در گفتوگو با فعالان صنعت پوشاک مطرح شد؛
موانع حضور پوشاک ایرانی در بازار
بهزعمِ تولیدکنندگان صنعت پوشاک؛ موانعی مانند «بالابودن هزینه تأمین مالی»، «مالیات بیاندازه»، «تعرفههای سنگین واردات ماشینآلات» و همچنین «واردات بیرویه و قاچاق»، از راهیابی پوشاک ایرانی به بازارهای بینالمللی جلوگیری کرده و حتی اجازه عرضِاندام در ویترین بازارهای داخلی را نیز از آنها گرفته است. سالانه حدود هشتمیلیارددلار پوشاک در کشور مصرف میشود که حدود پنجمیلیارددلار ازاینرقم به تولیدات داخلی تعلق دارد و بقیه از سایر کشورها وارد میشود. پوشاک وارداتی در دو قالب «قانونی» و «قاچاق»، راه به بازارهای داخلی باز میکنند؛ بهاینترتیب، سالانه 95میلیوندلار بهصورتِ رسمی و با ثبت سفارش وارد کشور شده و بقیه که رقمی بیشاز 2.5میلیارددلار برآورد میشود، قاچاق است. دراینمیان، تولیدکنندگان پوشاک ایران سالانه تنها 48میلیوندلار انواع پوشاک به سایر کشورها صادر میکنند. جهتِ یافتن پاسخهایی برای چرایی این آمارهای نامتناسب در صنعت پوشاک؛ سراغ فعالان این صنعت رفتیم تا از آنها اساسیترین چالشها و موانعی که پیشِروی صنعت پوشاک کشور است را جویا شویم.
مهدی الیاسی؛ یکیاز فعالان صنعت پوشاک دراینزمینه میگوید: «ازآنجاکه قیمت تمامشده در ایران نسبتبه کشورهای همسایه بسیاربالاتر است، تولیدکنندگان ما توان رقابت با همکاران آنسویِ مرزها را ندارند». وی اضافه کرد: «هماکنون نرخ تسیهلات در کشور همسایه چهار تا ششدرصد است؛ درحالیکه تولیدکنندگان داخلی با نرخهایی تا 30درصد، منابع مالی موردِنیاز خود را تأمین میکنند». وی که مدیریت یکیاز برندهای مطرح پوشاک مردانه داخلی را بهعهده دارد، میگوید: «بالابودن قیمت تمامشده ازیکسو و بازارشکنی (دامپینگ) کشور همسایه ازسویِدیگر، باعث شده است که بهصورتِ مداوم میزان تولید را پائین بیاوریم و گهگاه مجبور به تعدیل نیرو شویم». الیاسی «بالابودن هزینه تأمین مواد اولیه» و همچنین «مالیات بیرحمانه» را از دیگرعوامل افزایش قیمت تمامشده پوشاک در کشور میداند و معتقد است که ضعفهای قانونی در روابط کارگر و کارفرما باعث میشود تا میزان کار مفید در واحدهای تولیدی بسیارکمتر از حد انتظار باشد. این فعال صنعت پوشاک اضافه کرد: «یکیاز مشکلاتی که ما تولیدکنندگان با آن مواجه هستیم، ایناستکه به کارفرما بهاء داده نمیشود؛ یعنی کارگر میگوید کارفرما چکار کند؛ بههمیندلیل، شاهدیم در هشتساعت کاری، گاهی دوساعت کار مفید انجام نمیشود».
ابراهیم خطابخش؛ رئیس اتحادیه پوشاک اصفهان، بالابودن میزان مالیات تعیینشده برای تولیدکنندگان صنعت پوشاک را یکیاز دلایل افزایش قیمت تمامشده در کشور میداند و میگوید: «هیچکس نمیخواهد مالیات ندهد؛ اما باید مالیات تعیینشده، با درآمد فعالان این صنعت تناسب داشته باشد». وی از برخورد برخیاز کارکنان امور مالیاتی نیز گلایه کرد و گفت: «زمانیکه نسبتبه مالیات تشخیصدادهشده اعتراض میکنیم و میگوییم که این ارقام با درآمد ما تناسب ندارد، میگویند؛ اگر اینقدر درآمد نداری دستگاهها را خاموش کن و درب کارخانه خود را ببند!» رئیس اتحادیه پوشاک اصفهان، مالیات را «کمرشکن» خواند و پیشنهاد کرد که میزان مالیات پساز بررسی کارشناسی و همچنین مشورت با اتحادیههای ذیربط، تعیین شود. وی اضافه کرد: «بالابودن قیمت تمامشده پوشاک در ایران دلایلی دیگر نیز دارد اما مالیات بیشاز دیگرهزینهها به تولید فشار میآورد».
مجید افتخاری؛ عضو هیئتِمدیره اتحادیه پوشاک نیز بالابودن قیمت تمامشده را چالش اصلی فعالان این صنعت ذکر کرد و گفت: «زمانیکه هزینه تأمین مالی چندبرابر استاندارد جهانیست، چطور میتوانیم با تولیدکنندگان سایر کشورها رقابت کنیم؟» وی افزود: «شرایط بهوجودآمده در صنعت پوشاک، جذابیت سرمایهگذاری دراینبخش را کاهش داده و بههمیندلیل، ضروریست که دولت توجهی ویژه بهاینبخش داشته باشد». افتخاری، قاچاق را یکیدیگر از چالشهای پیشِروی صنعت پوشاک ذکر کرد و گفت: «برندهای خارجی بدون هیچگونه نظارتی در بازارهای ما عرضه میشوند و این مسئله، عرصه رقابت را برای تولیدکنندگان ایرانی تنگ کرده است».
