قمه‌زنی شاخص‌ترین آسیب‌زایی عزاداری امام حسین(ع)
شیخ علی واشقانی
اواخر ماه ذی‌الحجه سطح شهر و دیوارها و مساجد و حسینه‌ها و تکیه‌ها نمایان می‌شود. از کتیبه‌های مذهبی که حاکی پیام‌های ایثار و شجاعت امام حسین(ع) خواهند بود که در این موضوع هنجارها و ناهنجار که همان بایدها و نبایدها به درستی باید شناخته شوند که عزاداری امام حسین معرفت می‌خواهد تا این که عارفانه و خالصانه نیز از دهه محرم تکریم شود که از اساسی‌ترین شرح وظایف مسئول هئیت و یا واعظان هئیت حفظ قداست مجلس عزداری حسین (ع) است که آنچه با نگاه اسلام و ائمه اطهار و عقل و ادب فاصله دارد از ناهنجاری‌ها یا قمه‌زنی شاخص‌ترین آسیب‌زایی عزاداری امام حسین باید منع شود که این عمل قمه‌زنی هیچ جایگاه دینی و عقلی ندارد بلکه این حرکت از اندیشه کسانی سرچشمه می‌گیرد که علم و ایمان مکفی ندارند که از این طریق آب به کاسه دشمنان با دست مقدس مأب‌های دینی یا افراطیون ریخته می‌شود که فکر می‌کنند این عزاداری صحیح برای حسین مجاهد تمام فصول است که علاقه‌مندان به این موضوع وهن و قبیح در عزاداری خود تجدیدنظر کنند و از خواب جهالت و غفلت تا فرصت است بیدار شوند که خداوند کسانی را که توبه کنند و خود را اصلاح کنند مورد لطف و عنایت خواهد داشت که هر فعلی دارای تعریف و محدوده مشخصی است که این تعریف یا از ناحیه شرع مقدس معین شده است و یا عقل و عرف بریا آن محدود معین می‌کند. در اینجا باید محدوده عزاداری توسط شرع یا عقل معین شود.بنیانگذار جمهوری اسلامی ایران در این باره چنین می‌گویند.
در اینجا هم باید (در خصوص عزاداری و مجالسی که به نام امام حسین(ع) برپا می‌شود، سخنی بگویم ما و هیچ یک از دینداران نمی‌گوییم که با این مراسم، هرکسی هر کاری می‌کند. خوب است، چه بسا علمای بزرگ و دانشمندان بسیاری از این کارها را ناروا دانسته، و از آن جلوگیری کرده‌اند) اما در مورد قمه‌زنی باید گفت که هیچ دلیل شرعی که بتوان با آن، این عمل یا اعمال شبیه به آن را به عنوان عزاداری و جزع برشمرد، موجد نیست. ضمن آنکه از برخی روایات نیز می‌توان این گفته را تائید کرد، چنانچه جابربن عبداله انصاری می‌گوید: از امام باقر(ع) درباره جزع سوال کردم حضرت فرمودند: شدیدترین مرتبه جزع عبارت است از فریاد همراه با وای گفتن و زدن بر صورت و سینه و هرکس نوحه‌گری برپا کند، به طور حتم صبر را رها کرده که در غیر صبر قرار گرفته است.
