در گفت‌وگوی اختصاصی سایه با دکترایدنی رئیس شورای عالی نظام پزشکی کشور مطرح شد
طرح تحول سلامت طرحی پیشرو در حوزه‌ی بهداشت و درمان کشور است
سایه- اهواز- علی موسوی‌نسب: تحقیقات میدانی در گروه حامیان دولت تدبیر و امید نشان می‌دهد که دکتر ایدنی به دلیل تلاش و برنامه‌ریزی‌های گسترده برای اجرای مراحل مختلف سه‌گانه طرح تحول نظام سلامت در استان خوزستان و کنترل و بهبود رفتار سازمانی زیرمجموعه، بهبود کیفیت طرح تکریم ارباب‌رجوع، پرهیز از قوم‌گرایی و ارتباط موثر و فراگیر با مردم و بیماران از محبوب‌ترین مدیران ارشد استان خوزستان است. با توجه به اینکه اخیرا در بیست‌وهشتمین جلسه شورای عالی سازمان نظام‌پزشکی جمهوری اسلامی ایران که 12شهریور ماه در محل سازمان مرکزی نظام‌پزشکی کشور تشکیل شد، دکتر اسماعیل ایدنی رئیس دانشگاه علوم‌پزشکی جندی‌شاپور اهواز مجددا با کسب اکثریت آراء و برای مدت دو سال دیگر به عنوان رئیس شورای عالی نظام پزشکی انتخاب شد. بر آن شدیم تابا وی گفت‌وگویی انجام دهیم که در پی می‌آید.
به عنوان اولین سوال از وی درخصوص رسالت دانشگاه‌های علوم‌پزشکی در کشور سوال کردیم که وی در پاسخ گفت: رسالت دانشگاه‌های علوم‌پزشکی در سراسر کشور در سه زمینه‌ی بهداشت، درمان و آموزش پزشکی قابل تعریف و ارزش‌گذاری‌ست. در زمینه‌ی بهداشت، ایران در گروه کشورهای در حال توسعه قرار می‌گیرد و ما با کشورهای مترقی و پیشرفته در زمینه‌ی بهداشت، به خصوص آمریکا، کانادا، استرالیا یا کشورهای اسکاندیناوی فاصله‌ی زیادی داریم اما مسیر را یافته‌ایم و گام‌های بلندی را برداشته‌ایم. وی سپس در خصوص اجرای طرح تحول سلامت در کشور گفت: طرح تحول سلامت از 15اردیبهشت 93 با هدف کاهش پرداختی بیماران و ارتقای کیفیت خدمات ویزیت و ارتقای خدمات اورژانس، ارتقای کیفیت هتلینگ بیمارستان‌ها، ماندگاری پزشکان در مناطق محروم، تعرفه‌گذاری خدمات سلامت، حضور پزشکان متخصص در بیمارستان‌های دولتی و ترویج زایمان طبیعی کلید خورد به خصوص که بسیاری آن را طرحی پیشرو در حوزه‌ی درمان و بهداشت کشور می‌دانستند زیرا با اجرای این طرح علاوه بر اینکه باعث ارتقای سلامت مردم می‌شود بلکه دسترسی عادلانه به خدمات سلامت و بهبود کیفیت خدمات و کاهش قابل ملاحظه هزینه‌های درمان مردم در بیمارستان‌های دولتی را سبب شد. این طرح باید دارای بودجه ذخیره پشتیبان و نیز منشورسازمانی تعریف شده باشد در غیر این صورت چنانچه شرایط بحرانی و ویژه‌ای از جمله در دیپلماسی و سیاست خارجی پیش آید به عنوان چالش ملی باعث بی‌ثباتی در ادامه‌ی کار دولت تدبیر و امید خواهد شد. از وی که یکی از مدیران ارشد آموزش پزشکی کشور می‌باشد در خصوص اینکه گفته می‌شود طرح تحول سلامت به عنوان بزرگ‌ترین جراحی حوزه‌ی وزارت بهداشت و درمان و آموزش پزشکی در دولت یازدهم پرسیدیم که