مقاومت کاراکاس در برابر پروژه بین‌المللی‌سازی انتخابات ونزوئلا
جنگ غزه و سایه «گسترش جنگ در خاورمیانه» درحالی توجه جهان را به‌خود معطوف کرده و از حدود منطقه‌ای فراتر رفته است که هزاران‌کیلومتر دورتر از مرزهای غرب آسیا، تنش دیگری بر سر انتخابات ریاست‌جمهوری در کشور مستقل و دارای حاکمیت ونزوئلا با تلاش مذبوحانه برای «بین‌المللی‌سازی» آن درجریان است و دراین‌راستا، هردو رویداد بخشی از مناقشه ژئوپلیتیکی جهانی هستند. به‌گزارش الهه طهماسبی بنفشه درق (ایرنا)؛ انتخابات ریاست‌جمهوری ونزوئلا، در ۲۸ ژوئیه (هفتم مردادماه) با مشارکت ۶۰درصدی و در فضایی آرام برگزار شد. اگرچه ۱۰ نامزد دراین‌رویداد سیاسی به رقابت با هم پرداختند؛ اما «نیکلاس مادورو» (رئیس‌جمهوری مستقر سوسیالیست) و «ادموندو گونزالس اوروتیا» (دیپلمات سابق و نامزد اصلی مخالفان دولت)، به‌عنوان رقبای اصلی در برابر یکدیگر قرار گرفتند. نتایج اولیه که در نخستین ساعات بامداد 8 مرداد اعلام شد، کسب ۵۱.۲درصد آرا ازسوی «مادورو» را تأیید کرد و سه‌روزبعد، شورای ملی انتخابات ونزوئلا با شمارش ۹۷درصد آرا، از پیروزی نامزد سوسیالیست با کسب ۵۲درصد آرا و شکست «گونزالس» با ۴۳درصد آرا خبر داد. اعلام نتایج توسط اپوزیسیون ونزوئلا رد شد و حامیان بین‌المللی این‌جریان راست‌گرای افراطی ازجمله آمریکا و قدرت‌های غربی نیز به‌شدت واکنش نشان دادند. گروه‌های رسانه‌ای منتسب به آن‌ها نیز از زمان برگزاری انتخابات صراحتاً عنوان کردند که تنها نتیجه قابل‌قبول، پیروزی مخالفان بوده و هر نتیجه دیگری تقلب خواهد بود!
تأخیر در شمارش آرا، اوضاع را تشدید کرد و مقام‌های انتخاباتی ونزوئلا از خرابکاری رایانه‌ای و حمله به شبکه برق در روز انتخابات خبر دادند. سیستم رأی‌دهی در ونزوئلا کاملاً الکترونیکی‌ست و نتایج اعلامی درحالی ازسوی مخالفان و حامیان بین‌المللی آن‌ها زیرسؤال رفته است که امکان هرگونه تقلب منتفی‌ست و رسانه‌های غربی، خود پیش از انتخابات اذعان داشتند که این‌نوع رأی‌دهی، احتمال تقلب را نزدیک به صفر می‌رساند. ازطرفی، قانون این‌کشور مقرر می‌دارد که شورای ملی انتخابات ۳۰روز پس از اعلام نامزدهای منتخب فرصت دارد تا صورت‌جلسه نتایج انتخابات را در روزنامه رسمی منتشر کند. به‌این‌ترتیب، مقام‌های انتخاباتی ونزوئلا تصریح کردند که با وجود تلاش‌ها برای ایجاد اخلال در روند رأی‌گیری و ثبت آرا، روند اعلام نتایج با مهلت‌های قانونی مطابقت دارد. همه این رخدادها، به شکل‌گیری بسیج‌های عمومی له و علیه دولت منجر شد. دراین‌مقطع نیز رسانه‌های بین‌المللی با نادیده‌گرفتن تجمع‌های گسترده حمایت از دولت، به بزرگنمایی اعتراض‌های خشونت‌آمیز علیه نتایج رسمی پرداختند. نکته مهم اینکه تقابل قدرت در ونزوئلا باید در زمینه تاریخی و جغرافیایی گسترده‌تر، فراتر از تحولات روزهای اخیر درک شود؛ وقتی ۲۵سال‌پیش، هوگو چاوز رهبر فقید چپ‌گرای ونزوئلا، ریاست‌جمهوری آنجا را برعهده گرفت و همراه با لولا داسیلوا رئیس‌جمهوری برزیل، نخستین موج دولت‌های مترقی در آمریکای لاتین را به‌راه انداختند. آن‌ها با به‌چالش‌کشیدن دستورالعمل‌های نئولیبرال، دفاع از حاکمیت ملی، توسعه سیاست بین‌الملل مستقل و یک مدل قدرتمند همگرایی را به‌کار گرفتند و مبارزه با فقر، به‌رسمیت‌شناختن حقوق و منزلت جوامع متنوع و به‌حاشیه‌رانده‌شده را در اولویت قرار دادند. چاوز، ملی‌شدن صنعت نفت را ترویج کرد و منافع شرکت‌های چندملیتی بزرگ و الیگارشی قدیمی ونزوئلا را که درآن‌زمان، یکی از فاسدترین کشورهای قاره آمریکا بود، تحت‌کنترل درآورد. استقلال‌خواهی و ضدیت دولت چارباغی ونزوئلا همواره دراین‌سال‌ها به‌مذاق دولت‌های غربی خوش نیامده و آن‌ها را در خصومت آشکار ازطریق تکیه به ابزار فشار و تحریم و تهدید برای براندازی این دولت مستقل قرار داده است. این‌کشور دارای بزرگ‌ترین ذخایر نفت در جهان و یکی از بزرگ‌ترین ذخایر گاز و طلاست. به‌همین‌دلیل، قدرت‌های استعماری قدیم و جدید، چاوز