سرمایه در گردش، تسهیلات بانک‌ها را ربود

بانک مرکزی در جدیدترین گزارش خود تسهیلات پرداختی بانک‌ها طی هفت ماهه سال 1395 به بخش‌های اقتصادی را منتشر کرد. به گزارش سایه، بنابر اعلام بانک مرکزی مبلغ 2784.4 هزار میلیارد ریال تسهیلات به بخش‌های مختلف اقتصادی پرداخت شده است که در مقایسه با دوره مشابه سال قبل، مبلغ 923.3 هزار میلیارد ریال (معادل 49.6 درصد) افزایش داشته است. بر اساس این گزارش سهم تسهیلات پرداختی در قالب سرمایه در گردش در تمام بخش‌های اقتصادی طی هفت ماهه سال جاری مبلغ 1823.4هزار میلیارد ریال معادل 65.5 درصد کل تسهیلات پرداختی است و در مقایسه با دوره مشابه سال قبل مبلغ 662.5 هزار میلیارد ریال معادل 57.1 درصد افزایش داشته است. لازم به ذکر است تسهیلات سرمایه در گردش‎ ‎برای‎ ‎تامین‎ ‎هزینه‌ ‎های‎ ‎تولید‎ ‎‏(شامل‎ ‎خرید‎ ‎مواد‎ ‎اولیه،‎ ‎قطعات،‎ ‎لوازم‎ ‎یدکی‎ ‎و‎ ‎بسته‌ ‎بندی)‏‎ ‎و‎ ‎هزینه‎های جاری‎ ‎پرداخت‎ ‎می‌شود‎. در همین حال سهم تسهیلات پرداختی بابت تأمین سرمایه در گردش بخش صنعت و معدن در هفت ماهه سال جاری معادل 664.9 هزار میلیارد ریال بوده است که حاکی از تخصیص 36.5 درصد از منابع تخصیص یافته به سرمایه در گردش تمام بخش‌های اقتصادی (مبلغ 1823.4  هزار میلیارد ریال) است. بر این اساس طبق گزارش از 786.2 هزارمیلیارد ریال تسهیلات پرداختی در بخش صنعت و معدن معادل 84.6 درصد آن (مبلغ 664.9 هزار میلیارد ریال) در تأمین سرمایه در گردش پرداخت شده است که به بیان بانک مرکزی بیانگر توجه و اولویت‌دهی به تأمین منابع برای این بخش توسط بانک‌ها در سال جاری است. در همین حال این مرجع در جدولی تسهیلات بانک‌ها و موسسات مالی به تفکیک بخش‌های اقتصادی را هم ارائه کرده است. در این جدول مشاهده می‌شود تعداد 166807 فقره تسهیلات به بخش صنعت و معدن با میانگین پرداختی هر فقره 4713 میلیون ریال پرداخت شده که بیشتر از میانگین پرداختی سایر بخش‌هاست و مجموعا به این بخش 786,197 میلیارد ریال تسهیلات اعطا شده است. در ضمن در بخش خدمات تعداد 2263072 فقره تسهیلات با میانگین پرداخت هر فقره 502 میلیون ریال و مجموعا 1,136,355 میلیارد ریال پرداخت شده که از نظر میزان کلی بیشتر از سایر بخش‌ها است. در همین حال سهم بخش کشاورزی 797,571 فقره تسهیلات به مجموع ارزش 214,339 میلیارد ریال و میانگین  268 میلیون ریال در هر فقره بوده است. مسکن و ساختمان هم 573,540 فقره تسهیلات را با ارزش کلی 253,668 میلیارد ریال به خود اختصاص دادند. بخش بازرگانی هم از کل تسهیلات پرداختی 623,736 فقره با ارزش مجموع 392,497 میلیارد ریال و میانگین هر فقره 629 میلیون ریال را دریافت کرده است. در همین رابطه مرکز آمار ایران در گزارشی اعلام کرده بود که شاخص كل قیمت تولیدكننده در فصل بهار 1395 برابر است با 4/198 كه نسبت به فصل قبل 8/5 درصدد افزایش یافته است. میزان تغییرات چهار فصل منتهی به فصل جاری نیز نسبت به دوره مشابه سال قبل ( نرخ تورم