ یعنی یک جاهایی مهم است خبرگزاری‌ها خبر به‌دست بیاورند، اما در جایی نیز خبر هست، ولی مهم این‌است‌که آن‌را تحلیل کنند. مثلاً ما نمی‌دانیم بعد از ترامپ چه‌کسی در آمریکا رئیس‌جمهوری می‌شود؛ نه از باب اینکه خبر نداریم بلکه از باب اینکه نمی‌توانیم خبرهای آن جامعه را تحلیل کنیم. وی تأکید کرد: یک جامعه هر دو نوع خبر یادشده را دارد؛ البته هرچه جلو آمده‌ایم جنبه تحلیلی بیشتر و بُعد خبریابی کمتر شده است. یادگار امام اظهار داشت: دوره‌ای که مردم خبر را بشنوند گذشته؛ بلکه امروز مردم خبر را می‌بینند. البته باز گونه‌هایی از اخبار هست که کماکان باید خبرنگار جست‌وجو کند و خبر را استخراج کند. دوره ما دوره کثرت اخبار است و اخبار مهم از شدت زیادت، گم می‌شود. دراین‌شرایط از یک خبرگزاری مثل خبرگزاری جمهوری اسلامی با قدمت ۹۰ساله و سرمایه عظیم، یا امثال آن، انتظار می‌رود هیچ‌وقت درهیچ‌شرایطی دروغ نگوید؛ زیرا در چنین آشفته‌بازاری، اولین شرط «اعتماد» است. وی باتأکیدبراینکه دروغ یک سم مهلک است، گفت: به‌محض‌اینکه یک مجموعه‌ای متهم به دروغ شود، ارزش آن به‌کلی از بین می‌رود. اگر توانست متهم به جانب‌داری هم نشود، خیلی‌خوب است؛ ولی به‌طور عادی هیچ مجموعه‌ای نمی‌تواند از جانب‌داری به‌طور صددرصد مبرا باشد؛ اما دروغ نگوید. سید حسن خمینی ادامه داد: ما جنگ روانی را با دروغ‌گفتن اشتباه گرفته‌ایم، درحالی‌که اول‌ازهمه خود دروغ‌گو در جنگ بازنده است. کسی‌که خبر دروغ بیان می‌کند، بازنده میدان است؛ چون در بازه زمانی خیلی کوتاهی لو می‌رود. البته دروغ‌گفتن هم انواع مختلفی دارد. درزمینهٔ خبر انسان باید حقیقت را بگوید؛ جز حقیقت چیزی نگوید و تمام حقیقت را بگوید. مثلاً ممکن است شما بگویید من زید را دیدم که با چاقوی خونی از خانه عمرو بیرون می‌آمد؛ اما اگر بگویید خون چاقو به‌خاطر قربانی گوسفند بود، تمام داستان عوض می‌شود. اینکه بخشی از حقیقت که قرینه تغییر معناست را نگویید، مصداق دروغ است. وی تأکید کرد: امروزه نیاز ما این‌است‌که شما بتوانید یک جمع‌بندی از خبر ارائه کنید؛ به‌تعبیری ارزش‌افزوده‌ای به خبر اضافه کنید. من باید قانع شوم که چرا باید بین این‌همه خبرگزاری، خبر را از شما بگیرم؟ اول‌اینکه چون از شما سابقه دروغ‌گویی ندیده‌ام. اگر تا حالا دروغ نگفته‌اید، اعتماد من به شما بیشتر از کسی‌ست‌که از او سابقه دروغ‌گویی دارم. دوم‌اینکه به‌سراغ شما می‌آیم، برای‌اینکه شما ارزش‌افزوده‌ای به این اضافه کرده‌اید؛ یعنی یک جمع‌بندی کرده‌اید و بسته‌ای از خبر ارائه داده‌اید. سوم‌اینکه یک پیش‌بینی هم از آینده داشته باشید. اینجا کار سخت‌تر می‌شود و شما به‌اندازه خبرنگار به تحلیل‌گر نیاز دارید. یادگار امام افزود: بعضاً مردم به‌خاطر یک ستون روزنامه‌های دنیا را می‌خرند. خدا آقای دعایی و آقای صابری را رحمت کند. یک مقطعی ما روزنامه اطلاعات را فقط به‌خاطر ستون گل‌آقا می‌خریدیم؛ که بعضاً به‌اندازه یک نصف ستون هم نمی‌شد. یک نویسنده‌ای که آنجا می‌نویسد، ارزش آن رسانه می‌شود؛ یعنی ارزش رسانه به تحلیل‌گران آن می‌شود. بعضی از مجری‌های صداوسیما سرمایه هستند؛ سرمایه یک دانشگاه، هیئت‌علمی آن است. سرمایه یک رسانه کسانی هستند که آنجا قلم می‌زنند یا مجموعه‌ای که آن‌را تولید می‌کنند. وی اظهار داشت: خبرگزاری جمهوری اسلامی یا هر خبرگزاری دیگر اگر بتواند سطح توانمندی‌های خودش را بالا ببرد، از پایه‌های فکری بیشتری در جامعه استفاده کند، پیرامون یک خبر به تضارب افکار بیشتری توجه داشته باشد، بحث‌های مختلفی را بیاورد و بیشتر از یک خبر به یک بسته خبری اتکا کند، آن‌وقت ارزشمند می‌شود. به‌خصوص‌اینکه این خبرگزاری سرمایه خوبی دارد و پشتوانه‌اش به دولت است و افراد مختلف می‌توانند به آن اعتماد کنند. شاید خیلی‌ها نخواهند با یک خبرگزاری خاص صحبت کنند، اما دراین‌مجموعه چنین امکان و فرصتی وجود دارد. وی درپایان بر ضرورت توجه به قدر و منزلت اعضای ایرنا درطول تمام چندین‌دهه فعالیتش تأکید کرد.