وی گفت: دانشگاه علوم‌پزشکی جندی‌شاپور اهواز به عنوان یکی از قدیمی‌ترین دانشگاه‌های پزشکی کشور از ابتدای آغاز طرح تحول سلامت فعالیت‌های چشمگیری برای پیشبرد این طرح مهم داشته است ولی در ابتدای امر باید مردم بدانند که کشورمان قبل از اجرای طرح تحول در سال93 چه وضعیتی داشت. در واقع دانشگاه علوم‌پزشکی جندی‌شاپور اهواز به عنوان متولی سلامت استان، مسئولیت تامین، حفظ و ارتقاء سطح سلامت شهروندان خوزستانی را در قالب وظایف و ماموریت‌های محوله و با رعایت قواعد و اسناد بالادستی از قبیل برنامه‌های توسعه پنج‌ساله، سند چشم‌انداز 1404 و همچنین سیاست‌های کلان حوزه سلامت ابلاغی از سوی مقام معظم رهبری عهده‌دار بوده و در این مسیر علیرغم چالش‌های غیرقابل انکاری از قبیل زیرساخت‌های فرسوده، تجهیزات ناکافی و مستهلک، ابنیه قدیمی با عمر بالا و بعضا با کاربری غیرمرتبط با خدمات بهداشتی-درمانی، کمبود شدید کادر فنی و خدماتی که حتی در شرایط پیش از اجرای طرح تحول که با بار مراجعین کمتر و انتظارات پائین‌تر نیز جوابگو نبوده پابه‌پای سایر دانشگاه‌های هم‌تراز خود، خدمات بهداشتی، درمانی، آموزشی و پژوهشی را به حوزه تحت پوشش و قطب جنوب‌غرب کشور ارائه و در بسیاری از موارد با پیشی گرفتن از دانشگاه‌های برخوردار در سطح ملی رتبه‌های نخست عملکردی را از آن خود کرده است. وی گفت: پس از استقرار دولت یازدهم در حوزه‌ی سلامت استان وارث مجموعه‌ای شدیم که دارای مشکلات فراوانی بود و در رتبه‌بندی دانشگاه‌های کشور در پایین‌ترین تراز ارایه خدمات قرار داشتیم اما امروزه با توجه در اولویت قرار دادن بخش سلامت توسط دولت یازدهم و حمایت سایر ارکان نظام در اجرایی شدن طرح تحول و همراهی و همدلی مردم و کارکنان دانشگاه شرایط بسیار بهتری را شاهد هستیم اگر چه مردم و بیماران از ما گلایه‌ها و توقعات بجایی دارند و برای آنها اینکه این نابسامانی‌ها از چه دوره‌ای وجود داشته مهم نیست. وی افزود: ما باید با استفاده از فرصت بازدیدهای میدانی نظارت‌های دقیقی را اعمال کنیم و مشکلات را بهتر ببینیم و راه‌حل‌های درستی را برای حل آنها اتخاذ کنیم. ایدنی با بیان اینکه باید بودجه را بر اساس خدمت‌رسانی بیشتر به مردم هدف‌گذاری کنیم ادامه داد: در سال 92 دانشگاه موفق به جذب 176میلیارد اعتبار برای تکمیل طرح‌های نیمه‌تمام شد که در نوع خود بی‌سابقه است. رییس دانشگاه علوم‌پزشکی جندی‌شاپور اهواز تصریح کرد: توجه به مولفه‌های حاکم بر سلامت یک مقوله فرابخشی است که بدون توجه به این مولفه‌ها نمی‌توان سطح سلامت را افزایش داد. وی با اشاره به هدف‌گذاری طرح تحول در حوزه تصدی‌گری گفت: در این طرح پرداخت از جیب مردم در بخش دولتی از 37درصد به 5.7درصد کاهش یافت که نشان‌دهنده‌ی اهتمام جدی مسوولان نظام به مردم است. ایدنی، عدالت در دسترسی و کاهش