Global Wealth Migration Review 2019 منتشر کرد؛
نقشه جهانی تقسیم ثروت در سال 2028
مصطفی رفعت/همانطورکه توزیع ناعادلانه ثروت بین مردم یک جامعه وجود دارد، عدم برابری دراینزمینه بین کشورها هم قرنهاست که بهعنوانِ یکی از شاخصهای طبقهبندی لحاظ میشود و در سادهترین تعریف، آنها را به ممالک دارا و ممالک ندار یا غنی و فقیر تقسیم میکند. آدام اسمیت (اقتصاددان و فیلسوف اسکاتلندی) در مهمترین اثر خود یعنی «ثروت ملل» که در آن به ماهیت و علل افزایش ثروت جوامع مختلف پرداخته؛ میگوید: «هرجا ثروت انبوهی وجود دارد، نابرابری بیداد میکند!» این مسئله طی سالهای متمادی به یکی از عوامل بهرهکشی و استثمار جوامع فرودست تبدیل شده و از کشورهای برخوردار، مهرههای تعیینکننده وضعیت حال و آینده جهان یا بهعبارتی ابرقدرت ساخته است.
گزارشهای مختلفی از ردهبندی کشورهای ثروتمند بهانتشار رسیده و معمولاً در این فهرستها به اسامی ثابتی برمیخوریم که تنها گاهی بهعللی گذرا، ترازشان در صف بالاترینها بههم میخورد. بااینحال، جهانِ درحالِتغییر میتواند بازیهایی با نتایج غیرمنتظره هم در آیندهای دور یا نزدیک داشته باشد. مثلاً، طبق گزارش مجموعه دادهپرداز Visual Capitalist؛ نقشه ثروتمندان جهان در سال 2018، همانی نبود که در سال 2008 عنوان شد. ردهبندی کشورها براساسِ میزان ثروت را البته میتوان به نوع دیگری هم انجام داد که اینفوگراف امروز، به آن اشاره دارد؛ از میزان سرمایههای شخصی صحبت میکنیم؛ اینکه هر کشور چهتعداد «سوپرثروتمند» دارد و داراییهای آنها چطور میتواند کشورشان را در این قیاس، به رتبههای بالاتر ارتقاء دهد. درواقع، وقتی از کشورهای غنی صحبت میکنیم، منظورمان الزاماً همیشه میزان منابع طبیعی یا آوردههای مالی ناشی از صادراتشان در سطح بینالملل نیست؛ کمااینکه جوامع با منابع غنی داریم که در جمع ممالک توسعهیافته قرار نمیگیرند و حتی بعضاً مردمشان عملاً کمبرخوردار یا فقیر محسوب میشوند. پیمایش 2019 Global Wealth Migration Review که توسط کارشناسان مجموعه معتبر بانکداری AfrAsia در کشور جزیرهای «موریس» انجام شده؛ به این پرداخته که میزان دارایی این ابرثروتمندان، ظرف یکدهه یعنی از سال 2018 تا سال 2028 چه تغییری خواهد کرد؛ این داراییها نیز مشتمل بر پول نقد، سهام و سود سرمایهگذاریها (البته منهای بدهیها و دیون) است. پیشبینی این گزارش برمبنایِ رصد روند سالهای اخیر؛ حاکی از افزایش قابلِتوجه ثروتهای شخصی در دو کشور «هند» و «چین» است؛ بهطوریکه گفته میشود در سال هدف (2028)، شاهد رشدی سهرقمی خواهند بود. بهعبارتی، ثروتمندان هندی با 180درصد رشد سرمایه، درآنزمان جایگاه نخست بهلحاظِ بهبود سطح رونق را بهخود اختصاص خواهند داد و بعدازآنها، چینیها با رشد 120درصدی در جایگاه دوم میایستند. اگر بخواهیم تداوم مثبت این ماجرا را درنظر بگیریم، تا اینجای کار، چین طی یکدهه گذشته، بهترین بهبودیافتگی فضای کسبوکار و انباشت سرمایه را تجربه کرده است. وضعیت در اروپا آنقدر مطلوب دیده نمیشود و نرخ رشد برای بریتانیا، آلمان، فرانسه و ایتالیا طی 10سال آینده، تنها 10درصد، پیشبینی میشود؛ درحالیکه این وضعیت برای ثروتمندان آمریکایی تا 20درصد و برای همتایان کاناداییشان، تا 30درصد تخمین زده شده. استثناء قابلِتوجه دراینبین، «استرالیا» خواهد بود که انتظار میرود با 80درصد افزایش، خود را به رتبههای بالای جدول بکشاند و از بهترینهای اروپا نیز پیشی بگیرد. میزان ثروت شخصی در ایالات متحده آمریکا درحالِحاضر، 60.7تریلیوندلار برآورد شده که در سال 2028 از مرز 72.8تریلیوندلار خواهد گذشت؛ بااینحساب، این کشور درآنزمان نیز مقام اول چنین فهرستی را خواهد داشت.
حالا بیایید زاویه دیدمان را عوض کنیم؛ اینبار، سرانه افراد و بُعد جمعیتی را در ردهبندی کشورهای ثروتمند لحاظ خواهیم کرد. وقتی پای سرانه فردی درمیان باشد، ماجرا دیگر کاملاً جنبه رقابتی پیدا نخواهد کرد. نام «موناکو» به گوشتان خورده؟ جغرافیای شاهزادهنشینی بهمساحتِ دوکیلومترمربع که لقبِ دومین کشور کوچک جهان را هم یدک میکشد و در دریای مدیترانه در نزدیکی سواحل جنوب فرانسه واقع شده. البته درمیان القاب و ویژگیهای منحصربهفرد این مُلک باید به خاصیت آهنرباییاش در جذب ثروت نیز اشاره کرد؛ بهطوریکه از آن بهعنوانِ «بهشت ثروتمندان» نیز نام میبرند. سرانه ثروت شخصی در این سرزمین، به 2.1میلیوندلار میرسد که یعنی هریک از 38هزار و 695نفر این کشور بهتنهایی 10برابر ثروتمندتر از هر فرد ساکن در آمریکای شمالی یا اروپاست! ازایننظر، سومین کشور اروپا یعنی شاهزادهنشین «لیختناشتاین» نیز در رده دوم قرار میگیرد؛ سرزمینی که بین سوئیس و اتریش واقع شده و یکی از بالاترین امتیازها را بین کشورها بهلحاظِ سطح زندگی داراست؛ سرانه ثروت شخصی در آن دیار به رقم 786هزاردلار میرسد. البته باید توجه داشت که همچون «موناکو» جمعیت این کشور نیز زیر 50هزارنفر است. گفتنیست؛ سه کشور استرالیا، کانادا و آمریکا، در نگاه کلی و با درنظرگرفتن هردو فاکتور یادشده در این گزارش (یعنی سرانه ثروت شخصی و تعداد ثروتمندان و داراییهایشان) بهواقع، اولینهای این نوع نگاه به تقسیم ثروت در جوامع هستند.