بازار پیاز، اشک کشاورزان را درآورد!
همه‌ساله داستان مازاد یا کاهش تولید محصولات کشاورزی تکرار می‌شود که علت این سناریو را باید در نداشتن الگوی کشت، نبود زنجیره تولید، کمبود صنایع تبدیلی و تکمیلی و البته بی‌توجهی به اجرای کشاورزی قراردادی جست‌وجو کرد. به‌گزارش باشگاه خبرنگاران جوان؛ به‌رغم‌آنکه طی ماه‌های اخیر، قیمت پیاز در بازار به بالای ۱۵هزارتومان رسیده بود؛ اما نرخ کنونی پیاز، با هزینه‌های تولید سنخیتی ندارد؛ به‌طوری‌که اشک پیازکاران را درآورده. بسیاری از مسئولان براین‌باورندکه با اجرای الگوی کشت، کشاورزی قراردادی و ایجاد زنجیره تولید و زیرساخت‌های لازم، دیگر شاهد افت‌وخیز قیمت و زیان تولیدکنندگان و مصرف‌کنندگان در بازار نخواهیم بود.
محمد شفیع ملک‌زاده بااشاره‌به دلایل کاهش شدید قیمت پیاز و چالش پیش‌روی کشاورزان گفت: «بارها اعلام کرده‌ایم که درباره تنظیم بازار و فروش محصولات و بازرگانیِ بخش کشاورزی، مشکلات اساسی داریم که این‌امر موجب شده هرسال بازار محصولات کشاورزی دچار نوساناتی شود». رئیس نظام صنفی کشاورزی و منابع طبیعی افزود: «تاکنون برنامه درستی در بازرگانی محصولات کشاورزی نداشته‌ایم تا تولیدکنندگان و مصرف‌کنندگان، دغدغه خاطری از بازار فروش نداشته باشند». او با انتقاد از اینکه نگاه ویژه‌ای به بخش کشاورزی نداریم، بیان کرد: «اینکه برای تولیدکنندگان و مصرف‌کنندگان بهایی قائل نیستیم، موجب شده کشاورزان از حق خود محروم شوند». او بااشاره‌به دیگر دلایل گرانی پیاز در بازار، گفت: «در زمان اوج برداشت و پیک تولید، انتظار می‌رود محصولات کشاورزی درحد مصرف به بازار عرضه شود و مابقی را ذخیره‌سازی و در زمان کمبود، توزیع کنیم». به‌گفته او؛ در زمان اوج برداشت و پیک تولید، باید مازاد محصول به بازارهای هدف صادر شود که متأسفانه به‌سبب نبود ارتباط با دیگر کشورها، چاره‌ای جز عرضه در بازار داخل نیست. او ادامه داد: «درزمانی‌که بازار داخل اشباع می‌شود، به‌سبب وجود واسطه‌ها و دلالان و سوءاستفاده از موقعیت، قیمت محصولات در بازار کاهش می‌یابد؛ به‌طوری‌که به یک‌سوم تا یک‌چهارم هزینه تمام‌شده تولید می‌رسد». او قیمت تمام‌شده هرکیلو پیاز را 1500 تا 1800تومان اعلام کرد و گفت: «این‌درحالی‌ست‌که هم‌اکنون هرکیلو پیاز با نرخ ۳۰۰ تا ۴۰۰تومان از کشاورزان خریداری می‌شود و با نرخ 4000 تا 5000تومان در بازارها به دست مصرف‌کننده می‌رسد که متأسفانه کشاورزان سودی حاصلشان نمی‌شود». او عدم‌مدیریت و نبود زیرساخت‌های لازم و کمبود صنایع تبدیلی را از دیگر علل افزایش قسمت محصولات کشاورزی در بازار اعلام کرد و افزود: «در فصل پائیز و زمستان که تولید به‌حداقل می‌رسد، قیمت محصولات به‌دلیل نبود مدیریت، زیرساخت و امکانات لازم و کمبود صنایع تبدیلی هفت تا ۱۰برابر قیمت به دست مصرف‌کننده می‌رسد؛ درحالی‌که با ایجاد زیرساخت‌های لازم، انبار، سردخانه، سورتینگ و برنامه منسجم؛ بازار به تعادل می‌رسد». او افزود: «باتوجه‌به نبود برنامه منسجم آمایش زمین و الگوی کشت، کشاورزان هرسال ازحیث مازاد یا کاهش تولید، متحمل زیان می‌شوند و با استمرار این روند، ورشکست خواهند شد؛ به‌طوری‌که دیگر قادر به ادامه تولید نخواهند بود». او باتأکیدبر رهایی از صادرات تک‌محصولی درآمدهای نفتی، گفت: «با مازاد تولید محصولات کشاورزی روی دست کشاورزان منابع پایه و نیروی انسانی به‌هدر می‌رود که این‌امر کار را به جایی می‌رساند که با دلسردی کشاورزان از امر تولید برای تأمین نیاز کشور، چاره‌ای جز واردات محصولات بی‌کیفیت و خروج ارز از کشور نیست». او افزود: «اگر نتوانیم از ظرفیت‌ها و پتانسیل‌های بخش کشاورزی به‌درستی استفاده کنیم، بی‌تردید درطول‌سال سناریوی مازاد یا کاهش تولید تکرار می‌شود و مشکلات اساسی برای کشاورزان ایجاد می‌کند». او بااشاره‌به‌اینکه اتخاذ برنامه‌های کوتاه‌مدت، در حکمِ مسکنی بیش نیست، گفت: «مسئولان امر وقتی کشاورزان از ناحیه فروش محصولات متضرر هستند، به‌دنبال راهکار مقطعی می‌گردند؛ اما نوشدارو بعد از مرگ سهراب فایده‌ای ندارد». او باتأکیدبراینکه مسئولان از اتخاذ برنامه‌های کوتاه‌مدت و میان‌مدت نباید غافل شوند، تصریح کرد: «درحال‌حاضر، سپاه برای کاهش زیان پیازکاران، به امر خرید ورود پیدا کرده؛ اما این سؤال مطرح است که مگر سپاه چنددرصد از پیاز تولیدی کشاورزان را می‌تواند خریداری کند؟ ازطرفی، برای محصول خریداری‌شده چه برنامه‌ای دارد؟»