میزان پرداختی برای بیماران صعب‌العلاج نیز از دیگر دستاوردهای طرح تحول در نظام سلامت عنوان کرد. رییس دانشگاه علوم‌پزشکی جندی‌شاپور اهواز افزود: با اجرای این طرح، معضلی به نام تامین هزینه‌های شیمی‌درمانی در بیمارستان‌های دولتی و دانشگاهی نداریم و در هیچ مطبی برای ارائه خدمات درمانی در بیمارستان‌ها وجهی طلب نمی‌شود و تعرفه‌ها کاملا قانونی است. در واقع ما در حوزه سلامت کشور طی 30سال گذشته در بعضی جاها پیشرفت‌های داشته‌ایم که عمدتا در حوزه‌ی بهداشت مناطق روستایی و شهری بوده است به خصوص که طی این مدت 70درصد جمعیت کشور روستایی بوده‌اند که خوشبختانه در طول 35سال گذشته شبکه‌های خانه بهداشت موفق عمل کرده و باعث ارتقای شاخص جمعیتی از نظر سلامت شده‌اند ولی متاسفانه از 30سال پیش به این سو شیب جمعیتی به سوی شهرها سرازیر شد و این موضوع باعث تغییر در توازن جمعیتی شد به خصوص که چون ما در شهرها مانند روستاها دارای شبکه بهداشت نبودیم بنابراین با تغییر نوع بیماری‌ها از بیماری‌های عفونی و واگیردار به بیماری‌های سرطان و بیماری‌های قلبی و عروقی و تصادفات در بخش بهداشت شهرها و حاشیه شهرها مواجه شدیم به همین خاطر نرخ شاخص امید به زندگی در کشور نسبت به کشورهای منطقه عقب ماند البته هم‌اکنون رتبه ما در شاخص‌های امید به زندگی، مرگ شیرخواران، مرگ‌ومیر نوزادان، مرگ کودکان زیر 5سال و مرگ افراد بالغ به رتبه 10 تا 12 رسید در واقع در این پارامترها که نشان‌دهنده‌ی وضعیت سلامت کشور است در حال حاضر وضعیت خوبی نداریم اما از سویی دیگر در بحث سلامت حوزه‌ای به نام درمان داریم که پیشرفت کشور در این حوزه بسیار عالی بوده است و در منطقه قوی‌ترین حوزه از نظر درمانی را دارا هستیم به عنوان مثال تعداد بیمارانی که باید برای درمان به خارج از کشور اعزام شوند محدود و انگشت‌شمار شده‌اند به جز موارد خاص. همچنین امید به زندگی در کشورمان از 63سال در سال57 به 74سال رسیده است و در شاخص درمان موفقیت‌هایی داریم که محصول تلاش شبانه‌روزی جامعه پزشکی و پرستاری است به خصوص که جامعه پزشکی توانسته علیرغم مشکلاتی مانند جنگ تحمیلی و تحریم‌ها و مشکلات اقتصادی کشور راه پیشرفت را در کوتاه‌ترین زمان بپیماید. به طور مثال وقتی لاکروسکوپی در برخی از کشورهای پیشرفته دنیا صورت می‌گرفت این روش 10سال بعد به کشورمان وارد شد و هم‌اکنون به عنوان یک تکنیک جا افتاده در حال پیشرفت روزافزون است. زمانی جراحی قلب در خارج از کشور انجام می‌شد ولی حالا سالانه بیش از 3هزار عمل قلب در داخل کشور و به دست جراحان خودمان صورت می‌گیرد تعداد اقدامات پیوند اعضا و سلول‌های بنیادین از 30هزار گذشته است زمانی کسانی که مجبور به پیوند قلب، ریه، کبد و... بودند مجبور می‌شدند به خارج از کشور سفر کرده و پول‌های زیادی را برای پیوند پول پرداخت