رشد بیش از ۱۰۰درصد بازار فروش نانو
بازار فناوری نانو در ایران در سالیان اخیر رشد پرشتاب و قابل‌توجهی داشته و همه حوزه‌های صنعتی را دربرگرفته است. یکی از الزامات پیشرفت فناوری نانو در کشور، پایش مداوم مسیر «تجاری‌سازی» فناوری‌های نانو در بستر بنگاه‌های اقتصادی‌ست؛ لذا از سال ۱۳۹۵ اندازه‌گیری بازار محصولات نانو به یکی از برنامه‌های جدی «ستاد نانو» تبدیل شد. به‌گزارش مهتاب چابوک (مهر)؛ دراین‌سال با همکاری پژوهشکده مطالعات فناوری ریاست‌جمهوری و مرکز ملی آمار، مطالعاتی درزمینه طراحی سامانه اطلاعات اقتصادی و صنعتی نانو در دستورکار قرار گرفت. دراین‌طرح مطالعاتی، بانگاهی‌به نظام‌های آمار اقتصادی و تجربیات داخلی و بین‌المللی محاسبه اقتصاد بخشی، چارچوبی برای تهیه آمارهای اقتصادی نانو تدوین و ارائه شد. از سال ۱۳۹۵ تاکنون، هشت‌دوره پایش بازار محصولات نانو با هدف تحلیل اقتصادی بازار محصولات و خدمات شرکت‌های نانو، اندازه‌گیری شاخص‌های اقتصادی سند توسعه فناوری نانو و تحلیل وضعیت صادرات محصولات این‌حوزه اجرا شده که نتایج هشتمین‌دوره آن به‌طورخلاصه چنین است: تا پایان سال قبل ۱۵۷۷ محصول نانو به‌وسیله ۳۵۹ شرکت فعال دراین‌حوزه تجاری شده و از واحد ارزیابی و نظارت ستاد فناوری نانو، گواهی نانومقیاس دریافت کرده‌اند. مجموع بازار فروش این‌محصولات در ۱۴۰۲ نزدیک به ۶۲۰هزارمیلیاردریال (۶۲همت) بوده که نسبت به سال قبلش بیش از ۱۰۰درصد رشد داشته است. بیش از نه‌درصد ازاین‌بازار یعنی معادل ۱۴۵میلیون‌دلار را صادرات این‌محصولات تشکیل می‌دهد. معادل ارزی بازار فروش محصولات نانوی ساخت ایران براساس متوسط روزانه نرخ دلار سال ۱۴۰۲ از سایت Sanarate.ir برابر ۱۶۲۰میلیون‌دلار ارزیابی شد. در دوره چهارساله گذشته، بازار محصولات نانو ساخت داخل از ۱۱۶هزارمیلیاردریال در سال ۱۳۹۹ به حدود ۶۲۰هزارمیلیاردریال در ۱۴۰۲ رسیده که متوسط رشد سالانه ۹۷درصد را دراین‌دوره نشان می‌دهد که حدود ۵۶درصد بیشتر از متوسط نرخ تورم سالانه کشور دراین‌دوره، طبق اعلام رسمی مرکز آمار ایران، بوده است. سه حوزه صنعتی عمران و ساختمان با ۳۵درصد، حمل‌ونقل با ۱۵درصد و مواد شیمیایی با ۱۱درصد به‌ترتیب بیشترین سهم را از بازار محصولات نانو در ۱۴۰۲ داشته‌اند. بعد از این سه حوزه، حوزه‌های صنعتی نانومواد با ۱۱درصد، کالای خانگی با هفت‌درصد، نفت و پتروشیمی با شش‌درصد، اپتیک و الکترونیک با پنج‌درصد، نساجی و پوشاک با دودرصد، کشاورزی و صنایع غذایی با دودرصد، دارو، بهداشت و سلامت با دودرصد سهم بازار را به‌خود اختصاص داده‌اند. بیش از یک‌سومِ بازار فناوری نانوی کشور مربوط به حوزه عمران است. همچنین بیش از ۹۰درصد بازار صنعت نفت و پتروشیمی و یک‌سوم بازار حوزه خودرو را نانوکاتالیست‌ها تشکیل می‌دهند. سه فناوری نانوپوشش با ۴۱درصد، نانوکامپوزیت با ۲۷درصد و نانوکاتالیست با ۱۲درصد، بیشترین سهم (۸۰درصد) را در تولید محصولات نانو ساخت ایران دارند. بعد از این سه فناوری، اکسیداسیون حرارتی با ۱۰درصد، عملیات سطحی با چهاردرصد، نانوآمیزه با دودرصد، دارورسانی با یک‌درصد بیشترین سهم تولید محصولات نانوساخت را به‌خود اختصاص داده‌اند. حجم صادرات حوزه‌های صنعتی در سال قبل ۱۴۵میلیون‌دلار برآورد می‌شود؛ و سه حوزه صنعتی عمران با ۲۵درصد، نانومواد با ۲۵درصد و اپتیک و الکترونیک با ۲۴درصد بیشترین سهم حوزه‌های صنعتی از صادرات نانو را در ۱۴۰۲ داشته‌اند و بعدازآن حوزه صنعتی مواد شیمیایی با ۱۴درصد، نفت و پتروشیمی با شش‌درصد، دارو، بهداشت و سلامت با دودرصد، نساجی و پوشاک با دودرصد و تجهیزات با یک‌درصد در رتبه‌های بعدی قرار دارند. بیش از ۱۰۰ شرکت با حجم فروش نانو بالای ۱۰۰میلیاردتومان در سال در کشور فعال‌اند که ۸۰درصد از حجم بازار فناوری نانو ایران را دراختیار دارند.