گلستان جعفریان؛ راویِ خاطرات زنان دفاع مقدس
هم‌زمان با سالگرد سفر رهبر معظم انقلاب به استان زنجان، مراسم «شانزدهمین پاسداشت ادبیات جهاد و مقاومت» همراه با انتشار تقریظ حضرت آیت‌الله خامنه‌ای بر کتاب «پاییز آمد» توسط مؤسسه پژوهشی،فرهنگی انقلاب اسلامی در مصلای حضرت خاتم‌الانبیاء(عج) زنجان برگزار شد. «پاییز آمد»، روایتی از زندگی «فخرالسادات موسوی» و سردار شهید «احمد یوسفی»؛ فرمانده واحد مهندسی، رزمی «سپاه ناحیه زنجان» است که در 240صفحه و به‌قلم «گلستان جعفریان» ازسویِ انتشارات «سوره مهر» چاپ و منتشر شده است. تقریظ رهبری بر «پاییز آمد» چنین است: «عشقی آتشین، عزمی پولادین و ایمانی راستین؛ چهره‌نگار زندگی این دو جوان است که با نگارشی زیبا و رسا دراینکتاب تصویر شده است؛ این نیز از همان روایات صادقانه است که شنیدن و خواندن آن، امثال این حقیر را خجالت‌زده می‌کند و فاصله نجومی‌شان با این مجاهدان واقعی را آشکار می‌سازد». «گلستان جعفریان»؛ برگزیده بخش «ادبیات پایداری» و از «چهره‌های هنر انقلاب سال 1402» است. از دهه 80 به‌این‌سو، خاطرات دفاع مقدس کم‌کم از روایتگری در میدان جنگ فاصله گرفته و جای‌اینکه سربازان و فرماندهان راوی روزهای جنگ باشند، این‌بار خانواده‌های آن‌ها راوی روزهایی بودند که جنگ یک‌باره مسیر زندگی آن‌ها را تغییر داد و سرنوشت دیگری برای همه اعضای خانواده رقم زد. دراین‌راه، زنان، میدان‌دار اصلی روایتگری جنگ بودند. طی بیش از یک‌دهه‌گذشته آثار متعددی با این‌فضا و محتوا منتشر شد؛ آثاری که توانست در برهه‌هایی؛ بهویژه در سال‌های پایانی دهه 80 و اوایل دهه 90 نظر بسیاری از اهالی کتاب و علاقه‌مندان به حوزه ادبیات را جلب کند. «خاطره‌نویسی زنان» توانست با آمیخته‌شدن با عناصر داستانی و درعین‌حال حفظ سندیت روایت‌ها، دریچه جدیدی به‌روی ادبیات دفاع مقدس و به‌تبع، مخاطبان کتاب بگشاید. هرچند این‌روزها خاطره‌نویسی دفاع مقدس کم‌وبیش با یک مِتُد و شیوه مشابه نوشته و منتشر می‌شود و نیازمند خلاقیت و نوآوری مجدد است؛ اما همچنان توانسته مخاطبان پروپاقرص خود را حفظ کند. «پاییز آمد» نوشته «گلستان جعفریان» از جمله این آثار است که به زندگی یک زوج زنجانی و فرازوفرودهای این خانواده در دهه 60 می‌پردازد. «جعفریان» که پیش‌ازاین نیز با انتشار آثاری همچون «روزهای بی‌آینه» و «همه سیزده‌سالگی‌ام» ثابت کرده فارغ از سلسله‌روایت‌ها، به واکنش انسان‌ها درمواجهه‌با یک بحران مهم در زندگی‌شان توجه دارد، دراینکتاب کوشیده در کنار روایتی عاشقانه از این زوج، فارغ از کلیشه‌های رایج، داستان زندگی «فخرالسادات موسوی» را در گذر از شیرینی‌ها و رنج‌های زندگی بیان کند. مطمئناً نوشتن از زندگی او که در شهری مذهبی همچون زنجان زندگی می‌کند، بااین‌رویکرد، چالش‌هایی برای نویسنده و راوی به‌همراه داشته است. «گلستان جعفریان» درباره وجه‌اشتراک «پاییز آمد» با آثار قبلی‌اش («روزهای بی‌آینه» و «همه سیزده‌سالگی‌ام») گفت: «برای من همیشه نوع مواجهه انسان‌ها با موقعیت‌های مختلف و بحران‌ها مانند اسارت و جنگ مهم است. تا قبل از پاییز آمد، تمرکزم روی انسان و جنگ، پیچیدگی جنگ بود و اینکه یک آدم درمواجهه‌با آنچه از خودش نشان می‌دهد. در پاییز آمد، انتخاب؛ و ارزش و اهمیت آن مطرح است و من فکر می‌کنم این جدای از دغدغه‌های قبلی نیست. فخرالسادات، راوی کتاب پاییز آمد، دراین‌اثر دست به انتخاب می‌زند؛ او علی‌رغم مخالفت خانواده با ازدواجش، زندگی با شهید احمد یوسفی را انتخاب می‌کند. خانواده خانم موسوی دلیل مخالفت خود را نظامی‌بودن شهید یوسفی و شرایط جنگی کشور اعلام می‌کنند. خود شهید یوسفی هنگام خواستگاری، به خانم موسوی شرایط کارش را توضیح می‌دهد و می‌گوید که من یا شهید می‌شوم یا در خوش‌بینانه‌ترین حالت، علیل خواهم شد. بااین‌حال، فخری با احمد ازدواج می‌کند. ازدواج او با احمد، منجر به تغییر روحیه‌اش می‌شود. او قبل‌ازازدواج، دختری مقتدر است که سلاح‌های مختلف جنگی را می‌شناسد؛ اما بعدازازدواج و بهویژه بعد از بچه‌دارشدن، 180درجه تغییر می‌کند، شکننده می‌شود و مدام به ازدست‌دادن همسرش فکر می‌کند. بیم ازدست‌دادن همسر در برهه‌ای تبدیل به کابوس‌های شبانه فخری می‌شود». نویسنده با طرح این سؤال که چرا در راوی، شاهد چنین تغییری هستیم؟ ادامه داد: «این، نتیجه قرارگرفتن آدم‌ها در شرایط سخت و دشوار است. رفتار فخرالسادات در چالشی که در آن قرار می‌گیرد، پیچیده است. او پس‌ازمدتی، تصمیم می‌گیرد که نگرانی‌هایش را کنترل کند و خودش نهیب می‌زند که این انتخاب تو بوده است؛ تو مردی می‌خواستی تا زندگی یک‌خطی نداشته باشی و با آن رشد کنی».