کنند ولی اکنون این جراحی‌ها با قیمت‌هایی بسیار پایین‌‌تر از کشورهای دیگر در ایران انجام می‌شود این اتفاقات خوب محصول تلاش پزشکان و محققان و مسئولان است که موفق شده‌اند در طول دهه گذشته خدمات پزشکی جدیدی ارائه کنند. یکی از مشکلات طرح تحول سلامت کمبود نیروی انسانی به ویژه در بخش‌های پرستاری و زیرساخت لازم برای ارتقای خدمات هتلینگ است که دغدغه مسئولان نیز همین است به نظر شما می‌توان گفت که این کاستی‌ها یعنی کمبود کادر درمان و تخت بیمارستانی تبدیل به مانع برای طرح تحول خواهند شد؟ ما اکنون در بحث نیروی انسانی به ویژه پرستار نسبت به کشورهای سطح متوسط دنیا و حتی خاورمیانه عقب هستیم مثلا نسبت پزشک به جمعیت کشرمان یک به هزار است در حالی که کشورهای حوزه‌ی خلیج‌فارس بالای 12 است شاخص پرستار در ایران 4/1 ترکیه 4/2 و قطر 1/2 است در توزیع تخت بیمارستانی به ازای هزار نفر 7/1تخت داریم که در کشوری مثل اردن این عدد 3 است و در لبنان بیش از 5تخت وجوددارد. واضح است که حوزه سلامت در شاخصه‌های درمانی در طول 2دهه گذشته در توسعه درمان دچار مشکل بود که کمبود 80هزار نفر تخت بیمارستانی به گفته وزیر بهداشت مصادقی بر همین ماجراست در حال حاضر در مجموعه 16بیمارستان علوم‌پزشکی تهران 4هزار تخت وجود دارد و ضریب اشغال تخت‌ها هم بالای 90درصد است و این یعنی اینکه تخت خالی در بیمارستان نیست و نمی‌شود بیماری را بستری کرد. وی درخصوص نقش و تاثیر کارمندان در پیشرفت کارها گفتند مجموعه دانشگاه علوم‌پزشکی دارای گستردگی جغرافیایی فراوانی می‌باشد به گونه‌ای که 10درصد کارکنان دولت در دانشگاه‌های علوم‌پزشکی مشغول به خدمت هستند و حضور در تمامی مناطق دورافتاده و روستاها نشان‌دهنده این گستردگی است. البته علیرغم مشقت‌های فراوان در انجام امور محوله در نظام سلامت فعالیت‌های این حوزه به خوبی دیده نمی‌شد و از نظر دریافت بودجه برای ماموریت‌های اساسی در رتبه‌های انتهایی دستگاه‌های اجرایی کشور قرار داشت. دولت یازدهم با این رویکرد که سلامت از اولویت‌های اساسی یک جامعه است شروع به کار کرد و طرح تحول نظام سلامت در کشور اجرایی شد و رضایت‌مندی بسیاری را در بین مردم ایجاد کرد. وی افزود: بار اضافه‌ای که بر دوش کارکنان گذاشته شده است همراه با اضافه شدن حقوق و مزایا نبوده و این سبب شد که در برخی قسمت‌ها نارضایتی‌هایی مشاهده شود که ما توانسته‌ایم با اختصاص برخی موارد مالی این رضایت‌مندی نسبی را در بین تمامی کارکنان ایجاد کنیم که البته در بعضی رسته‌های شغلی نیاز به مداخلات بیشتری است. ایدنی گفت: در برنامه استراتژیک دانشگاه گام‌های بزرگی برای نهادینه کردن حق و حقوق کارکنان هم در زمینه آموزشی و هم در زمینه اصلاح ساعت کار تمهیداتی در نظر گرفته‌ایم که امیدواریم با این نگاه که این تمهیدات باعث افزایش توانمندی