تحلیل
رهاورد روحانی از اجلاس آستانه
اجلاس سران کشورهای سازمان همکاری اسلامی در حوزه علم و فناوری، عصر دیروز درحالی پایان یافت که در کنار دیدارهای دوجانبه رئیس‌جمهوری با همتایان خارجی، اجماعی برای پایان دادن به نسل‌کشی در میانمار حاصل شد. به‌گزارش گروه پژوهش و تحلیل خبری ایرنا، سفر رئیس‌جمهوری به آستانه پایتخت قزاقستان با هدف شرکت در نخستین اجلاس سران کشورهای عضو سازمان همکاری اسلامی در حوزه علم و فناوری، شامگاه نوزدهم شهریورماه پایان یافت. دکتر «حسن روحانی» در این سفر دوروزه علاوه بر سخنرانی در اجلاس سران، با شماری از رهبران کشورهای اسلامی از جمله قزاقستان، ترکیه، آذربایجان، ازبکستان و ونزوئلا دیدار کرد و در ارتباط با پاره ای از مسائل مهم دوجانبه و بین‌المللی با آنها به گفت‌وگو پرداخت و در نهایت این اجلاس با صدور بیانیه ای 19بخشی به کار خود پایان داد.
اجلاس آستانه، فرصتی مغتنم برای دیدارهای دوجانبه
دکتر روحانی شامگاه ورود (شنبه) با «رجب طیب اردوغان» همتای ترکیه ای خود دیدار و گفت‌وگو کرد؛ گفت‌وگوهایی که حول محور همکاری‌های اقتصادی، مبارزه با تروریسم و خشونت‌های اخیر در میانمار صورت گرفت. رئیس‌جمهوری کشورمان با بیان اینکه باید در روابط ایران و ترکیه به‌ویژه در حوزه اقتصادی با توجه به توانمندی‌های دو کشور، یک جهش ایجاد کرد، گفت: اراده مقامات ایران و ترکیه توسعه روابط دوجانبه است و پس از اجرای برجام و عبور از تحریم ها، زمینه برای تحرکی جدید در روابط دو کشور فراهم شده است. وی همچنین با اشاره به اینکه حل مشکلات و تسهیل همکاری‌های بانکی پایه مهمی درگسترش روابط و همکاری‌های دو کشور برای رسیدن به هدف 30میلیارد تجارت سالیانه است، اظهار کرد: روابط بانکی ایران با بسیاری از کشورها بهبود یافته و توسعه همکاری‌های بانکی ایران و ترکیه نیز ضروری است. درمقابل، رئیس جمهوری ترکیه نیز با اشاره به برنامه‌های متعدد تهران و آنکارا برای توسعه روابط در زمینه‌های مختلف، تاکید کرد که «با برداشته شدن تحریم‌های ایران، زمینه برای گسترش روابط مهیاتر از همیشه است. بانک‌های دو کشور به‌ویژه بانک های مرکزی باید موانع گسترش روابط و تعاملات بانکی به‌عنوان بستر گسترش تعاملات اقتصادی را هر چه سریع تر برطرف کنند». بخش مهمی از گفت‌وگوهای روحانی در دیدار با «نورسلطان نظربایف» رئیس جمهوری قزاقستان هم به‌ضرورت توسعه روابط به‌ویژه در عرصه‌های اقتصادی، ترانزیت و انرژی و نیز تلاش مشترک برای بهبود وضعیت بازار نفت اختصاص یافت. ضمن اینکه در سفر پارسال رییس جمهوری ایران به قزاقستان پنج یادداشت تفاهم و موافقت‌نامه همکاری در زمینه‌های بانکی، کار و تامین اجتماعی، قرنطینه دامی، کشتیرانی در دریای خزر و تسهیل سفرهای گردشگری متقابل امضاء شد.