اهمیت سواحل مکران برای ایران
شکوفایی موقعیت ممتاز سرزمینی ایران ازمنظر جغرافیای اقتصادی و سیاسی که به‌واسطه وسعت سرزمینی، تنوع اقلیمی، دسترسی به اقیانوس هند در جنوب و برخورداری از مزیت دریا در شمال، تعدد همسایگان و ظرفیت عظیم گذرراهی شمال-جنوب و شرق-غرب شکل گرفته، علاوه‌بر توجه به ظرفیت‌های انسانی، تمدنی، فرهنگی، اقتصادی و اجتماعی، مستلزم شناخت گنج پنهان سواحل مکران است. رهبری با شناخت عمیق نسبت به این ظرفیت راهبردی، از سال‌های گذشته ضمن توجه‌دادن دولت‌ها به سواحل مکران، همواره توصیه به فعال‌سازی این ظرفیت‌های بالقوه کرده‌اند. ازمنظر ایشان؛ دریای عمان عقبه اساسی و تعیین‌کننده سرنوشت خلیج‌فارس است و چابهار نقش رفع گلوگاه تنگه هرمز را برعهده دارد: «دریای عمان و این‌منطقه دریایی، بسیار حائزاهمیت است. همان‌طوری‌که در دوره جنگ تحمیلی، در یک برهه توانستیم از این‌فرصت استثنایی استفاده کنیم. اگر این‌فرصت نبود، گلوی ما فشرده می‌شد و چابهار توانست ما را از آن حالت دست‌بسته‌بودن و اسارت آن‌زمان بیرون بیاورد (بازدید از منطقه سوم دریایی ۱۳۸۱/۱۲/۹)». با نگاه ویژه به سواحل مکران، بند چهارم سیاست‌های کلی توسعه دریامحور الزام دارد: «تدوین طرح جامع توسعه دریامحور با پهنه‌بندی دریا، کرانه و پس‌کرانه و تعیین سهم و جغرافیای جمعیت، تجارت، صنعت، کشاورزی و گردشگری، خصوصاً در سواحل و جزایر جنوب و بالأخص سواحل مکران باتأکیدبر هویت ایرانی-اسلامی». در مقدمه سیاست‌های کلی توسعه دریامحور نیز آمده است: «دریاها و خصوصاً دریاهای آزاد و اقیانوس‌ها از مواهب الهی و ذخایر و منابع سرشاری برای زمینه‌سازی رشد علم‌وفناوری، افزایش کار و ثروت، تأمین نیازهای حیاتی و تولید اقتدار و بستر مناسبی برای تمدن‌سازی می‌باشند. ایران با موقعیت ممتاز جغرافیایی و قرارداشتن بین دو دریا و برخورداری از هزاران‌کیلومتر سواحل و جزایر و ظرفیت‌های فراوان برزمین‌مانده، لازم است با حضور مؤثر در ساحل، فراساحل، دریا و اقیانوس و بهره‌گیری از آن به‌عنوان پیشران و محور توسعه، برای احراز جایگاه شایسته منطقه‌ای و جهانی در بهره از دریا اقدام کند». مقاوم‌سازی اقتصاد ملی و مدیریت مخاطرات اقتصادی؛ نیز افزایش توان آفندی و کاهش آسیب‌پذیری اقتصاد مستلزم تنوع‌بخشی پیوندهای اقتصادی با کشورهای منطقه و جهان، گسترش خدمات تجارت خارجی و ترانزیت، برنامه‌ریزی برای تولید ملی متناسب با نیازهای صادراتی، شکل‌دهی بازارهای جدید، توسعه حوزه عمل مناطق آزاد و ویژه اقتصادی کشور به‌منظور انتقال فناوری‌های پیشرفته، گسترش و تسهیل تولید، صادرات کالا و خدمات و تأمین نیازهای ضروری و منابع مالی از خارج است؛ بدیهی‌ست یکی از ارکان، استفاده از ظرفیت سواحل بکر مکران و توسعه عمل منطقه آزاد چابهار و منطقه ویژه اقتصادی خلیج‌فارس است. سواحل مکران از میناب تا خلیج گواتر و دشتیاری و مرز پاکستان دارای گستره‌ای از تنوع اقلیمی، آب‌وهوای استوایی، سرزمین حاصلخیز، آب‌های شیرین، معادن غنی، ظرفیت‌های گردشگری دریایی، مردمانی خونگرم و برخوردار از ظرفیت‌های عظیم شیلاتی و تجارت دریایی و ... است و تأمین امنیت پایدار منطقه ظرفیت پشتیبانی عظیم برای استقرار جمعیت بیشتر و برخورداری از مواهب الهی در دریا، سواحل و پس‌کرانه را فراهم نموده؛ این ازمنظر آمایش سرزمین و امنیت غذایی نیز اهمیت مضاعف می‌یابد. به‌طور ویژه موقعیت بندر چابهار در خلیج چابهار و وجود آب‌های عمیق و بریدگی‌های طبیعی، فضایی مناسب را برای اسکله‌های با عمق زیاد و مختصات لنگرگاهی مطلوب جهت پهلوگیری کشتی‌های عظیم اقیانوس‌پیما فراهم ساخته به‌طوری‌که این بندر از قابلیت تبدیل‌شدن به مگاپورت برخوردار است. به‌بیان‌دیگر چابهار دروازه ترانزیت شرق ایران و منطقه استراتژیک برای توسعه ترانزیت و صنایع محسوب می‌شود. این ویژگی ممتاز در دیگر مناطق ساحلی جنوب ایران و حتی کشورهای حاشیه خلیج‌فارس دیده نمی‌شود. مزیت منطقه آزاد چابهار موقعیت ویژه‌ای برای پردازش محصولات صادراتی و اتصال به کریدورهای بین‌المللی تجارت جهانی را دربردارد. حدود نیمی از حمل‌ونقل جهان، میان خاور دور با سایر نقاط دنیا انجام می‌شود. از مجموع سه کریدور حمل‌ونقل جهانی، دو کریدور از ایران می‌گذرد و چابهار جنوبی‌ترین نقطه کریدور شرقی-غربی جهان است. این کریدور از «دروازه ابریشم» در چین آغاز می‌شود و قلب اقتصاد این‌کشور یعنی استان کانتون را تغذیه کرده و به سرزمین آسیای جنوب‌شرقی می‌پیوندد و پس از طی این‌مسیر وارد هندوستان شده و با پوشش مهم‌ترین شهرهای ناحیه مانند کلکته، ناکپور، جایپور، حصیرآباد، کراچی و بن‌قاسم به چابهار می‌رسد. بنا‌به‌نظر کارشناسان؛ بندر چابهار در محل تلاقی دو کریدور ترانزیتی مهم جهان: شمال-جنوب و شرق-غرب قرار گرفته که از مهم‌ترین مزایای محور شرق کشور است. محمدرضا حیدری/ ایرنا