برای اولین‌بار در کشور محقق شد؛
تولید کلاف گرم گرید SAE 4130 توسط فولادمبارکه
رزیتا توکلی
مدیر متالورژی و روش‌های تولید فولادمبارکه گفت: فولاد SAE 4130 یکی از گریدهای عملیات حرارتی‌پذیر پرکاربرد و استراتژیک در صنایع مختلف است که به‌علت کربن متوسط در آنالیزش، جوش‌پذیری مناسبی با گریدهای کم‌آلیاژ کم‌کربن دارد. علیرضا مولوی‌زاده بااشاره‌به‌اینکه تولید گریدهای جدی و با ارزش‌افزوده بالا یکی از راهبردهای اصلی فولادمبارکه است گفت: این آلیاژ قابلیت ماشین‌کاری مناسبی پیش از عملیات حرارتی نهایی آن دارد. بابک شهریاری؛ رئیس واحد طراحی محصول نیز دراین‌باره گفت: باتوجه‌به آنالیز نزدیک این گرید به گریدهای ۳۴CrMo4 و Mo40 اما با کربن، منگنز و کروم پایین‌تر، از این گرید می‌توان در تولید و کاربردهای دو گرید یادشده نیز استفاده کرد؛ درعین‌حال از مزایای نرم‌تر‌بودن و جوش‌پذیری بهتر آن نیز بهره برد. حامد تمیزی‌فر؛ کارشناس واحد طراحی محصول هم بااشاره‌به مختصات فنی این گرید گفت: خواص مکانیکی این گرید مطابق استاندارد AISI آمریکا بررسی می‌شود و استحکام تسلیم کلاف تولیدی پس از انجام عملیات حرارتی به بیش از ۶۹۰مگاپاسکال و استحکام نهایی آن به‌حداقل ۸۶۵مگاپاسکال افزایش خواهد یافت. ضمن‌آنکه افزایش طول آن لازم است حداقل هفت‌درصد باشد. به‌گفته این کارشناس طراحی محصول فولادمبارکه؛ برخی کاربردهای رایج این گرید عبارت‌اند از ساخت خودرو و قطعات مرتبط‌باآن مانند کلاچ؛ مخازن تحت‌فشار؛ ابزارهای ماشینی و پمپ‌ها؛ صنایع نفت و گاز؛ صنایع کشاورزی. عملیات حرارتی این گرید دارای مراحل آنیل، کوئنچ و تمپر است. 1. آنیل: این فرایند در دمای ۸۶۰درجه‌سانتی‌گراد و به مدت‌زمان مناسب انجام می‌شود. با این فرایند نرمی ورق یا کلاف به‌میزان بسیارزیادی کم می‌شود تا تراشکاری آن انجام شود؛ 2. کوئنچ: محصول برش‌خورده مجدداً در دمای ۸۱۵ تا 870درجه‌سانتی‌گراد، آستنیته و بعد در روغن و برای ضخامت‌های سنگین‌تر در آب کوئنچ خواهد شد؛ 3. تمپر: عملیات تمپرینگ گرید SAE 4130 براساس نیازمندی مشتری و استحکام موردنیاز نهایی، متغیر خواهد بود و این‌مقدار بین 398 تا ۵۶۵ متغیر است. گفتنی‌ست به‌منظور جلوگیری از تُردی این فولاد از تمپر آن در دماهای بین 200 تا ۴۲۰درجه‌سانتی‌گراد جلوگیری می‌گردد. سید محمودمانی؛ مهندس فرایند نورد گرم هم دراین‌زمینه گفت: این‌محصول حاوی مقدار ماکزیمم کربن C=0.33 و همچنین مقادیر خاصی برای عناصری نظیر Si، Mn و Cr بود که درمجموع میزان کربن معادل آن‌را در حد 0.7 قرار داده بود؛ بنابراین ازنظر آنالیز و مشخصات خاص این‌محصول و نبود سابقه قبلی تولید آن در نورد گرم و نیز باتوجه‌به مقادیر بالای دماهای نورد این‌محصول و ضخامت شش‌میلی‌متری، الزاماً باید بررسی‌های اولیه و تست و شبیه‌سازی تولید محصول با مشخصات موردنظر انجام می‌گرفت تا امکان بروز ریسک‌های احتمالی نظیر اینکالیا که علاوه‌بر خسارت تجهیزاتی، باعث تحمیل توقفات طولانی به خط تولید می‌گردد و همچنین تولید محصول نامنطبق که عدم رضایتمندی مشتری را در‌پی دارد، کاهش یابد. درادامه، مقادیر فرایندی لازم ازقبیل تنظیمات در قسمت‌های مختلف خط نورد گرم از کوره‌های پیشگرم تا کلاف‌پیچ‌ها به‌گونه‌ای‌که تولید این‌محصول به‌طور نرمال و پایدار جریان یابد، تعیین و اعمال شد و ابتدا دو کلاف از آن به‌صورت آزمایشی و با انجام کنترل‌های لازم به‌صورت موفق و بدون هیچ‌نوع خسارتی انجام گرفت. این‌محصول مطابق کمپین نورد گرم و باتوجه‌به ابعاد و آنالیز آن در نوع برنامه‌های گروه سخت ضخامت پایین نورد گرم قرار گرفت و درادامه و طبق نتایج واقعی حاصل از تولید آزمایشی، روش تولید گرید جدید نهایی شد و عملاً این گرید در زمره تولیدات واحد نورد گرم قرار گرفت.