علی خان‌محمدی بااشاره‌به دلایل گلایه‌مندی پیازکاران از وضعیت بازار، گفت: «مادامی‌که مسئولان امر، قراردادی و الگوی کشت را اجرا نکنند و زنجیره تولید را به‌وجود نیاورند، بی‌تردید مشکلات مازاد یا کاهش تولید محصولات کشاورزی در کشور استمرار می‌یابد». مدیرعامل مجمع ملی نخبگان کشاورزی افزود: «در ۴۰سال‌اخیر به‌سبب نبود زیرساخت‌های لازم هرسال در تولید محصولات پیاز، سیب‌زمینی و گوجه‌فرنگی با مشکلاتی روبه‌رو هستیم؛ چراکه در برخی سال‌ها که وضعیت بازار مناسب است، در سال بعد با ورود افراد متعدد به کشت این محصول روبه‌رو می‌شویم». او باتأکیدبر اجرای کشاورزی قراردادی گفت: «با اجرای کشاورزی قراردادی و تولید برمبنای ثبت‌سفارش، سهم هر استان مشخص می‌شود تا شاهد التهابات بازار نباشیم». او گفت: «طبق رصدهایی که طی چندروزگذشته از جیرفت داشتیم؛ کشاورزان پیازکار به‌سبب وجود دلالان متعدد سردرگم هستند؛ به‌طوری‌که نمی‌دانند محصول تولیدی خود را به چه‌کسی عرضه کنند؛ پس تازمانی‌که زنجیره تولید به‌وجود نیاید، مشکلات استمرار خواهد داشت».
عباس پاپی‌زاده نیز بااشاره‌به‌اینکه پیاز زیادی روی دست کشاورزان مانده است، اظهار کرد: «باتوجه‌به مازاد چشمگیر تولید، نبود تقاضا و عدم‌سنخیت قیمت فروش با نرخ تمام‌شده تولید، کشاورزان پیاز تولیدی خود را در جاده رها کردند». عضو کمیسیون کشاورزی مجلس شورای اسلامی افزود: «با اجرای الگوی کشت و دراختیارگذاشتن اطلاعات لازم تأمین نیاز مصرف کشور، تولید باید صورت گیرد». او با انتقاد از این‌مسئله که زنجیره تولید، توزیع تا مصرف به‌هم‌پیوسته نیست، گفت: «اتخاذ تصمیمات بازار و صادرات در دو وزارتخانه موجب شده بسیاری از تصمیم‌گیری‌ها به‌موقع انجام نشود». او درپایان بابیان‌اینکه تکرار مداوم سریال مازاد یا کاهش تولید محصولات کشاورزی، آسیب جدی به مصرف‌کننده و تولیدکننده وارد می‌کند، تصریح کرد: «اگر آمار و اطلاعات دقیق از شرایط تولید و مصرف، صادرات و واردات دراختیار کشاورزان قرار گیرد و بازرگانی محصولات کشاورزی به وزارت جهاد کشاورزی سپرده شود، دیگر شاهد افت‌وخیز قیمت در بازار نخواهیم بود».
مصطفی دارایی‌نژاد درباره آخرین وضعیت بازار پیاز اظهار کرد: «درحال‌حاضر، قیمت هرکیلو پیاز در میدان مرکزی 1500 تا 2500تومان است». رئیس اتحادیه بارفروشان میدان مرکزی میوه و تره‌بار افزود: «نبود الگوی کشت موجب شده قیمت پیاز به‌سبب مازاد یا کاهش تولید با نوساناتی در بازار روبه‌رو شود؛ ازاین‌رو، برای کاهش زیان پیازکاران، برنامه‌ریزی درخصوص صادرات کردیم». او ادامه داد: «کشورهای عراق و پاکستان مرزهای خود را به‌روی کشور ما بستند و اجازه ورود محصول ایرانی به کشورشان نمی‌دهند؛ اما با رأیزنی‌های صورت‌گرفته امیدواریم از هفته آینده صادرات آغاز شود». او بابیان‌اینکه نبود الگوی کشت، بازار پیاز را با نوساناتی روبه‌رو کرده، گفت: «طبق برنامه‌ریزی‌های صورت‌گرفته؛ از سرپرست وزارت صمت تقاضا کرده‌ایم که درخواست اتحادیه بارفروشان مبنی‌بر صادرات پیاز را بپذیرند و بدین‌منظور انتظار می‌رود رأیزنی‌هایی انجام دهند تا پیاز مازادبرنیاز کشور صادر شود».
باید گفت؛ تازمانی‌که الگوی کشت صحیح و برنامه‌ای جامع برای میزان تولید محصولات کشاورزی تدوین نشود، داستان مازاد محصول با قیمت نازل ادامه خواهد داشت.