یادداشت
روند بازار سهام، در عرضه‌های اولیه
به طور متداول در زمان عرضه‌هاي اوليه، از چند روز قبل بازار سهام روند دیگری به خود می‌بیند؛ حجم عرضه سهام‌های از پیش خریده شده، افزايش یافته و به طور ملموس شاخص كل بورس در مدار منفي قرار مي‌گيرد، این اتفاق به روزهای خوب یا بد بازار سهام ربط پیدا نمی‌کند و یک ویژگی کلی است. البته در زمان‌هايي كه معاملات در مدار صعودي قرار دارند بسیاری از سهامداران پول‌های جديدي برای کوتاه‌مدت به بازار تزريق مي‌كنند که خود این تزریق باعث می‌شود تا منفی شدن بازار در مقطع بسیار کوتاه‌تری و حتی در طول یک روز به پایان برسد؛ ولی روزهایی که شرایطی مانند شرایط فعلی بر بازار سهام حاکم است، سهام‌دارن از ورود پول‌های جدید به بازار اجتناب کرده و تنها سهام‌های گذشته خویش را نقد کرده و منتظر عرضه‌ی اولیه می‌مانند تا با به دست آوردن عرضه‌ی اولیه بتوانند سود خوبی را برای پرتفوی خود شناسایی کنند. بهتر است بدانیم عرضه‌های اولیه در وضعیت کلی برای همه‌ی بازارهای بورس در همه‌ی نقاط دنیا مهم تلقی می‌شوند؛ چراکه موجب ورود شرکت‌های جدید به بورس، افزوده شدن بر ارزش بازار سهام، دسترسی شرکت‌های تازه‌وارده شده به ابزارهای جدید مالی و در برخی موارد باعث ورود سرمایه‌گذاران جدید نیز می‌شود. عرضه‌های اولیه در ابعاد مختلف مزایای خاصی را به همراه دارند؛ مهم‌ترین ویژگی آن برای سرمایه‌گذاران، کسب سود خوب در کوتاه‌مدت است که سهامداران را وادار می‌کند به این‌که نقدینگی جدیدی را به بازار بیاورند که از محل آن نقدینگی جدید و سرمایه‌گذاری بر روی شرکت جدیدالورود ما شاهد بزرگ شدن بازار سهام شده و بهبود فرآیند تشکیل سرمایه خواهیم بود. بی‌شک چگونگی مدیریت و اجرای عرضه‌ی اولیه توسط مدیران بازار سهام مهم‌ترین رکن یک عرضه‌ی اولیه است؛ که اگر این مدیریت ناکارآمد باشد باعث لطمات جبران‌ناپذیری بر همراهی سرمایه‌گذران در دفعات بعدی خواهد شد و مهم‌تر از آن بر اهداف و برنامه‌های پیش روی آن شرکت تازه‌وارد در بازارسهام تاثیرات بسیار ناخوشایندی خواهد گذاشت. سهامداران در بازار سهام در حال حاضر در عرضه‌های اولیه به صورت توده‌ای و یا گروهی عمل می‌کنند؛ البته ادله‌شان بر این است که با این کار و تجمیع سرمایه‌های بسیار بالاتر از حد معمول می‌توانند، باعث رشد سهام آن شرکت در مقطعی خاص و ساخت سودی خوب و مورد وثوق بشوند. البته این حرکت‌ها در بازارهایی مورد اقبال قرار می‌گیرد، که عمق بازار کم باشد، که متاسفانه وضعیت فعلی بازار سهام هم به دلیل کمبود نقدینگی دچار همین عمق کم است. گاهی هم این عمق کم بازار باعث می‌شود تا عرضه‌ی اولیه نتواند خودی نشان دهد و سهام‌دار تنها برای کسب چند درصد سود بیشتر، سهام‌های از قبل داشته خود را با ضرر فروان تبدیل به عرضه‌ی اولیه می‌کنند غافل از این‌که این نوع رفتار باعث سردرگمی بازار و کم‌ارزش شدن جایگاه بازار در بین عموم مردم می‌شود و ریسک بازار سهام را به طور کلی بالا می‌برد؛ چراکه سهم‌های دارای ارزش ذاتی با فروش‌های غیرمعمول برای خرید عرضه‌ی اولیه روبه‌رو می‌شوند و به جای روند مثبت، به سوی روند منفی و فرسایش سرازیر می‌شوند. چاره‌ی کار این‌جاست، باید سازمان بورس در عرضه‌های اولیه نگاهی نو داشته باشد و به جای عرضه‌ی سهام شرکت‌های کوچک که در بهترین حالت چند روزی پس از عرضه از نظر قیمتی به سوی تعادل و یا در مواردی منفی حرکت می‌کنند؛ باید به سمت عرضه‌ی سهام شرکت‌های بزرگ‌تر و با حجم بیشتر حرکت کند؛ تا اگر شرکتی وارد بازارسهام می‌شود، بتواند در بهبودی وضعیت بازار چاره‌ساز باشد و نه آن‌که روزهای منفی جدیدی را برای بازار به ارمغان بیاورد. بی‌شک با این اتفاق، بازار سهام ایران در سطح بین‌المللی هم می‌تواند شاهد روند مثبتی باشد؛ همین‌طور محدودیت عرضه‌های اولیه باید در نگاه مدیران و برنامه‌ریزان بازار سرمایه هم تغییر کند، مثلا به جای ۱۰درصد اولیه این رقم به ۲درصد کاهش یابد؛ که خود اتفاقی بزرگ و صاحب محاسنی ژرف است و تامین نقدینگی آن در وضعیت کمبود نقدینگی بازار سهام می‌تواند بسیار آسان‌تر و کم‌چالش‌تر باشد و بازار سهام را به سوی روزهای پررونق گذشته سوق دهد. با مطالبی که بیان شد، می‌توان روند بازار سهام را در عرضه‌های اولیه کمی سردرگم و بی‌برنامه دانست، که اگر هم‌اکنون علاج واقعه نشود، دشواری‌های بعدی بر فرهنگ سهام‌داری سرمایه‌گذاران تاثیر ناخوشایندی خواهد گذاشت.
/سیدعلی عباسی/ خبرآنلاین