سعید جنیدی؛ رئیس اتحادیه پوشاک شهرستان پیشوا، به وجود «رانت» در صنعت پوشاک اشاره کرد و گفت: «مشکلات این صنعت را میدانند و آنهاییکه از رانتهایی دراینزمینه برخوردارند، مایل نیستند که این مشکلات رفع شود». وی، مهمترین مشکل صنعت پوشاک را «قاچاق» عنوان کرد و گفت: «قاچاق برای برخیاشخاص، گروهها و مجموعهها سود دارد و آنها هم بهخاطرِ سودشان جلوی آنرا نمیگیرند». وی، سخن خود را با مثالی تشریح کرد و گفت: «درشرایطیکه یک مسافر حینِ ورود به سرزمین اصلی، سهبار در بازرسیهای مختلف بازرسی میشود، چطور ممکن است یک کانتینر لباس قاچاق وارد شود؟»
محمدهادی نصیری؛ رئیس اتحادیه پوشاک گرگان نیز ورود کالاهای قاچاق را مهمترین چالش پیشِروی صنعت پوشاک ذکر کرد و افزود: «علاوهبر کالای قاچاق، شاهدیم که مجوز واردات از مبادی رسمی نیز صادر میشود که این امر، به تولیدات خارجی کمک میکند تا راحتتر بازار را تصاحب کنند». وی، به نقش عاملی دیگر در ایجاد رکود در بخش توزیع پوشاک اشاره کرد و گفت: «بخشی از دانشآموختگان دانشگاهی که پسازسالها فارغالتحصیلی همچنان بیکار بودند، با سرمایهای محدود وارد صنف توزیع پوشاک شدند. این امر سبب شد اصطلاحاً دست در بازار زیاد شود و به رکود این بخش دامن بزند». رئیس اتحادیه پوشاک گرگان البته تأکید کرد که تولیدکنندگان باید سعی کنند کیفیت تولیدات خود را ارتقاء دهند تا مصرفکنندگان آرامآرام بهسمتِ تولید داخلی گرایش بیشتری پیدا کنند. وی، با ذکر نمونهای در بخش تولید شلوار مردانه گفت: «اکنون، تولیدکننده ای در بازار تهران حضور دارد که شلوار کتان خود را با نشان ساخت ایران عرضه میکند و هنگام عرضه نیز با تضمین کیفیت محصول، تأکید دارد که صورتِ مشاهده مشکل پساز شستوشو، جنس فروختهشده پس گرفته میشود». رئیس اتحادیه پوشاک گرگان تصریح کرد: «کل تولیدات ما، در صنعت پوشاک باید بهاینسطح برسد».
خدابخش رضایی؛ رئیس اتحادیه صنف پوشاک شیراز نیز دراینارتباط گفت: «هزینههای مالیات بر ارزش افزوده، بیمه و کارگر، قیمت تمامشده پوشاک ایرانی را نسبتبه مشابه خارجی خود افزایش داده است و تازمانیکه قیمت پوشاک وارداتی 30درصد ارزانتر از پوشاک تولید داخلیست، رقابت نمیتواند معنی داشته باشد». وی افزود: «پائینبودن قیمت تمامشده پوشاک وارداتی، به تولیدکننده داخلی اجازه نمیدهد جنس باکیفیت تولید کند؛ چراکه جنس باکیفیت، قیمت بیشتری خواهد داشت و جنس گرانتر، قدرت رقابت در بازار را نخواهد داشت». رئیس اتحادیه صنف پوشاک شیراز تصریح کرد: «درصورتِ حمایت و همراهی دولت، تولیدکنندگان ایرانی میتوانند اجناسی باکیفیت را به بازارهای داخلی و خارجی عرضه کنند». وی بر بهکارگیری تجهیزات بهروز تأکید کرد و گفت: «اکنون تولیدکنندگان ما با ماشینآلات کهنه و فرسوده کار میکنند؛ بنابراین، ناگزیریم برای تولید کالای باکیفیتتر، واحدهای تولیدی خود را با حمایت دولت به ماشینآلات بهروز مجهز کنیم».
حجتالله ناصری؛ رئیس اتحادیه پوشاک همدان نیز اساسیترین چالش را ورود کالاهای قاچاق ذکر کرد و گفت: «قیمت کالاهای قاچاق وارداتی بهدلیل پائینبودن کیفیت، ارزانتر از تولیدات داخلیست و این مسئله باعث میشود کالای قاچاق بهقول معروف؛ بازار داشته باشد». وی بالابودن عوارض گمرکی واردات ماشینآلات وابسته به صنعت پوشاک را از دیگرموانع توسعه این صنعت ذکر کرد و گفت: «دولت برای حمایت از تولید میتواند اجازه دهد ماشینآلات وابسته به صنایعی همچون پوشاک، بدون عوارض گمرکی وارد شود». ناصری بابیانِاینکه هزینه تأمین ماشینآلات باتوجهبه عوارض گمرکی بسیارزیاد است، گفت: «درشرایطیکه یک چرخ صنعتی حدود 200میلیونتومان برای تولیدکننده تمام میشود، تولیدکننده توان بهروزکردن ماشینآلات خود را ندارد و مجبور است با تکنولوژی کهنه و قدیمی، چرخ تولید خود را بچرخاند».
اسماعیل داودی/ ایرنا