اسطوره‌های مقاومت؛ از «چه‌گواراها» تا «سنوارها»
مفهوم مقاومت تازمانی‌که سرکوب و ظلم وجود داشته باشد، زنده و بالنده است و پرچم‌داران این‌راه، در دوره‌ای بانام «چه‌گوارا» و در جغرافیا و عصری دیگر بانام «سنوار»، اسطوره‌سازی کرده و خواهند کرد؛ خون‌های برزمین‌ریخته شده قهرمانان تاریخیِ مسیر مقاومت، عروج پیدا می‌کند. به‌گزارش الهه طهماسبی بنفشه درق (ایرنا)؛ ۶۵سال‌پیش، مردی‌که هنوز گردوغبار کوه‌های کوبا روی کفش‌هایش بود، با یونیفرم سبز زیتونی بر تن و کلاهی که با آن موهایش را پوشانده بود، به نوار غزه پا گذاشت. او به‌دعوت جمال عبدالناصر (رئیس‌جمهوری وقت مصر) راهی غزه شد و بسیاری معتقدند او اولین فرد انقلابی بود که پس از «نکبت» و آوارگی اجباری ده‌هاهزارنفر به‌دلیل پیشروی نیروهای صهیونیست، به این سرزمین سفر کرد. سفر «ارنستو چه‌گوارا» در سال ۱۹۵۹، از نخستین نشانه‌های تبدیل‌شدن استعمار صهیونیستی فلسطین؛ از یک درگیری منطقه‌ای به مبارزه‌ای جهانی علیه استعمار بود.
نهم اکتبری که گذشت، پنجاه‌وهفتمین سالگرد قتل چه‌گوارا به‌دست ماریو تران (یکی از سرسپردگان رنه باریِنتوس دیکتاتور بولیوی) بود؛ تران اگرچه در ۱۹۶۷، ننگ قتل «چه» را برای همیشه بر پیشانی خود حک کرد اما چندسال‌بعد در ۲۰۰۷، چشمانش را به‌رایگان و در چارچوب برنامه قاره‌ای موسوم به «معجزه» در هاوانا عمل کرد. «گرانما» ارگان حزب کمونیست کوبا درآن‌زمان نوشت که «اینک فرمانده ۴۰سال پس‌ازمرگش باردیگر در مصافی پیروز می‌شود» و این، دقیقاً حکایت جاودانگی اسطوره‌ها در تاریخ است. برای یافتن آخرین‌نمونه از مماتی اسطوره‌وار در پسِ حیاتی افسانه‌وار کافی‌ست به جمعه (۲۷ مهر/ ۱۸ اکتبر) بازگردیم؛ زمانی‌که خبر شهادت یحیی سنوار (رئیس‌دفتر سیاسی حماس) توسط رژیم صهیونیستی در نوار غزه ازسوی خلیل الحیه؛ رئیس‌دفتر سیاسی این جنبش تأیید شد. وطن، میهن، سرزمین، مقاومت، مبارزه، استعمار، استقلال، هویت، ظلم‌ستیزی و ... جملگی مفاهیمی هستند که دنبال‌کردن ریسمان آن‌ها درطول‌تاریخ، شخصیت‌هایی نظیرِ چه‌گوارای آمریکای لاتینی را در کنار سنوار خاورمیانه‌ای قرار می‌دهد؛ مفهوم مقاومت در پیوند کامل با مفهوم استعمار طبقه‌بندی‌شده است؛ چنانکه دستاوردهای سیمون بولیوار در قرن 19 در آمریکای لاتین و استقلال ونزوئلا از استعمار اسپانیا را می‌توان نمونه بارز جبهه مقاومت و مبارزه با استعمار دانست. 