در دیدار روحانی با «الهام‌علی‌اف» رئیس جمهوری آذربایجان رایزنی در مورد ظرفیت‌های سرمایه‌گذاری دو کشور برجسته بود. همچنین درجریان این دیدار، اهمیت تکمیل پروژه ریلی مشترک بین دو کشور مورد تاکید قرار گرفت و رئیس‌جمهوری ایران در این باره اظهار کرد: این پروژه در کنار سایر خطوط ترانزیتی شمال به جنوب، نه تنها در روابط و همکاری های دو کشور بلکه برای کل منطقه سودمند است. همچنین دو طرف باید همکاری‌های خود را در زمینه انرژی و تلاش مشترک برای بهبود پایدار وضعیت بازار نفت، تقویت کنند. علی اف هم روابط دو کشور را درحال حاضر در بالاترین و دوستانه‌ترین سطح دانست و گفت که «9 دیدار روسای جمهوری دو کشور طی چهارسال گذشته، تاثیر مثبتی بر روابط تهران – باکو داشته و اطمینان دارم آینده روابط دو کشور بهتر از امروز خواهد بود. باکو علاقه‌مند به ارتقای سطح روابط و تعاملات با ایران در عرصه‌های مختلف اقتصادی، سرمایه‌گذاری متقابل، تجارت و دیگر عرصه‌هاست». افزون بر آن، تهدیدهای تروریستی به‌عنوان خطر مشترک و ضرورت هماهنگی و همکاری بیشتر و موثرتر برای مبارزه با این پدیده شوم از دیگر مسائل مورد تاکید دوطرف بود. در دیدار روحانی با «شوکت میرضیایف» رئیس‌جمهور ازبکستان بخش بیشتر گفت‌وگوها به مناسبات تجاری و اقتصادی اختصاص یافت. در کنار آن، مسائل مهمی چون توسعه همکاری در حوزه‌‌های دانشگاهی و مراکز علمی و تحقیقاتی، انرژی، تسریع در تقویت ارتباطات بانکی، استقبال از حضور و فعالیت کارآفرینان و سرمایه گذاران ازبکستانی در ایران و بالعکس و همچنین مبارزه با تروریسم مطرح شد. مبارزه با تروریسم جهانی، مقابله با زیاده‌خواهی آمریکا، توجه بیشتر به کمیسیون مشترک اقتصادی دو کشور و همچنین مسئله بهای نفت نیز از مهمترین موضوعات مورد بحث در دیدار روحانی و «نیکلاس مادورو» همتای ونزوئلایی وی بود که در حاشیه این اجلاس صورت گرفت.
سایه بحران میانمار بر اجلاس
مبارزه با تهدیدات تروریستی و مقابله با جنایت‌های اخیر علیه مسلمانان میانمار، فصل مشترک دیدارهایی بود که بین رئیس‌جمهوری ایران با همتایان خارجی در حاشیه اجلاس سران کشورهای سازمان همکاری اسلامی انجام گرفت. روحانی در جریان این سفر دوروزه، در دیدار با رئیسان جمهوری ترکیه، ونزوئلا، آذربایجان، قزاقستان و ازبکستان برضرورت توجه جدی جهان اسلام به وضعیت اسفبار مسلمان میانمار تاکید کرد. وی در دیدار با اردوغان با بیان اینکه کمک‌های انسان‌دوستانه ایران به‌زودی برای مسلمانان آسیب دیده میانمار ارسال می شود، تصریح کرد «توقف سریع خشونت‌ها و جنایت علیه مسلمانان روهینگیا و رسیدگی فوری به وضعیت آسیب‌دیدگان و پناهندگان باید هدف جمعی سران کشورهای اسلامی باشد». حجت الاسلام روحانی در سخنرانی خود نیز از این امر مهم غافل نماند و موضوع علم و فناوری را به بسط صلح ارتباط داد و گفت: سیاست ما برآن است که علیرغم وجود وسیع‌ترین منابع غنی نفت و گاز در کشور، از اقتصاد مبتنی بر منابع طبیعی، به‌سمت اقتصاد مبتنی بر بهره‌‌وری و نوآوری حرکت نمائیم. با چنین ظرفیت‌هایی است که به نام جمهوری اسلامی می‌گویم ما برای صلح، برای همزیستی، برای همکاری هرچه بیشتر با شما دولت‌های دوست و برادر به این اجلاس آمده‌ایم. در مجموع، موضوع تقابل جدی با افکار و اقدامات تروریستی و محکومیت جنایتگری علیه مسلمانان میانمار مورد تاکید سران حاضر در نشست قرار گرفت و بیانیه‌ای که در پایان اجلاس صادر شد بر توقف فوری حمله به مسلمانان تاکید داشت. همچنین در این بیانیه خواسته شد که سیاست‌های تبعیض‌آمیز از جمله تخریب اماکن عبادی و خانه‌ها، عدم صدور مدارک ملکی و تابعیت میانماری و نیز وضع قوانین سخت علیه مسلمانان میانماری پایان یابد.