سالانه)، برابر با 4/3 است که در این میان شاخص قیمت تولیدكننده بخش كشاورزی در فصل بهار 1395 برابر است با 0/230 كه نسبت به فصل قبل 2/25 درصد افزایش را تجربه کرده است. مییان تغییرات چهار فصل منتهی به فصل جاری نیز نسبت به دوره مشابه سال قبل (نرخ تورم سالانه) با 4/0 درصد افزایش روبرو بوده است. شاخص قیمت تولیدكننده بخش معدن در فصل بهار 1395 نیز برابر با 5/191 است كه نسبت به فصل قبل 8/4 درصد كاهش یافته است. میزان تغییرات چهار فصل منتهی به فصل جاری نیز نسبت به دوره مشابه سال قبل (نرخ تورم سالانه) با 2/10 درصد كاهش روبرو بوده است. شاخص قیمت تولیدكننده بخش صنعت (ساخت) هم در فصل بهار 1395 برابر با 3/193 بوده است كه نسبت به فصل قبل 0/2 درصد افزایش داشته است. میزان تغییرات چهار فصل منتهی به فصل جاری نیز نسبت به دوره مشابه سال قبل (نرخ تورم سالانه) با 5/0 درصد كاهش روبرو بوده است.  شاخص قیمت تولیدكننده بخش انرژی- برق نیز در فصل بهار 1395 7/213 اعلام شده است كه نسبت به فصل قبل 1/64 درصد افزایش یافته است. میزان تغییرات چهار فصل منتهی به فصل جاری نیز نسبت به دوره مشابه سال قبل (نرخ تورم سالانه) با 7/6 درصد كاهش روبرو بوده است. شاخص قیمت تولیدكننده بخش خدمات در فصل بهار 1395 هم برابر است با 8/192 كه نسبت به فصل قبل 1/2 درصد افزایش یافته است. میزان تغییرات چهار فصل منتهی به فصل جاری نیز نسبت به دوره مشابه سال قبل (نرخ تورم سالانه) با 6/10 درصد افزایش روبرو بوده است. با مقایسه‌ی این دو آمار می‌توان نتیجه گرفت که تندترین شیب در افزایش بهای تولید متعلق به بخش کشاورزی بوده است در حالیکه در بخش تسهیلات بیشترین تعداد و حتی بیشترین میانگین در هر فقره را ندارد. هرگاه شاخص بهای تولید افزایش یابد به این معناست که مصرف‌کننده می‌بایست مبلغ بیشتری را بپردازد یعنی در آن بخش تورم افزایش می‌یابد. در همین حال بانک مرکزی در گزارش میزان تسهیلات پرداختی اعلام کرده است: «همچنان باید در تداوم مسیر جاری ملاحظات مربوط به کنترل تورم را نیز در نظر گرفت و همواره مراقب قدرت گرفتن پتانسیل تورمی ناشی از فشار تقاضای کل در اقتصاد نیز بود. بر این اساس ضروری است به افزایش توان مالی بانک‌ها از طریق افزایش سرمایه و بهبود کفایت سرمایه بانک‌ها، کاهش تسهیلات غیرجاری و بازگرداندن آنها به مسیر صحیح اعتباردهی بانک‌ها، افزایش بهره‌وری بانک‌ها در تامین سرمایه در گردش تولیدی، پرهیز از فشارهای مضاعف بر دارایی بانک‌ها و ترغیب بنگاه‌های تولیدی به سمت بازار سرمایه به‌عنوان یک ابزار مهم درتامین مالی طرح‌های اقتصادی (ایجادی)توجه ویژه‌ای کرد.» از سوی دیگر بیشترین میزان تسهیلات اعطایی از نوع سرمایه در گردش بوده است که از نوع تسهیلات کوتاه‌مدت محسوب شده و معمولا ضریب بازپرداخت بالایی نیز دارند. در همین حال تنها 9/8 درصد تسهیلات پرداختی برای ایجاد بوده است که در میان تمام بخش‌های اقتصادی بیشترین سهم متعلق به بخش کشاورزی بوده است.