به‌میزبانی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری برگزار شد؛
همایش ملی راهبردهای مدیریت منابع آب و چالش‌های زیست‌محیطی
عباسعلی کوشکی
دومین همایش ملی راهبردهای مدیریت منابع آب و چالش‌های زیست‌محیطی به‌صورت مجازی و به‌میزبانی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری برگزار شد. حسینعلی ابراهیمی کارنامی؛ مدیرکل حفاظت محیط زیست مازندران در‌این‌همایش، ضمن تقدیر از برگزارکنندگان آن، از تشکیل کانون ریزگردها در این استان خبر داد و گفت: «۲۵درصد خلیج گرگان و تالاب میانکاله در ضلع غربی شهرستان‌های گلوگاه و بهشهر کاملاً خشک شده است». وی بابیان‌اینکه کانون ریزگرد درحال تشکیل‌شدن در منطقه است، افزود: «یکی از زیستگاه‌های مهم پرندگان کشور و منبع تأمین‌کننده آب‌های زیرزمینی منطقه درحال ازبین‌رفتن است و این اتفاق تبعات منفی فراوانی در آینده خواهد داشت». مدیرکل حفاظت محیط زیست مازندران ادامه داد: «همه مسئولان این خطر بالقوه را با تمام وجود احساس می‌کنند، اما با وجود مصوباتی که برای احیای تالاب میانکاله در استانداری داشتیم، اراده‌ای برای احیای تالاب و خلیج گرگان وجود ندارد». ابراهیمی گفت: «محیط زیست استان تمام تلاش خود را کرد تا با حفر کانال و لایروبی رودخانه‌های منتهی به خلیج گرگان از منابع مستقیم و هم‌جوار، آب موردنیاز تالاب را تأمین کند، اما ناهماهنگی‌ها، سدی بر روی این طرح‌ها شده است». وی افزود: «با وجود مصوبات اختصاص آب از سدهای بالادست برای احیای تالاب میانکاله، امور آب اعلام کرده است فقط می‌تواند آب‌های نابهنگام را از رودخانه‌های دوردست به این کانال‌ها منتقل کند که بعید است این اتفاق بیفتد». مدیرکل حفاظت محیط زیست مازندران بااشاره‌به‌اینکه وجود چاه‌های غیرمجاز در استان، گفت: «۱۴۷هزار‌حلقه چاه در استان وجود دارد که ۶۰هزار‌حلقه بلاتکلیف و عمدتاً فاقد پروانه و غیرمجاز هستند». ابراهیمی بابیان‌اینکه برداشت بی‌رویه از آب زیرزمینی ضربه سختی را به کیفیت و کمیت آب‌های منطقه زده است، افزود: «فقط ۳۵۰حلقه چاه غیرمجاز در ۱۰سال‌گذشته پلمپ شدند و این نشان می‌دهد تلاش کافی برای مسدود‌کردن چاه‌های غیرمجاز در استان انجام نمی‌شود». وی کُند‌بودن طرح نصب کنتور هوشمند بر روی چاه‌های کشاورزی را نیز از مشکلات دیگر حوزه آب اعلام کرد و ادامه داد: «طرح نصب کنتورهای هوشمند برای مدیریت مصرف آب چاه‌های کشاورزی، بسیار کند اجرا می‌شود و نصب کنتور بر روی حدود یک‌هزارحلقه چاه نیز نشان می‌دهد هیچ اقدام جدی دراین‌خصوص انجام نشده است». مدیرکل حفاظت محیط زیست مازندران با انتقاد از صدور مجوز برای چاه‌های غیرمجازی که قبل از سال ۱۳۸۵ حفر شده بودند، گفت: «هنوز هیچ منطقی برای وضع این قانون ارائه نشده است تا دغدغه‌مندان حوزه محیط زیست را اقناع کند». ابراهیمی همچنین بااشاره‌به دپوی زباله‌های استان در ۲۷سایت رسمی و چند سایت غیررسمی، گفت: «در هیچ‌کدام از این سایت‌ها اصول دفن بهداشتی رعایت نمی‌شود و روزانه صدها‌مترمکعب شیرابه