با این بیان، با قاطعیت می‌توان که از دیددگاه شرع، قمه‌زنی و اعمال شبیه آن را نمی‌توان به عنوان گونه‌ای از عزاداری و جزع به حساب آورد، زیرا (لطم) است، که معنای بسیار متفاوتی با قمه‌زنی دارد. بسیاری از افرادی که به این‌گونه اعمال دست می‌زنند، ادعا می‌کنند که مصیبت امام حسین(ع) چنان در آن‌ها ایجاد حزن و اندوه می‌کند که عنان عقل خود را از کف می‌دهند و از خود بیخود شده، به قول خودشان، دیوانه امام می‌شوند با این ادعاها، در کمال هم بالاتر است، زیرا ائمه با آنکه با علم الهی خویش همیشه ناظر آن وقایع بودند. هیچ جزیی از آن‌ها به دست نیامده است که این‌گونه حرکات و رفتار را حتی در سطح کوچک‌تری انجام داده باشند. حتی امام حسین(ع) در شب عاشورا، از حضرت زینب خواست تا پس از وی گریبان پاره نکند و صورت نخراشد و فریاد نکشد، این افراد باید بدانند که قیام عاشورا قیامی نیست که هدف آن تحویل دادن آدم‌های دیوانه نعوذبالله و انسان‌های احساسی و فاقد ایمان و عمل به جامعه باشد، بلکه هدفی بسیار بزرگ‌تر و با ارزش‌تر در آن نهفته است و آن عقلانیت، آزادگی و عزت و شجاعت و ایثار و فداکاری و تعاون و محبت و وصل فصل‌ها و متعالی خداشناسی و الگو دانستن فرهنگ ائمه اطهار در طول تاریخ برای زیستن مجاهدانه و زندگی کردن مومنانه‌تر است.که هرگاه فعل و امر جدیدی که جزء دین بودن آن ثابت نشده باشد، به سبب وهن و تضیف دین شود، به یقین انجام آن فعل حرام است و باید از انجام آن پرهیز شود، قمه‌زنی نیز از امور اختراعی است که هیچ‌گونه سابقه‌ای در عصر ائمه (ع) و حتی قرون نزدیک به آن را نداشته است.
شهید مطهری در این خصوص می‌گوید: قمه‌زنی و بلند کردن طبل و شیپور، از ارتدوکس‌های قفقاز به ایران سرایت کرد و چون روحیه مردم برای پذیرفتن آن‌ها آمادگی داشت، همچون برق در همه جا دوید.باید گفت به مقتضی یادآور می‌شویم که به نگاه مروجین دین و به قلم صاحبان کتاب‌های تاریخی اسلامی و مراجع تقلید و ف فقها و گویندگان عالم به تاریخ ایام محرم (والسلام) توجه نمود که تذکر برای مومنین دارای منفعت است.و در این خصوص از صاحب مبلغین دین سوال شود که در نتیجه عزاداری مفید خواهد بود که آسیب‌های جامعه را دفع کند و امید رستگاری و کمالات جامعه اسلامی را در رکاب ولایت نیز هدایت کند همچنان که حضرت عباس در رکاب ولایت با تمام وجود مقاومت کرد و به شهادت رسید که بدیهی است پیروزی ایران در استقرار نظام اسلامی و مدیریت هشت سال در جنگ تحمیلی و انسجام و وجدست در پرتوی معنویات حضرت امام خمینی(ره) و رهنمود مقاتم معظم رهبری با اقتداء به رسالت امام حسین(ع) ایران اسلامی همچنان مقتدرانه نیز در تاریخ خود را یافت، که پس از پیروزی انقلاب اسلامی جریانی تحت تاثیر محافل روشنفکری در ایران شکل گرفت که با عزاداری حسینی به صورت سنتی، به مخالفت پرداخت. بنیانگذار جمهوری اسلامی در مقابل این تفکر با شدت و حدت ایستادند و طی چند سخنرانی به تبیین نقش مجالس عزای حسینی در حف ظو بقای مکتب تشیع پرداخته و ضرورت برگزاری مرسام عزاداری به همان شیوه سنتی را مورد تاکید قرار دادند. با گسترش برخی مظاهر آزار جسمانی در مراسم سوگروای امام حسین(ع) و امکان بهره‌برداری دشمنان از این رفتارها، ایشان با صدور حکمی از قمه‌زنی نهی و جواز شبیه‌خوانی را مشروط عدم وهن اعلام فرمودند. مقام معظم رهبری فرمود: قمه‌زنی علاوه‌بر اینکه از نظر عرفی از نظر مظاهر حزن و اندوه محسوب می‌شود و سابقه‌ای در عصر ائمه(ع) و زمان‌های بعد از آن ندارد و تائید هم به شکل خاص یا عام از معصوم (ع) در مورد آن نرسیده است، در زمان حاضر موجب وهن و بدنام شدن مذهب می‌شود، بنابراین در هیچ حالتی جایز نیست و چنانچه در این مورد نذری وجود داشته باشد، نذر واجد شرایط صحت و انتقاد نیست.
مسئول هئیت متوسلین به امام رضا (ع)