7 اکتبر (۱۶ مهر) اگرچه جهان نظاره‌گر یک‌سالگی نسل‌کشی رژیم استعمارگر صهیونیستی علیه غزه بود، برای مردم آمریکای لاتین تنها به‌فاصله چندروز، تاریخ شوم آغاز استعمار این قاره یادآوری شد. ۱۲ اکتبر ۱۴۹۲ میلادی، کریستف کلمب برای نخستین‌بار به خاک قاره آمریکا پا گذاشت و استعمارگران اروپایی با ادعای «کشف»، تلاش‌ها برای مصادره مادی و معنوی این سرزمین را کلید زدند. واقعیت این‌است‌که کلمب اولین کسی نبود که به این قاره رسید و مردم بومی قرن‌ها قبل از ورود کشتی‌های اسپانیایی در آمریکا زندگی می‌کردند. «هوگو چاوز» رهبر فقید ونزوئلا در سال ۲۰۰۲، روز ۱۲ اکتبر را به‌عنوان «روز مقاومت بومی» برای دفاع از مبارزه‌های مردم بومی درطول استعمار قاره آمریکا نام‌گذاری کرد و در سال‌های اخیر، بسیاری از مجسمه‌های یادبود کلمب در شهرهای مختلف قاره، به‌زیر کشیده و جایگزین شدند. شنبه گذشته باز این‌رویداد تاریخی برای مردمان آمریکای لاتین یادآوری شد؛ دولت ونزوئلا از اسپانیا خواست به‌دلیل «نسل‌کشی» دوران استعمار عذرخواهی کند؛ رئیس‌جمهوری مکزیک از این ایده دفاع کرد و گفت: «طلب بخشش برای جنایات مرتکب‌شده در دوران فتح، شرم‌آور نیست» و رئیس‌جمهوری کلمبیا نیز بابیان‌اینکه «کشفی» اتفاق نیفتاده، تأکید کرد: «بومیان آمریکا از ده‌هاهزار‌سال‌قبل وجود داشتند». پرسشی که اکنون مطرح است اینکه با گذشت بیش از ۵۰۰سال از فرآیند آغاز و پایان استعمار قاره آمریکا، آیا مبارزه‌های مردم بومی برای صیانت از سرزمین و استقلالشان به مسئله‌ای منسوخ تبدیل شده؟ پاسخ به این پرسش حتماً منفی‌ست؛ برای یافتن نمونه روشن باید باز کیلومترها از آمریکای لاتین دور شد و به جغرافیای خاورمیانه رسید. پس از هفت‌دهه اشغال و پیشرفت پروژه استعماری شهرک‌نشینان اسرائیلی، آتش نسل‌کشی علیه فلسطین، از سال گذشته تاکنون در بالاترین سطح شعله‌ور است. نام سنوار به‌عنوان طراح عملیات هفتم اکتبر ۲۰۲۳ موسوم به «طوفان الاقصی»، تنها چندروز پس سالگرد آغاز نسل‌کشی رژیم تل‌آویو علیه غزه در کنار اسامی 42500 شهید دیگر ثبت شد اما آنچه واضح است اینکه میراث فکری حماسه‌سازان جریان مقاومت درمبارزه‌با پروژه استعماری صهیونیستی-غربی همچنان زنده خواهد ماند. چنانکه آمریکای لاتین با گذشت بیش از ۵۰۰سال هنوز زخم استعمار اروپاییان را بر‌تن داشته و طلب بخشش را کمترین وظیفه آن‌ها درقبال‌خود می‌داند، چه‌چیزی التیام‌بخش جنایات اسرائیل برای فلسطینی‌ها خواهد بود؟ واپسین لحظات پیش از شهادت یحیی سنوار و «پرتاب چوب‌دستی او به‌سمت پهپاد اسرائیلی»، از حافظه تاریخی کدام فلسطینی فراموش‌شدنی خواهد بود؟ شهادت سنوار در میدان مبارزه و نه در زیرزمینی مخفی، خون‌خواهی این فرزند تربیت‌شده در مکتب آزادی‌خواهی را در چه راهی هدایت خواهد کرد؟ مادامی‌که سرکوب و ظلم وجود داشته باشد، مفهوم مقاومت زنده و بالنده است؛ و پرچم‌داران این‌مسیر، در دوره و جغرافیایی بانام چه‌گوارا و در جغرافیا و عصری دیگر بانام سنوار، «اسطوره‌سازی» کرده و خواهند کرد. خون‌های برزمین‌ریخته شده قهرمانان تاریخی مسیر مقاومت عروج پیدا می‌کند.