کارکنان می‌گردد به اهداف نهایی خود که زمینه‌ساز ارتقاء سلامت جامعه است دست پیدا کنیم. رئیس دانشگاه علوم‌پزشکی جندی‌شاپور اهواز ادامه داد: خدمت گیرندگان ما تمامی طیف‌ها هستند و پاسخگویی در سیستم ما از نکات بسیار کلیدی است که در این زمینه باید تکریم ارباب‌رجوع را رعایت کنیم و این مهم جز با جلب رضایت‌مندی درون سیستم میسر نمی‌شود. به همین خاطر رویکرد مدیریتی «درهای باز» را برای ارتباط بیشتر با کارکنان بیش از پیش در دستور کار خواهیم داشت. وی درخصوص نقش خوزستان درحوزه پزشکی کشور گفت: البته مفاخر پزشكي جامعه ايران و جامعه اسلامي تنها به شيخ‌الریيس ابوعلي‌سينا محدود نمی‌شود بلكه يكي ديگر از نامداران جامعه پزشكي ايران و حتي جهان، علي‌بن‌قاسم مجوسي اهوازي بود و بسياري از تاريخ‌دانان علم پزشكي معتقدند كه بسياري از نوشته‌هاي وي راهگشاي طب نوين بوده است. از وی در خصوص فضاسازی‌های اخیر که بر علیه پزشکان کشور صورت گرفته است پرسیدیم که وی در پاسخ گفت: بخشي از معضلاتي كه در حال حاضر در ارتباط بين جامعه پزشكي و بيمار وجود دارد و فضاسازي‌ها و پزشك‌ستيزي كه در جامعه ايجاد شد، طبيعتا به ريشه‌هاي اجتماعي و مرجعيت بالاي جامعه پزشكي در ميان مردم باز مي‌گردد. بسياري از اقشار اجتماعي، ديگر گروه‌هاي رقيب هستند و اين گروه‌ها ممكن است مرجع بالاي پزشكي را برنتابند و ضعف‌هايي كه در هر قشري موجود است را بزرگنمايي کنند. رييس دانشگاه علوم‌پزشكي جندي‌شاپور اهواز اظهار داشت: بخشي از اين مشكلات هم ناشي از اين است كه با گسترشي كه در جامعه پزشكي در كل كشور صورت گرفته، نيروي اجتماعي بسيار عظيمي را در اين جامعه به وجود آورده كه ساماندهي اين نيروهاي اجتماعي متاسفانه يكپارچه نيست و بعضا اين نيروها از مجاری غيرطبيعي كه معلول رسانه‌هاي نو پديد هستند، در كانال‌هايي كه به ضرر جامعه پزشكي مديريت مي‌شوند، سازماندهي مي‌گردند. ايدني افزود: يكي از مشكلاتي كه به مساله پزشك‌ستيزي در جامعه دامن زده، همين مسايلي است كه در چند ماه اخير از بحث سريال‌هاي تلويزيوني گرفته تا بحث‌هايي كه درباره مسايل بين قوه قضاييه و جامعه پزشكي و همچنين موضوع به قتل رسيدن يكي از پزشكان در استان اردبيل، شاهد آن بودیم. وي گفت: متاسفانه نيروي اجتماعي كه در جامعه پزشكي متمركز است، ساماندهي و سازماندهي مناسبي انجام نشده و اين امر موجب شده است که شكاف بين جامعه پزشكي و عرصه عمومي كشور بیشتر شود. ریيس دانشگاه علوم‌پزشكي جندي‌شاپور اهواز تصريح كرد: در جامعه پزشكي نيازمند آن هستيم كه هوشياري مناسبي به خرج دهيم تا نيروي اجتماعي در مسير طبيعي خودش ساماندهي شود. كار پزشكي يك كار سخت و دشوار است، بالاترين استرس‌ها را پزشكان تحمل مي‌كنند و بزرگ‌ترين استرسي كه يك انسان مي‌تواند تحمل كند، استرس ميان انتخاب دو مسير است.