وارد سفره‌های آب زیرزمینی می‌شود». ابراهیمی گفت: «برای حل این مشکل بخش خصوصی اولین واحد تصفیه خانگی را مردادماه ۹۸ در تنکابن بهره‌برداری کرد، اما اراده‌ای برای ادامه کار در دستگاه‌های اجرایی وجود ندارد». مدیرکل حفاظت محیط زیست مازندران افزود: «میانگین تصفیه فاضلاب در کشور ۵۰درصد و در مازندران ۱۲ تا ۱۳درصد است». وی بابیان‌اینکه فقط شش شهر استان تصفیه فاضلاب‌های خانگی دارند، گفت: «در این شهرها نیز حدود یک‌سوم تا یک‌چهارم جمعیت تحت‌پوشش این طرح قرار دارند». مدیرکل حفاظت محیط زیست مازندران کندی اجرای طرح جمع‌آوری فاضلاب خانگی را عقب‌افتادگی تاریخی نام برد و ادامه داد: «ورود پساب‌های خانگی و شهری پهنه آبی دریای خزر و تالاب‌های مازندران را با خطر جدی مواجه کرده، اما با وجود حساسیت‌ها به این حوزه نیز توجه کافی نشده است». ابراهیمی، وضعیت فعلی محیط زیست درخصوص آب‌وخاک را نامطلوب دانست و گفت: «برای حل این مشکل نیاز به اراده جمعی وجود دارد و دستگاه‌های متولی بهداشت و درمان در اجرای ماده ۳۶ مدیریت پسماند در این بخش کوتاهی جدی کردند». مدیرکل حفاظت محیط زیست مازندران بابیان‌اینکه این نهادها ابزارهای قانونی برای اجرای وظایف خود دارند، افزود: «انتظار می‌رود شبکه‌های بهداشت و درمان بعد از پایان شیوع کرونا به‌طورجدی به وظایف خود دراین‌خصوص عمل کنند». مدیرکل حفاظت محیط زیست مازندران درادامه، یکی از بزرگ‌ترین مشکلات مدیریت منابع آبی را نبود آمارهای دقیقی اعلام کرد و گفت: «دستگاه‌های مختلف آمارهای متفاوتی از یک موضوع ارائه می‌کنند». ابراهیمی بر لزوم تهیه بانک اطلاعات جامع برای مدیریت آب در استان تأکید کرد و افزود: «کشور و استان متأثر از تغییرات اقلیم است، اما عدم مدیریت منابع آبی و برخی اقدامات غیرقابل درک، طبیعت و محیط زیست ما را متأثر کرده است». وی بابیان‌اینکه برای حفظ کیفیت منابع آب توجه کافی نشده است، ادامه داد: «حریم‌های متعددی برای رودخانه تعریف و بستر آن به دلایل مختلف به بهره‌برداران واگذار شده که این عامل سبب کاهش کمیت و درنتیجه کیفیت آب رودخانه‌ها شده است». مدیرکل حفاظت محیط زیست مازندران اجاره بستر رودخانه‌ها را غیرعلمی و غیراصولی خواند و گفت: «اختلافات خود با امور آب را به هیئت حل اختلاف بردیم و منتظر نتیجه هستیم». ابراهیمی یکی‌دیگر از مشکلات زیست‌محیطی استان را نیز مصرف سم و کود اعلام کرد و گفت: «۱۱۰هزارتُن کود و چهارهزارتُن سم از مبادی رسمی و چندبرابر آن از مبادی غیررسمی در استان توزیع می‌شود که آب‌وخاک را تحت‌تأثیر قرار داده است». وی بر تغییر الگوی کشت و کاهش مصرف سم و کود خصوصاً در مناطق مرکزی و شرقی استان تأکید کرد و افزود: «دستگاه‌های اجرایی مانند جهاد کشاورزی دراین‌خصوص نباید با نگاه بخشی خود را از محیط زیست جدا بدانند». مدیرکل حفاظت محیط زیست مازندران گفت: «توان علمی و انسانی بالایی در استان وجود دارد و این مشکلات قابل‌حل است و امیدوارم با اراده و هم‌افزایی لازم، مشکلات زیست‌محیطی موجود، برطرف شود».