جایگاه تنوع فرهنگی در توسعه پایدار

تعریف شاخص‌های توسعه‌یافتگی در جوامع مختلف متفاوت است و قیاس این شاخص‌ها با یکدیگر مبنا و اهمیت علمی ندارد؛ اما از دیدگاه تفسیر اقتصاد سیاسی، توسعه در حالت کلی و عام شامل شاخص‌ها و معیارهای رفاه از قبیل ریشه‌کنی فقر، توزیع متوازن درآمد، بهبود نوع تغذیه، افزایش امید به زندگی و کاهش مرگ‌ومیر، افزایش کیفیت زندگی، توسعه انواع سواد، ایجاد اشتغال، تهیه مسکن مناسب، آب آشامیدنی سالم، حمل‌ونقل آسان، تهیه انرژی و سوخت، آموزش رایگان و ... است. طبیعتاً فراهم ساختن بخش اعظم این معیارها برعهده دولت و حاکمیت است و حتی نمی‌توان در بسیاری از این‌موارد، نقشی برای مقامات استانی قائل شد چه رسد به مقامات شهرستان! بااین‌وجود در مواردی وجود ریز فاکتورها و مؤلفه‌هایی در جوامع شهری دستیابی به شاخص‌های توسعه را تسهیل می‌کند. وجود تنوع فرهنگی شاید یکی از این مؤلفه‌ها باشند که می‌تواند حتی در کوتاه‌مدت، موجبات یا دستکم توسعه جوامع را فراهم سازند. در تقویم رویدادهای جهانی ۲۱ مه ازسوی سازمان ملل متحد به‌عنوان روز جهانی تنوع فرهنگی نام‌گذاری شده است. اقدامی که تلاش می‌کند در سایۀ سنگین جهانی‌شدن و کوشش‌ها برای یکسان و یکدست‌سازی جوامع، هویت‌های فرهنگی جوامع مختلف را پاسبانی کند و به آن به‌عنوان پیش‌شرطی در توسعه بنگرد. از دریچه چنین نگاهی حفظ هویت‌های فرهنگی و پاسداشت تنوع آنان به‌مثابه پایه‌ای برای توسعه ملت‌ها درنظرگرفته می‌شود. موضوعی که در ایران به‌دلیل تعدد و تنوع فرهنگی محوری از لزوم توجه و تحقق است به‌شرط آن‌که همان‌طور که بیان شد اهمیت و جایگاه پایه‌ای آن به‌عنوان یکی از پیش‌شرط‌های توسعه از رهگذر گفت‌وگو موردتوجه قرار گیرد. ریز برگ خریدهای تنوع فرهنگی شامل موسیقی، غذا، پوشاک، آداب و سنن به‌گونه‌ای قابل‌اعتنا و توجه هستند که هرکدام از آن‌ها می‌تواند زیربنای توسعه در بخش‌های گوناگون فرهنگی، اقتصادی، آموزشی و اجتماعی باشند. این غنای فرهنگی که در برخی استان‌های کشور نظیر استان گلستان به سبب وجود اقوام مختلف و زندگی مسالمت‌آمیز آن‌ها در جوار هم به یک جوهر نایاب تبدیل شده است، قدر و منزلتی عظیم دارد. حمایت و ترویج تنوع ریز مؤلفه‌های فرهنگی اقوام و تقویت پیوند میان فرهنگ، گردشگری، اقتصاد، ورزشی و ...، زمینه‌ساز توسعه ‏‌پایدار در چنین مدیومی خواهد بود. امید که دولت جدید درراستای استفاده از ظرفیت‌های نوین کشور، تنوع فرهنگی اقوام و منظومه هویتی غنی ایران را به‌عنوان یک راهبرد ملی و حتی بین‌المللی در نظر گرفته و با حمایت از صنایع‌دستی، برگزاری نمایشگاه‌های اقوام در استان‌های مختلف، تقویت بازارچه‌های بومی، ایجاد فرصت صادرات صنایع‌دستی و معنوی به کشورهای همسایه و اروپایی، گامی بلند درجهت افزایش تعاملات شهرستانی، استانی، ملی و بین‌المللی، بهبود فرایند کسب‌وکار و درنهایت توسعه پایدار بردارد.