و نیکلاس مادورو جانشین او را برنتابیدند و برنمی‌تابند. ونزوئلا در میان دشواری‌ها و حمله‌های دائمی موفق شده است در روندی پیشروی کند که از خطا مستثنا نیست. بااین‌حال، بخش مهمی از مسئولیت بحران اقتصادی و اجتماعی این‌کشور، برعهده تحریم‌های متعدد از انواع و اقسام است که در دوران دولت ترامپ افزایش یافت و به‌شدت به مردم این‌کشور ضربه زد. تلاش برای تهاجم، کودتا و ایجاد بی‌ثباتی نیز ازجمله حملات به‌طور فزاینده‌ای سازمان‌یافته ازسوی جریان راست افراطی‌ست که دولت ونزوئلا همواره با آن‌ها مواجه بوده و ماریا کورینا ماچادو بهترین نماینده این‌بخش است؛ وی سابقه روشنی از توطئه و خیانت به کشورش دارد و وابستگی وی به واشنگتن در درخواست‌های مکرر او برای تشدید تحریم‌ها، تهاجم و مصادره منابع ونزوئلا مشهود است. نکته حائزاهمیت اینکه ونزوئلا در آمریکای لاتین، در زمره کشورهای محور مقاومت با پیشگامی همیشگی درحمایت‌از فلسطین قلمداد می‌شود که از دیگر دلایلی‌ست که دولت مادورو را درتقابل‌با تشکیلات سازمان‌دهی‌شده اپوزیسیون راست‌گرای افراطی به‌ریاست ماچادو قرار می‌دهد. ماچادو که ریاست ستاد ادموندو گونزالس را عهده‌دار بود و اکنون نیز تحریک‌کننده اصلی اعتراض‌های ضددولتی‌ست، وعده داده بود که درصورت پیروزی نامزد مخالفان، سفارت رژیم صهیونیستی در کاراکاس بازگشایی خواهد شد؛ بنابراین، بسیار واضح است که آنچه مخالفان دولت ونزوئلا و حامیان بین‌المللی آن می‌خواهند یک دولت بدون قید و شرط در برابر آمریکا است که کنترل نفت ونزوئلا را بدون هیچ محدودیتی برای آن‌ها تضمین کند. آن‌ها قصد دارند ونزوئلا را به یک سنگر جدید راست افراطی در منطقه آمریکای لاتین و با امکان غارت منابع ونزوئلا تبدیل کنند. رصد تحولات روزهای اخیر و موضع‌گیری آمریکا جالب‌توجه است. آنتونی بلینکن وزیر خارجه آمریکا در تاریخ یکم اوت (۱۱ مرداد) ادعا کرد که «شواهد قاطعی» دارد مبنی‌براینکه نامزد مخالف، «اکثریت آرا» را در انتخابات به‌دست آورده است؛ اما پنج‌روزبعد، سخنگوی وزارت امور خارجه آمریکا اظهار داشت که واشنگتن «در نقطه‌ای نیست» که گونزالس را نامزد برنده بداند. پرسشی که مطرح است اینکه بین این دو اظهارنظر چه اتفاقی افتاد؟ تارنمای شبکه تلویزیونی تله‌سور در گزارشی درتوضیح این‌رویکرد عنوان کرد: مادورو اعلام کرد که امتیاز بهره‌برداری از نفتی که به شرکت‌های آمریکایی داده شده را به بریکس (ائتلاف اقتصادهای نوظهور جهان) اعطا خواهد کرد. درواقع، ونزوئلا در شرف پیوستن به این سازمان چندجانبه است. آنچه واضح است اینکه در میان مردم ونزوئلا، نارضایتی از شرایط زندگی وجود دارد و چنان‌که سرخیو رودریگس تحلیلگر ونزوئلایی در مقاله اخیر خود اشاره کرده است، دراین‌زمینه، دولت باید به سه مشکل اساسی رسیدگی کند: حقوق کم، کمبود خدمات عمومی و تأمین سوخت خانوارها. در فضای انتخاباتی ونزوئلا، نقش شبکه‌های مجازی و شخص ایلان ماسک سرمایه‌دار و کارآفرین مشهور آمریکایی و صاحب شبکه اجتماعی ایکس (توییتر سابق) را نمی‌توان انکار کرد. باتوجه‌به انتشار و بازنشر روزانه ده‌ها پیام توسط ایلان ماسک با موضوع تقلب در انتخابات ونزوئلا، این‌طور به‌نظر می‌رسد که افرادی بااین‌میزان توانایی تأثیرگذاری بر افکار عمومی به ابزار آمریکا و غرب برای مقابله با دولت‌های ضدامپریالیستی تبدیل شده‌اند. درحالی‌که دولت و ملت ونزوئلا در هفته‌های اخیر، آمادگی بالایی برای مقابله با توطئه‌ها، حفظ شرایط صلح و به‌تصویرکشیدن همبستگی دراین‌کشور از خود نشان داده‌اند، اپوزیسیون و حامیان بین‌المللی آن‌ها به‌ویژه آمریکا تلاش کرده‌اند تا با بین‌المللی‌سازی موضوع انتخابات که موضوعی در حیطه امور داخلی این‌کشور است، دولت مادورو را درجهت نیل به اغراض خود تحت‌فشار بگذارند. دراین‌راستا پیشبرد و تکرار پروژه شکست‌خورده ایجاد دولت موازی، دورازذهن نیست و تحولات روزهای آتی و توان مدیریت پساانتخاباتی دولت چارباغی ونزوئلا دراین‌زمینه تعیین‌کننده خواهد بود.