علت تغییر فصلها و رنگ برگها
کمتر کسی وجود دارد که دلباختهی زیباییهای فصل پاییز نباشد. پاییز را به تابلوی نقاشی تشبیه میکنند که برترین رنگها در آن استفاده شده است. از زیباییهای این فصل میتوان به تغییر رنگ برگ درختان، برگریزان، کوتاه شدن روز و فرا رسیدن هوای سرد اشاره کرد. اما چه دلیل علمی را میتوان برای وقایع رخ داده، عنوان کرد؟
علت تغییر فصلها در چیست؟ قبل از اینکه تغییرات جوی و فرآیندهای شیمیایی فصل پاییز را مورد بررسی قرار دهیم، به علت تغییرات فصلی پرداخته میشود. در قرنهای گذشته، ستاره شناسان بر این باور بودند که تغییر جایگاه خورشید در آسمان باعث تغییر فصلها میشود اما در سالهای بعد، انسان پی به علت تغییر فصول برد. زمین در مسیر بیضی شکلی به دور خورشید در حال چرخش است و به صورت همزمان حول مداری که نسبت به سطح مداریاش شیبدار است نیز در حرکت است اما با وجود این شیب باز هم نیمکرههای مختلف زمین در طول سال قادر به دریافت نور خورشید هستند اما تغییر آن شدت یا تابش فصلهای بهار، تابستان، پاییز و زمستان را رقم میزند. با فرا رسیدن فصل پاییز، درختانی که پیش از این به عمل فتوسنتز میپرداختند، فعالیتهای خود را متوقف و مواد غذایی را در ریشههای خود ذخیره میکنند تا برای این فصل آماده شوند.
تغییر رنگ برگها: درختان به دلیل قرارگیری در نقاط و عرضهای جغرافیایی متفاوت با چهار فصل روبهرو میشوند تا در هر فصل لباس مخصوص خود را به تن کنند. آغاز فصل پاییز و کاهش دمای هوا تاثیر قابل توجهی بر فرآیندهای گیاهان و درختان دارد. در این فصل دیگر فعالیت برگ به پایان رسیده و کلروفیل که تغییر رنگ برگها را برعهده دارد به مواد متنوعی که از آنها ترکیب شده، تجزیه یافته و مواد غذایی را برای استفاده در بهار به تنه درختان منتقل می کند. در حفرههای سلولی برگها نوعی ماده آبکی باقی میماند که حاوی قطرات چربی، بلور و تعداد محدودی اجسام زرد رنگی است که نور را منعکس کرده و باعث زرد شدن برگ درختان میشود. اما از سوی دیگر، برگ درختان پاییزی به رنگهای مختلفی مبدل میشوند. در پاسخ به چگونگی ظهور چندین رنگ در طیفهای زرد یا قرمز باید گفت، تمامی برگها از رنگدانههای زردی برخوردارند که با کاهش فعالیت کلروفیل قدرت مضاعفی مییابند. سپس میزان قند موجود در برگها در نتیجه، ترکیب شیمیایی با سایر مواد موجود رنگهای متنوع و زیبایی را به وجود میآورد.