«ح» مثل حسرت!

دوران بارداری به اندازه‌ی کافی برای یک مادر شاغل سخت و پراسترس هست؛ اما در سال‌های اخیر و در جامعه‌ی مدرن، این درد شیرین، تلخ‌کامی‌هایی بیشتر را ایجاد کرده که بر نگرانی‌های این زنان افزوده‌است. یکی از دردناک‌ترین اتفاقات زمانی‌ست که زنی بعد از پایان دوره‌ی مرخصی زایمان خود، متوجه می‌شود کارش را از دست داده‌است، آن‌هم در نتیجه‌ی انتخابی که حق طبیعی اوست یعنی مادرشدن! این نگرانی نه‌تنها در ایران که در کشورهای بسیاری، به چالش بزرگ زنان شاغل تبدیل شده‌است و بسیاری از آنها می‌ترسند که لذت بی‌مانند مادرشدن را تجربه کنند. البته در مقابل، کشورهایی هستند که امکانات بهتری را حتی برای این زنان فراهم می‌کنند و از مادرشدن کارمند یا کارگر خود به‌خوبی استقبال می‌کنند. حال، باید دید شانس شما، تولد در کدام‌یک از کشورهای جهان است، کشورهایی که زایمان یعنی خداحافظی با کار یا کشورهایی که مادرشدن مترادف است با دریافت مزایایی بیشتر؟! براساس اصول سلامتی و یافته‌های علمی، زنان پس از هفته‌ی سوم نباید باری بیش از 4.5کیلوگرم را بلند کنند، اما در چند کشور جهان این امکان فراهم است که زنان از همان نخستین ماه‌های بارداری و نه حتی هفته‌های اولیه‌، با تضمین باقی‌ماندن فرصت شغلی‌شان برای دوره‌های بعدی بارداری و زایمان آماده شوند و به‌راحتی از مرخصی زایمان خود استفاده کنند؟ در گزارشی که سایت‌های خبری فردانیوز و افکارنیوز به فاصله‌ی یک روز در مردادماه سال گذشته منتشر کردند، از قول محمدحسن زدا، معاون فنی و درآمد سازمان تامین اجتماعی نوشتند که تحقیقات این سازمان نشان می‌دهد در یک بازه زمانی ۱۸ماهه، ۴۷‌هزار زن پس ‌از گذراندن مرخصی زایمان شش‌ماهه با اخراج روبه‌رو شده‌اند! و این درحالی‌ست که حتی صحبت از نه‌ماهه کردن این مرخصی‌ست. متخصصان می‌گویند که تا 10روز پس از زایمان، سلامت جسمی و روحی مادر، در معرض آسیب است. گردش خون و کنش‌های هورمونی تغییریافته در کنار احتمال وقوع افسردگی زایمان تنها درصدی از اندک از آسیب‌های احتمالی هستند که اگر با فشار مضاعف محیط کاری در کنار تاثیر روانی و جسمی مراقب از فرزند همراه شود، می‌تواند زن را به‌شکل شکننده‌ای از پا در بیاورد. درچنین‌شرایطی، وقتی یک زن شاغل متوجه شود کارش را که در زندگی پرهزینه‌ی امروز یکی از ارکان اولیه و حیاتی ادامه‌ی بقاء او وخانواده‌اش محسوب می‌شود، از دست داده‌است، چه مشکلات مضاعفی را متحمل خواهد شد؟ از سویی نباید فراموش کرد که عموم محل‌های کار حتی فاقد امکانات اولیه مانند اتاق مادر و فرزند هستند یا برای مثال، در کشوری مانند ایران نبود فضاهای بهداشتی مناسب یا استراحتگاهی با دست‌کم یک نیروی پرستاری مناسب در مواقع ضروری می‌تواند به احتمال خطرات آتی برای مادر و فرزند تازه از راه رسیده‌اش در صورت حاضر شدن در محل کار بیفزاید. در آمارهای جهانی یکی از علل کاهش بیش‌از 70درصدی تغذیه‌ی کودک با شیر مادر در میان زنان شاغل، همین موضوع است. در گزارشی از worldatlas در همین زمینه، فهرستی از 95 کشوری که امنیت زنان برای بازگشت ‌به کار، بیشتر فراهم است، منتشر شده که نام ایران هم در رده‌ی 44 و قبل از کشورهایی چون رومانی، ایسلند، چک، بلاروس، انگلستان، بلژیک، اکراین، مراکش، مکزیک و آرژانتین قرار دارد، اما آنچه در گزارش‌های داخلی عنوان می‌شود، واقعیتی تکان‌دهنده است که نشان می‌دهد شرایطی ویژه در این مهم نقش دارند. برای مثال، آیا این مورد در مراکز خصوصی که بیشترین سهم حضور زنان را در نسل‌های جدید و در سال‌های اخیر در زمینه‌ی استخدام برعهده داشته‌اند هم لحاظ شده‌است یا نه؟ قدر مسلم امنیت شغلی برای زنانی که در مراکز دولتی و به‌شکل استخدام دائمی هستند، یا زنانی که به‌شکل دوره‌ای فعالیت دارند مانند معلمین که امکان برنامه‌ریزی بیشتری برای بارداری و برنامه‌ریزی دارند، بیشتر خواهد بود. در میان کشورهایی که بالاترین تضمین برای بازگشت زنان پس از مرخصی زایمان به محل کار و در همان پست شغلی وجود دارد، لوکزامبورگ قرار دارد. بعد از آن به‌نام‌هایی چون گابون، فرانسه، فنلاند و فیجی می‌رسیم. جالب آنکه این مهم در کشورهای توسعه‌یافته هم هنوز به یک حالت ایستایی 100درصد نرسیده و کشورهایی چون، ایتالیا، هلند و اسپانیا هم در رده‌های پایینی هستند.